Η Ισπανία θα ηγηθεί της ενεργειακής μετάβασης στην Ευρώπη;
Η δημιουργία του νέου υπουργείου για την Οικολογική Μετάβαση στην Ισπανία φέρνει νέο αέρα όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο, αλλά και σε επίπεδο ΕΕ, καθώς η Ισπανία ετοιμάζεται να δώσει νέα ώθηση στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής, γράφει η Ana Barreira, Διευθύντρια του Διεθνούς Ινστιτούτου για το Δίκαιο και το Περιβάλλον (IIDMA).
Τον Ιούνιο του 2018 η ΕΕ συμφώνησε να επιτύχει το στόχο για παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ κατά 32% έως το 2030. Ορισμένα κράτη μέλη δε, επιδίωξαν να πιέσουν για τον υψηλότερο στόχο του 35%, με την Ισπανία μεταξύ των χωρών αυτών.
Αυτό αντιπροσωπεύει μία στροφή 180 μοιρών στη θέση της Ισπανίας, καθώς η προηγούμενη κυβέρνηση παρείχε ευρεία στήριξη στον τομέα των ορυκτών καυσίμων, και ιδιαίτερα στην εγχώρια εξόρυξη άνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρισμού.
Η Ισπανία τότε δέχτηκε διστακτικά την επίτευξη του στόχου για 30% ενέργεια από ΑΠΕ, σχηματίζοντας ένα συντηρητικό μπλοκ με την Πολωνία κατά των πιο φιλόδοξων χωρών όπως η Γερμανία, η Γαλλία ή η Πορτογαλία, οι οποίες πίεζαν για τον πιο φιλόδοξο στόχο του 35%. Ποια είναι, λοιπόν, η πραγματικότητα πίσω από αυτή την μεταστροφή στην πολιτική μιας χώρας που έχει υπερασπιστεί τον άνθρακα τόσο έντονα;
Η επιτυχής ψήφος μη εμπιστοσύνης κατά της κυβέρνησης του Λαϊκού Κόμματος (PP), έδωσε μια ώθηση προς την κατεύθυνση αυτή. Ο νέος πρωθυπουργός της Ισπανίας, Pedro Sanchez, δημιούργησε ένα νέο Υπουργείο Οικολογικής Μετάβασης, συγχωνεύοντας τα προηγούμενα υπουργεία Ενέργειας και Περιβάλλοντος.
Τα δύο αυτά υπουργεία είχαν αντικρουόμενες θέσεις κατά τη σύνταξη του νόμου για την Κλιματική Αλλαγή και την Ενεργειακή μετάβαση, η οποία αναμενόταν για δημόσια διαβούλευση στο τέλος του 2017. Ωστόσο, το σχέδιο αυτό δεν δημοσιοποιήθηκε ποτέ.
Η συνύπαρξη της Ενέργειας και του Περιβάλλοντος σε ένα ενιαίο υπουργείο αφενός διευκολύνει τον συντονισμό, αφετέρου αποδεικνύει την ισχυρή δέσμευση της νέας κυβέρνησης να αναλάβει δράση κατά της κλιματικής αλλαγής και υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος.
Eίναι εντυπωσιακό ότι ο Sanchez διόρισε ως υπουργό ένα πολύ γνωστό συνήγορο του παγκόσμιου αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής, την Teresa Ribera. Αυτή είναι μια σαφής δήλωση προθέσεων της νέας κυβέρνησης προς την ΕΕ, ότι η θέση της κυβέρνησης στα περιβαλλοντικά θέματα έχει αλλάξει άρδην.
«Δε πιστεύω ότι ο άνθρακας έχει πολύ μέλλον», ήταν μια από τις πρώτες δηλώσεις της νέας υπουργού οικολογική μετάβασης.
Αυτό είναι σημαντικό δεδομένου ότι ο άνθρακας εξακολουθεί να αποτελεί μια από τις κύριες πηγές ενέργειας στην Ισπανία, και το νέο υπουργείο πρέπει επειγόντως να ετοιμάσει έναν οδικό χάρτη για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, αλλά και ένα τακτικό και προοδευτικό σχέδιο κλεισίματος των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από άνθρακα.
Ωστόσο, η διαδρομή αυτή δε θα είναι εύκολη και το περιθώριο δράσης έως τις επόμενες εκλογές σε 2 χρόνια –εάν όχι νωρίτερα- είναι μικρό. Επιπλέον, αυτή είναι η μικρότερη κυβέρνηση μειοψηφίας στην πρόσφατη ιστορία της Ισπανίας, που σημαίνει ότι τα νομοσχέδια της νέας κυβέρνησης είναι πιθανό να βρουν αντιμέτωπη την αντιπολίτευση.
Η κύρια προτεραιότητα?
Το νέο υπουργείο πρέπει επειγόντως να συντάξει νομοσχέδιο για τη ενεργειακή μετάβαση, λόγω κλιματικής αλλαγής με φιλόδοξους στόχους μείωσης των εκπομπών, προκειμένου να δοθεί ισχυρή απάντηση στο νομοσχέδιο που ενέκρινε η Ομάδα του Λαϊκού Κόμματος στο Κοινοβούλιο στις 22 Ιουνίου.
Το νομοσχέδιο που εισηγήθηκε το PP, καθορίζει σαν στόχο τη μείωση εκπομπών κατά 80% έως το 2050.
Ωστόσο, υπό το πρίσμα των κινήσεων και των δηλώσεων της νέας κυβέρνησης, δεν αποκλείεται το νέο νομοσχέδιο να είναι ακόμα πιο φιλόδοξο και να προβλέπει μηδενικές εκπομπές έως το 2050. Επιπλέον, το υπουργείο οικολογικής μετάβασης, πρέπει να προετοιμάσει ένα εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα για την επίτευξη των στόχων του 2030, καθώς η προηγούμενη κυβέρνηση δεν έκανε τίποτα από την άποψη αυτή.
Προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι, το μοντέλο αυτό πρέπει να περιλαμβάνει ένα σύστημα φορολογίας που θα βασίζεται στην αρχή “ο ρυπαίνων πληρώνει”, η οποία θα καθορίζει τους φόρους επί των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα CO2.
Επίσης, είναι επιτακτική ανάγκη να διασφαλιστεί και η συμμετοχή των πολιτών στην σύνταξη τόσο του νομοσχεδίου για την κλιματική αλλαγή, όσο και του εθνικού σχεδίου ενέργειας και κλίματος, όπως απαιτείται από τη σύμβαση AARHSU, στην οποία η Ισπανία είναι συμβαλλόμενο μέρος και την οποία η τελευταία κυβέρνηση είχε παραμελήσει.
Με τις κινήσεις αυτές, η Ισπανία εντάσσεται στα πιο φιλόδοξα κράτη, και μπορεί να κάνει μια πραγματική διαφορά εντός της ΕΕ.
3 Ιουλίου 2018
Της Ana Barreira
Πηγή: Euractiv
Περισσότερα: 2030 climate and energy targets 2050 climate strategy Energy
Climate Change Energy & Environment Energy roadmap 2050 Energy transition Spain Teresa Ribera
