Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) είναι οι μη ορυκτές πηγές ενέργειας, δηλαδή η αιολική, η ηλιακή, η γεωθερμική ενέργεια, η ενέργεια κυμάτων, η παλιρροϊκή ενέργεια, η υδραυλική ενέργεια, η βιομάζα και τα βιοαέρια, τα αέρια τα εκλυόμενα από χώρους υγειονομικής ταφής, και από εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού (όπως ορίζει η ΟΔΗΓΙΑ 2001/77/ΕΚ.)

Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) υπάρχουν σε αφθονία στο φυσικό περιβάλλον. Είναι η πρώτη μορφή ενέργειας που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος πριν στραφεί στη χρήση των ορυκτών καυσίμων.
Οι ΑΠΕ είναι ανεξάντλητες, υπό την έννοια ότι δημιουργούνται άμεσα ή έμμεσα από τον ήλιο και κατά συνέπεια θα εκλείψουν όταν σβήσει ο ήλιος, κάτι που εκτιμάται ότι θα γίνει σε 5 δις χρόνια (https://spaceplace.nasa.gov/sun-age/en/).
Η χρήση τους δεν ρυπαίνει το περιβάλλον ενώ η αξιοποίησή τους περιορίζεται μόνον από τις τεχνολογικές δυνατότητες που υπάρχουν. Για όλες τις χώρες, οι ΑΠΕ αποτελούν μια εγχώρια πηγή ενέργειας η οποία συνεισφέρει στο ενεργειακό τους ισοζύγιο, συμβάλλοντας στη μείωση της εξάρτησης από ακριβά εισαγόμενα καύσιμα (πετρέλαιο, φυσικό αέριο) αλλά και στην ενίσχυση της ασφάλειας του ενεργειακού τους εφοδιασμού.
Παράλληλα, συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας του άμεσου περιβάλλοντος, καθώς ο ενεργειακός τομέας ο οποίος στηρίζεται στην εκμετάλλευση ορυκτών καυσίμων, ευθύνεται κατά κύριο λόγο για τη ρύπανση του περιβάλλοντος και της ατμόσφαιρας, αφού τα ορυκτά καύσιμα εκλύοντας στερεούς, υγρούς και αέριους ρύπους επιβαρύνουν το άμεσο περιβάλλον, ιδίως όπου εξελίσσονται οι δραστηριότητες αξιοποίησης τους, από την εξόρυξη και μεταφορά μέχρι την αποθήκευση και καύση.
Κυρίως όμως συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, που προκαλείται από την άνοδο της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας εδάφους, την οποία δημιουργεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου, για το οποίο ευθύνεται η αύξηση της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα (και άλλων αερίων, όπως μεθάνιο, υδρατμοί κτλ) στην ατμόσφαιρα. Οι ενεργειακές δραστηριότητες που στηρίζονται στην αξιοποίηση ορυκτών καυσίμων, προκαλούν την έκκληση των 2/3 των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα (http://www.ipcc.ch/report/ar5/syr/).
Κατ' επέκταση η υποκατάσταση των ορυκτών καυσίμων με ΑΠΕ αποτελεί την αιχμή του δόρατος στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Τα κύρια πλεονεκτήματα των ΑΠΕ:

• Είναι πρακτικά ανεξάντλητες πηγές ενέργειας και επομένως οδηγούν στην κατ' αρχήν μείωση και αργότερα εξάλειψη της εξάρτησης από συμβατικούς ενεργειακούς πόρους, οι οποίοι, όπως εκτιμάται θα εξαντληθούν τον τρέχοντα αιώνα ή εντός του επόμενου.
• Είναι εγχώριες πηγές ενέργειας και συμβάλουν στην ενίσχυση της ενεργειακής ανεξαρτησίας και της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού σε εθνικό επίπεδο.
• Είναι γεωγραφικά διεσπαρμένες και οδηγούν στην αποκέντρωση του ενεργειακού συστήματος, γεγονός που δίνει τη δυνατότητα κάλυψης αναγκών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, της μείωσης του φορτίοy στα κεντρικά συστήματα υποδομής και φυσικά ελάττωσης απωλειών μεταφοράς ενέργειας.
• Αυτή η γεωγραφική τους διασπορά σημαίνει πως όλες οι χώρες έχουν ένα σημαντικό δυναμικό ΑΠΕ και κατά συνέπεια δεν απαιτούνται στρατιωτικές εκστρατείες για την απόκτηση και διατήρηση τους, κάτι που γίνεται κατά κόρον για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
• Επιτρέπουν την επιλογή της κατάλληλης μορφής ενέργειας αναλόγως των αναγκών του χρήστη, οδηγώντας σε ορθολογική χρήση ενεργειακών πόρων.
• Έχουν χαμηλό λειτουργικό κόστος, το οποίο πλέον ανταγωνίζεται τον άνθρακα.
• Οι επενδύσεις των ΑΠΕ δημιουργούν πολλές θέσεις εργασίας σε τοπικό/περιφερειακό επίπεδο.
• Μπορούν να συμβάλουν στην αναγέννηση εθνικών, περιφερειακών ή τοπικών οικονομιών αποδίδοντας κοινωνικό μέρισμα σε τοπικές κοινωνίες ξεχασμένες από την μητρόπολη
• Είναι μοναδικά φιλικές προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο και η αξιοποίησή τους δεν επιβαρύνει τα οικοσυστήματα αφού η λειτουργία τους δεν συνδέεται με στερεούς υγρούς ή αέριους ρύπους,
• Από περιβαλλοντικής απόψεως οι Α.Π.Ε. έχουν τη μικρότερη δυνατή επέμβαση στο περιβάλλον, δεδομένου ότι δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς επέμβαση στο περιβάλλον. Η επέμβαση στο περιβάλλον από ένα έργο ΑΠΕ χαρακτηρίζεται:
  • Έχει σημειακή τοπική γεωγραφική διάσταση – δεν έχει καμία επίπτωση αλλού.
  • Έχει σημειακή χρονική διάρκεια επέμβασης – λήγει με το πέρας του έργου.
  • Το μόνο που μένει είναι το, εξ ορισμού υποκειμενικό, αισθητικό στοιχείο.
• Κυρίως όμως συμβάλουν καθοριστικά την αντιμετώπιση της Κλιματικής αλλαγής υποκαθιστώντας ορυκτά καύσιμα τα οποία είναι υπεύθυνα για τα 2/3 των αερίων του θερμοκηπίου.