Αγώνας ταχύτητας με μήκος μαραθωνίου η ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας.

Συνέντευξη στην Χαρά Αυγερινού

Η συνέπεια, η πολιτική στόχευση και η συναίνεση στη δημιουργία ενός ρυθμιστικού πλαισίου είναι προαπαιτούμενα για την ενεργειακή μετάβαση της χώρας. Στην Ελλάδα η μετάβαση αυτή θυμίζει λίγο κούρσα ταχύτητας με παρατεταμένη όμως διάρκεια υποστηρίζει στο energyfeed ο Κυριάκος Γιαλόγλου διευθυντής European Government Affairs της Seawind Ocean Technology. Είναι υπεύθυνος για τις επαφές με κυβερνητικά στελέχη σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο στην Ευρώπη, ενώ έχει ασχοληθεί με τον χώρο της ενέργειας και περιβάλλοντος ως ερευνητής, υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διευθυντικό στέλεχος στον Ευρωπαϊκό σύνδεσμο εταιριών φυσικού αερίου (Eurogas) και τώρα ως ειδικός σύμβουλος της έδρας ΟΥΝΕΣΚΟ σε θέματα νερού και προστασίας περιβάλλοντος στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος , Ο ίδιος εξηγεί ότι ως χώρα θα πρέπει σε ενεργειακά ζητήματα και αειφορία να είμαστε πρωτοπόροι καθώς η ‘πράσινη ανάπτυξη’ επηρεάζει το τουριστικό μας προϊόν που αποτελεί την βαριά μας βιομηχανία. Περιγράφει ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον και πρωτοπόρο project, της δημιουργίας πλωτών ανεμογεννητριών και στην Ελλάδα.

-Είναι πρακτικά εφικτή και σε ένα εύλογο διάστημα η ενεργειακή μετάβαση από τον λιγνίτη στις ΑΠΕ; Τόσο σε ελληνικό, όσο σε ευρωπαϊκό αλλά και σε διεθνές επίπεδο;

. Είμαστε θεατές, κάποιοι από εμάς ενεργοί, τα τελευταία πέντε χρόνια έντονων αλλαγών στο πως παράγεται και καταναλώνεται παγκόσμια η ενέργεια. Ως συνέχεια της Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή είναι σε εξέλιξη τεράστια project προκειμένου να επιταχυνθεί η ενεργειακή μετάβαση. Τα κόστη τόσο σε εθνικό, όσο σε ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο είναι πολύ σημαντικά. Θα πρέπει όμως να αναλογιστούμε ταυτόχρονα ποιο θα ήταν το κόστος εάν δεν προχωρούσαμε σε αυτά τα project που οδηγούν στην ενεργειακή μετάβαση. Το κόστος δεν αποτυπώνεται σε μια θεωρητική έννοια όπως είναι η κλιματική αλλαγή αλλά κυρίως στις συνέπειές της. Για παράδειγμα η σημερινή κατάσταση (σ.σ. της κλιματικής αλλαγής) φέρει την ευθύνη για πυρκαγιές, πλημμύρες και άλλα καταστροφικά φυσικά φαινόμενα τα οποία βιώσαμε δραματικά και στην Ελλάδα (Μάτι, Μάνδρα) Προκειμένου να υπάρξει αλλαγή αυτής της κατάστασης και βελτίωση της εικόνας θα πρέπει να προχωρήσουμε σε μια αλλαγή σε τρεις άξονες. Θα πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία όλων μας, της πολιτείας και της κοινωνίας. Ταυτόχρονα οφείλει να αλλάξει κατεύθυνση και η πολιτική των τραπεζών και συνολικότερα του οικονομικού μοντέλου. Η αντιμετώπιση της υφιστάμενης κατάστασης θα πρέπει να εδράζεται σε μια συνολική πολιτική αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης. Παράλληλα θα πρέπει να εξεταστεί η χρηματοδοτική μόχλευση, με ποιο τρόπο δηλαδή θα μπορέσει να χρηματοδοτηθεί το κόστος της ενεργειακής μετάβασης. Η αλλαγή ρυθμιστικού πλαισίου και η διαμόρφωση συνθηκών που θα επιτρέπουν και θα ευνοούν τέτοιες επενδύσεις αποτελούν αναγκαίες συνθήκες για τη λειτουργία των παραπάνω μεταρρυθμίσεων σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.

Στην Ελλάδα η κατάσταση θυμίζει λίγο κούρσα ταχύτητας με παρατεταμένη όμως διάρκεια. Όταν τρέχεις 400 μέτρα, εκεί περίπου στα 300 μέτρα πονάνε τα πόδια σου. Σε αυτό το βήμα θα βρίσκεται και η χώρα μας για περίπου καμιά δεκαετία. Θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για μαραθώνιο με συνθήκες κούρσας ταχύτητας. Πρακτικά μέχρι σήμερα έχουν γίνει κάποια πράγματα προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά οι αλλαγές πρέπει να εντατικοποιηθούν όσο δύσκολο και αν είναι. Το σημαντικότερο ωστόσο για την επίτευξη των αλλαγών αυτών είναι η διασφάλιση πολιτικής συναίνεσης και σταθερότητας, τουλάχιστον σε ότι αφορά το ενεργειακό μίγμα και την προσέλκυση επενδύσεων. Η πολιτική της χώρας μας στα ενεργειακά ζητήματα πρέπει να έχει βάθος 10ετίας τουλάχιστον και να μην αλλάζει με κάθε αλλαγή της κυβέρνησης. Απαραίτητη προϋπόθεση ο συντονισμός μεταξύ των διαφορετικών πολιτικών δυνάμεων και σε επίπεδο ρυθμιστικού πλαισίου και η σωστή εφαρμογή του πλάνου που έχει συμφωνηθεί. Για παράδειγμα σε σχέση με τον τομέα μου, τις πλωτές ανεμογεννήτριες, πρέπει να θεσπιστεί το χωροταξικό πλαίσιο (σχεδιασμός) στη θάλασσα. Το ότι δεν υπάρχει ως τώρα δεν είναι κάτι που  σχετίζεται με τους γείτονές μας στα ανατολικά.

Η μετάβαση στο Κοινοτικό επίπεδο προχωρά φιλόδοξα στην βάση της Πράσινης Συμφωνίας ωστόσο είναι δύσκολο για όλους και για κάποιους ακόμα περισσότερο. Παρακολουθήσαμε πριν από λίγες ημέρες την έντονη διαπραγμάτευση από τα Κράτη Μέλη της ανατολικής Ευρώπης για τις χρηματοδοτήσεις που θα λάβουν κατά το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2020-2027 προκειμένου να υποστηρίξουν την φιλόδοξη Ευρωπαική στόχευση για το λεγόμενο ‘ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα’.

Τέλος, η προσπάθεια αντίστροφης της κλιματικής αλλαγής  είναι πλέον παγκοσμιοποιημένη ωστόσο θα πρέπει να υπάρχει επιμερισμός αυτής της προσπάθειας. Θα πρέπει για παράδειγμα να τεθούν κανόνες για το πώς θα λειτουργήσει το εμπόριο και η ανταγωνιστικότητα ώστε για παράδειγμα να μην επιβαρύνεται η Ευρώπη μόνο έναντι τρίτων χωρών λόγω του ηγετικού ρόλου της ενάντια στην κλιματική αλλαγή.

Στη χώρα μας η ενεργειακή μετάβαση διεξάγεται με καθυστερήσεις; Μήπως έχει φύγει το τραίνο ή υπάρχουν πιθανότητες να το προλάβουμε;

Η πολιτική που διέπει την ενεργειακή μετάβαση της χώρας καλύπτει ένα τόσο φιλόδοξο στόχο; Με δεδομένο ότι βασίζεται κυρίως στις Ευρωπαϊκές πρακτικές, είναι αυτές αρκετές για να οδηγήσουν τη χώρα μας σε απεξάρτηση από τον λιγνίτη;

Στην Ελλάδα δεν έχουμε έναν βασικό καμβά πάνω στον οποίο μπορούμε να αναπτύξουμε την ενεργειακή μας στρατηγική ανεξάρτητα με την πολιτική του κάθε κόμματος που βρίσκεται στην εξουσία. Η συνέπεια, η πολιτική στόχευση και η συναίνεση στη δημιουργία ενός ρυθμιστικού πλαισίου είναι προαπαιτούμενα για την ενεργειακή μετάβαση της χώρας.

Για παράδειγμα το νέο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα είναι ένα θετικό βήμα, ωστόσο θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι σε περίπτωση αλλαγής κυβέρνησης το σχέδιο θα παραμείνει ανεπηρέαστο στην εφαρμογή του. Όσοι δουλεύουμε στον ενεργειακό τομέα οφείλουμε να διασφαλίσουμε την ιδιοκτησία των μεταρρυθμίσεων αυτών. Δηλαδή θα πρέπει να αντιληφθούμε ως κοινωνία και να ζητήσουμε από το πολιτικό προσωπικό ανεξάρτητα κόμματος να τονισθεί ότι η ιδιοκτησία των αλλαγών θα πρέπει να είναι δική μας. Δεν μπορούμε να τις αλλάζουμε συνεχώς. Μέχρι τώρα συμμορφωνόμαστε για παράδειγμα με τις οδηγίες της ΕΕ αλλά τις αντιμετωπίζουμε ως κάτι ξενόφερτο, κάτι που μας επιβάλλεται. Η συμμόρφωση με το κοινοτικό πλαίσιο όμως θα πρέπει να είναι το μίνιμουμ της προσπάθειάς μας. Με δεδομένο ότι είμαστε τουριστική χώρα, ειδικά στα ενεργειακά ζητήματα που άπτονται της προστασίας του περιβάλλοντος θα έπρεπε να είμαστε οι καλύτεροι στην τάξη. Όσο καλύτερα τα πάμε στον ενεργειακό τομέα τόσο περισσότερο ενισχύουμε την βαριά μας βιομηχανία η οποία είναι ο τουρισμός. Όσο πιο «πράσινος» είναι αυτός ο τόπος τόσο περισσότερους επισκέπτες θα μπορεί να προσελκύει.

-Οι πρόσφατες αλλαγές στην εθνική νομοθεσία σχετικά με τις ΑΠΕ έχει ως στόχο τον μηδενισμό του ελλείμματος του ΕΛΑΠΕ (Ειδικός Λογαριασμός ΑΠΕ) και έχει δεχθεί σφοδρή κριτική ως προς τις επιπτώσεις που θα έχει τόσο στους οικιακούς καταναλωτές όσο και στις επενδύσεις ΑΠΕ. Ποια είναι η θέση σας επ’ αυτού;

Είναι σαφές ότι δεν φροντίσαμε να διορθώσουμε το πρόβλημα του ΕΛΑΠΕ εγκαίρως. Η πρακτική που θέλει τα προβλήματα να κρύβονται κάτω από το χαλί μπορεί να αποβεί καταστροφική. Πρέπει και σε αυτό το σημείο να υπάρχει συνεννόηση και κυρίως συνέχεια, πολιτική. Το έλλειμμα δημιουργήθηκε και διογκώθηκε διότι οι πολιτικοί επέλεξαν να μην ασχοληθούν με το πρόβλημα, παρά μόνο όταν είχε πια φουσκώσει πολύ το έλλειμμα. Είναι θέμα κοινής λογικής, όσο πιο πολύ μεταθέτουμε την αντιμετώπιση ενός προβλήματος τόσο αυτό διογκώνεται. Πρέπει σαφέστατα να υπάρχει δίκαιος καταμερισμός του κόστους, δεν πρέπει να την πληρώσει ο καταναλωτής καθώς τότε θα αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που κλήθηκαν να διαχειριστούν και άλλες χώρες. Η ενεργειακή ένδεια είναι τόσο μεγάλη σε ορισμένες περιπτώσεις που δημιουργήθηκαν προβλήματα μέσω αντιδράσεων σε οτιδήποτε σχετίζεται με την ενεργειακή μετάβαση. Θα πρέπει να πάρουμε παραδείγματα άλλων χωρών ακόμα και από αυτές που έκαναν λάθη και να μην τα επαναλάβουμε. Απαραίτητος είναι ένας χρονικός ορίζοντας κάθε νέου ρυθμιστικού πλαισίου. Η υποστήριξη στην κιλοβατόρα οφείλει να είναι αρχικά σε υψηλά επίπεδα όμως να μειώνεται σταδιακά. Υπήρξαν χώρες όπως η Βρετανία και η Ολλανδία που επέλεξαν να είναι λίγο πιο φειδωλές ως προς την στήριξη και πιο προσεκτικές στην ενεργειακή μετάβαση. Οφείλουμε να αξιολογήσουμε ό,τι έχει προηγηθεί ώστε να λάβουμε τα σωστά συμπεράσματα και να διαμορφώσουμε ένα σταθερό πλαίσιο. Το κόστος της τεχνολογίας και στις ΑΠΕ είναι σημαντικά χαμηλότερο την τελευταία τριετία. Αυτό μου επιτρέπει να υποστηρίξω ότι οι υποθέσεις κόστους της πράσινης ανάπτυξης, αλλά και του τι χρειάζονται τα ανανεώσιμα για να είναι ανταγωνιστικά πρέπει να αναθεωρηθούν προς τα κάτω..

Απαραίτητα συστατικά είναι ο δίκαιος επιμερισμός του κόστους, μια πιο προσεκτική χρήση των εθνικών πόρων και να διασφαλιστεί ότι το κόστος των επενδύσεων θα ελέγχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα ώστε να τροποποιείται αναλόγως και η κρατική υποστήριξη.

-Τι είναι οι πλωτές ανεμογεννήτριες; Ποια τα οφέλη, ποια τα μειονεκτήματα και τελικά συμφέρουν οικονομικά; Πώς θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στη χώρα μας και μέχρι στιγμής πού τις συναντά κανείς; 

Μέχρι πριν από κάποια χρόνια η έννοια της πλωτής ανεμογεννήτριας ήταν λίγο φουτουριστική. Όχι πια. Η ιδέα εδράζεται στη λογική ότι σιγά σιγά στην Ευρώπη αλλά και σε άλλα μέρη του κόσμου οι χερσαίες τοποθεσίες που μπορούν να φιλοξενήσουν ανεμογεννήτριες χωρίς να επηρεάζουν αρνητικά την φύση και τους πολίτες ολοκληρώνονται, ενώ οι ενεργειακές ανάγκες, και λόγω της απομάκρυνσης μας από τα ορυκτά καύσιμα, αυξάνονται.

Παράλληλα το αιολικό δυναμικό είναι πολύ μεγαλύτερο στη θάλασσα ενώ και σε επίπεδο χρήσης γης η όχληση του περιβάλλοντος στη θάλασσα είναι σημαντικά περιορισμένη, σχεδόν ανύπαρκτη ιδίως στις πλωτές τεχνολογίες. Η εξωχώρια αιολική ενέργεια υποστηρίζει παραγωγή ηλεκτρισμού από  ανεμογεννήτριες πολλών τόνων στη θάλασσα είτε με θεμέλια είτε με πλωτή  βάση και άγκυρες. Οι ανεμογεννήτριες με πλωτή βάση θα είναι πιο σημαντικές στα επόμενα 5-10 χρόνια καθώς στη θάλασσα το 80% του αιολικού δυναμικού παγκόσμια είναι σε τέτοιο βάθος που δεν μπορεί να δικαιολογήσει θεμέλια. Ειδικότερα ότι είναι πάνω από 50-60 μέτρα τεχνικά και οικονομικά  δεν δικαιολογεί θεμέλιο. Περιβαλλοντικά επίσης υπάρχουν ανοιχτά ζητήματα για τις  θαλάσσιες ανεμογεννήτριες με θεμέλια. Διότι για την κατασκευή των θεμελίων τους απαιτείται γεώτρηση με τρυπάνι και πασσάλους στον βυθό κάτι που προκαλεί  πολύ έντονους κραδασμούς και όχληση επιδρώντας αρνητικά σε όλο το θαλάσσιο οικοσύστημα. Αντιθέτως οι πλωτές ανεμογεννήτριες δεν έχουν θεμέλια αλλά άγκυρες, στην περίπτωση της Seawind από τσιμέντο που λειτουργούν και ως φυσικοί ύφαλοι και δεν επηρεάζουν τη ζωή πάνω ή κάτω από το νερό. Η τεχνολογία των πλωτών ανεμογεννητριών της εταιρίας μου είναι απόλυτα καινοτόμα καθώς εδράζεται στη βάση των δύο φτερών και όχι των τριών αντί  να προσομοιάζει με το μοντέλο της έλικας προπέλας ενός πλοίου βασίζεται σε αυτήν του ελικοπτέρου. Έτσι δεν παρατηρείται γυροσκοπική πίεση και η ανεμογεννήτρια διαθέτει λιγότερα κινητά μέρη, προκαλεί λιγότερη όχληση ενώ η κατασκευή της απαιτεί 30% λιγότερο υλικό (ατσάλι) για την κεφαλή. Σχεδιαστικά είναι έτοιμες οι πλωτές ανεμογεννήτριες 6 και 12 μεγαβατ και προσπαθούμε να προχωρήσουμε σε συμφωνίες με αγοραστές και επενδυτές. Το επιχειρηματικό μοντέλο μας βασίζεται στο αντίστοιχο των airbus και apple οι οποίες προχωρούν σε συμφωνίες με διάφορους προμηθευτές για τα τμήματα που απαιτούνται για την τελική κατασκευή. Όλη η ανεμογεννήτρια αποτελεί δική μας ευρεσιτεχνία και στη συνέχεια θα συνεργαστούμε με πολλούς εταίρους για την προμήθεια των τμημάτων και την τελική συναρμολόγηση.

Η πλωτή ανεμογεννήτρια βασίζεται στην αντίληψη ότι η θάλασσα είναι και ένα πολύπλοκο οικοσύστημα, αλλά και έχει εμπορική και τουριστική δραστηριότητα και θα πρέπει να την φροντίζουμε αναλόγως. Πρόκειται για παραγωγή καθαρού ηλεκτρισμού με αρχικά υψηλό κόστος κατασκευής και παραγωγής που όμως και σε συνάρτηση με την κλιμάκωση της παραγωγής μειώνεται έντονα. Η απόσβεση είναι σχετικά σύντομη επίσης. Ουσιαστικά στην θάλασσα παράγεις την ίδια ποσότητα ηλεκτρισμού με τις αντίστοιχες χερσαίες συνθήκες αλλά με καλύτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Αυτή είναι η δική μας συνεισφορά στην ενεργειακή μετάβαση.

Οι πλωτές ανεμογεννήτριες δεν θα τοποθετηθούν πάνω στα νησιά, αλλά πέρα από αυτά. Ταυτόχρονα στο δικό μας επιχειρηματικό μοντέλο προχωρούμε σε συμπράξεις με τις τοπικές κοινωνίες για την συντήρησή τους. Υπάρχει πρόβλεψη για παράδειγμα αλιείς να αναλάβουν μικροσυντηρήσεις και επιθεωρήσεις των ανεμογεννητριών έναντι αντιτίμου έτσι ώστε οι επιπτώσεις για την τοπική κοινωνία και οικονομία να είναι μόνο θετικές. Η αλιεία δεν επηρεάζεται καθώς γύρω από τις πλωτές ανεμογεννήτριες δεν ορίζεται ούτε καν μια μικρή περίμετρος ασφαλείας, δεν απαιτείται. Η μεταφορά του ηλεκτρισμού από το νερό στη στεριά γίνεται μέσω καλωδίου. Ως χώρα με θάλασσα οφείλουμε να λάβουμε σοβαρά υπόψιν την τεχνολογία της Seawind, για περαιτέρω πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε τε την ιστοσελίδα μας www.seawindtechnology.com

16 Δεκεμβρίου 2020

energy feed