Αν όχι Ανανεώσιμες, τότε τι;

14 06 2020 | 11:20Γιάννης Τσιπουρίδης

Όταν επέλεξα να μην ακολουθήσω καριέρα χημικού μηχανικού και να στραφώ στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το μακρινό 1977, φανταζόμουν – ο αφελής – πως οι μόνοι (και πολλοί ισχυροί) αντίπαλοι, θα ήταν οι μεγάλες εταιρείες ορυκτών καυσίμων.

Την πρώτη κρυάδα την πήρα το 1987, στο πρώτο έργο του οποίου, ως νεαρός τότε μηχανικός της ΔΕΗ/ΔΕΜΕ, ήμουν υπεύθυνος: την ανεμογεννήτρια της Μυκόνου.

Η ανεμογεννητριούλα των 108kW, τοποθετημένη σε μια απόμερη κι ερημική περιοχή της Μυκόνου, στο Φάρο, ήταν η αγαπημένη του θεού Αίολου και παρήγαγε απίστευτη καθαρή ενέργεια, που είχαμε να λέμε και να καμαρώνουμε στα συνέδρια.

Όμως, δεν ήταν όλοι ευχαριστημένοι: ένας νεαρός γερμανός τουρίστας που νοίκιαζε στην ευρύτερη περιοχή, διαμαρτυρήθηκε έντονα γιατί η ανεμογεννήτρια του χαλούσε το κάδρο φυσικού τοπίου που είχε έρθει να απολαύσει στην Ελλάδα.

Εκεί ξύπνησα στην πραγματικότητα της υποκειμενικότητας με την οποία θέτει ο καθένας μας τις προτεραιότητες του.

Σήμερα οι αντιδράσεις και οι ενστάσεις περισσεύουν.

Δυστυχώς η συγκεκριμένη καμπύλη δεν έγινε επίπεδη και νέα κρούσματα εμφανίζονται ανά την επικράτεια.

Τι συμβαίνει όμως; Γιατί σφάζονται παλικάρια στα απάτητα από τον κατακτητή ελληνικά βουνά;

Είμαι υπέρ των Ανανεώσιμων Πηγων Ενέργειας.

Αν διαβάσει κανείς δηλώσεις αυτών που εναντιώνονται στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών, θα παρατηρήσει ότι συχνά ξεκινούν με τη φράση: «Είμαι υπέρ των ανανεώσιμων, αλλά…..»

Όλοι στηρίζουν την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας γενικότερα, αλλά… έχουν κάποιο σοβαρό λόγο για τον οποίο δεν θέλουν να τις βλέπουν στα μάτια τους.

Και τις στέλνουν παρακάτω στον επόμενο «λάτρη» τους, που κι αυτός με τη σειρά του τις ξαποστέλνει …μέχρι που δεν υπάρχει χώρος για εγκατάσταση πουθενά….

Θιασώτες του συνδρόμου NIMBY (Not In My Back Yard) το οποίο γεννήθηκε (τι ειρωνεία) για να εκφράσει αντιδράσεις σε εγκαταστάσεις τοξικών υλικών και πυρηνικών.

Το σύνδρομο αυτό εξελίχθηκε στα χρόνια που πέρασαν[i] :

LULU (Locally Unwanted Land Use)
NIABY (Not In Anyone’s Back Yard)
NOPE (Not On Planet Earth)
BANANA (Build Absolutely Nothing Anywhere Near Anything or Anyone)

Εκεί είμαστε τώρα, στην ΒΑΝΑΝΑ.

Μετά λοιπόν το «Είμαι υπέρ των ανανεώσιμων, αλλά…..» ακολουθεί μια σειρά από αιτιάσεις που προσπαθούν να τεκμηριώσουν, γιατί, παρ’ όλο που τις συμπαθεί, αναγκάζεται να τις απορρίψει.

Η πρώτη έχει να κάνει με τους λόγους που καθιστούν την αιολική άχρηστη ως ενεργειακή πηγή (π.χ. δεν παράγει, όταν δεν φυσάει) και η δεύτερη με την καταστροφή που προκαλεί στο περιβάλλον, στη βιοποικιλότητα, στην υγεία των πολιτών, στην πολιτιστική κληρονομιά…. τι να προλάβει να πει κανείς.

Οπότε εδώ προκύπτει αβίαστα το ερώτημα: «και τότε γιατί δηλώνεις ότι είσαι υπέρ τους, βρε φίλε;»

Η τρίτη κύρια κατηγορία έχει να κάνει με την διαφορετικότητα του τόπου εγκατάστασης, ο οποίος για λόγους βιοποικιλότητας, ιστορικούς, πολιτιστικούς, κυνηγετικούς ή ….. πρέπει να μείνει ανέγγιχτος. Αναρωτιέται κανείς πως, με τόσο σκληρές και άκαμπτες θέσεις, έχουν φυτρώσει μια σειρά από κατασκευές στα άπαρτα όρη μας και στις παραλίες μας, αλλά ας μην μπούμε και σε αυτή την κουβέντα σήμερα.

Β.Α.Π.Ε. και σκηνικό αντιπαράθεσης

Στην πορεία δόθηκε και μια ταξική/πολιτική διάσταση με την υιοθέτηση του όρου Βιομηχανικές Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Β.Α.Π.Ε.).

Ο όρος χρησιμοποιείται προφανώς απαξιωτικά και στοχεύει να συνδέσει τις ανεμογεννήτριες με περιβαλλοντική καταστροφή αλλά και με μεγάλες επιχειρήσεις, και επομένως να αποξενώσει τους απλούς πολίτες και να απαξιώσει τον κλάδο. Φυσικά, ως παράπλευρη απώλεια, συμπαρασύρει στον καιάδα μια εγχώρια, ανεξάντλητη, καθαρή και φθηνή πηγή ενέργειας, αλλά δεν βαριέσαι, τόσες έχουμε, αυτή μας μάρανε. Άλλωστε, εκτός από λιγνίτη που είχαμε, τώρα βρήκαμε πετρέλαιο και αέριο…. ποιος μας πιάνει.

Επίσης το ΒΑΠΕ απαντάει εμμέσως στο ερώτημα «και τότε γιατί δηλώνεις ότι είσαι υπέρ τους, βρε φίλε;» υπονοώντας ότι όλοι αυτοί οι πολέμιοι, είναι υπέρ των μικρών ανεμογεννητριών, αυτών που δεν ενοχλούν την αισθητική τους με το μέγεθος τους

Αυτές οι ανεμογεννήτριες μάλιστα, είναι αποδεκτές, αλλά με τίποτε οι ΒΑΠΕ, οι οποίες είναι big business, και μέσω αυτών πακτωλοί χρημάτων οδεύουν στις επιχειρήσεις και άλλα τέτοια επαναστατικά, τα οποία φυσικά και απλά στοχεύουν στο θυμικό των πολιτών, το οποίο είναι καλά εκπαιδευμένο από τον λαϊκισμό που περισσεύει τον τελευταίο καιρό.

Οι γραμμές επίθεσης είναι τρεις λοιπόν:

Είναι ανεπαρκής, αν όχι εντελώς άχρηστη, ως ενεργειακή πηγή
Είναι μια επιχειρηματική και όχι φιλολαϊκή δραστηριότητα
Ισοδυναμεί με την απόλυτη περιβαλλοντική καταστροφή και την απαρχή του τέλους της βιοποικιλότητας.

Κατ αρχάς, όχι μόνο δεν είναι άχρηστη και ανεπαρκής πηγή, αλλά αντίθετα είναι επαρκέστατη αλλά και ανεξάντλητη, κάτι που δεν ισχύει για τα αγαπημένα ορυκτά καύσιμα, τα οποία εξαντλούνται.

Η αλήθεια είναι ότι η διαφορά μεταξύ ΑΠΕ και ορυκτών καυσίμων τεχνικά είναι ουσιαστικά μία:

Με τα ορυκτά καύσιμα αποθηκεύεις το ίδιο το καύσιμο για να έχεις να καις όποτε και όσο θέλεις, αλλά με όλη την καταστροφική περιβαλλοντική επιβάρυνση που αυτό συνεπάγεται, στις φάσεις της εξόρυξης, μεταφοράς, αποθήκευσης και καύσης.
Με τις ΑΠΕ αποθηκεύεις ενέργεια για να έχεις ενέργεια όποτε και όση χρειάζεσαι, με μια απόλυτα περιβαλλοντικά φιλική διαδικασία.

Και πλέον η αποθήκευση ενέργειας γίνεται με πολλούς, ενεργειακά αλλά και οικονομικά αποδοτικούς τρόπους (μπαταρίες δεκάδων MW[ii], αντλησιοταμίευση, διασυνδέσεις …. μέχρι και μπαταρίες των ΙΧ μας στο όχι τόσο μακρινό μέλλον[iii])

Προφανώς η ανάπτυξη ΑΠΕ είναι μια επιχειρηματική δραστηριότητα όπως άλλωστε όλες στο πολιτικό σύστημα που ζούμε.

Και φαντάζομαι δεν υπάρχει κανείς που να νομίζει ότι τις εταιρείες άνθρακα, αερίου και πετρελαίου τις διαχειρίζονται αναρχοαυτόνομες ομάδες λαϊκής βάσης.

Αντίθετα, όμως, με τις ανανεώσιμες υπάρχει η δυνατότητα τεχνικά να αναπτυχθούν και από άτομα ή από μικρές ομάδες ατόμων (ενεργειακές κοινότητες), μικρής ή μεσαίας ισχύος και επομένως χαμηλού κόστους, εγκαταστάσεις ΑΠΕ.

Για πρώτη φορά ψήγματα ενεργειακής δημοκρατίας.

Δεν τα θέλουμε; Δεν λειτουργούν σωστά[iv]; Να τα διορθώσουμε, αλλά εν τω μεταξύ ας μην πυροβολούμε τον πιανίστα.

Φυσικά υπάρχει και το καυτό θέμα των επιδοτήσεων.

Μόνο που λυπάμαι αλλά δεν είναι καυτό ή τουλάχιστον δεν είναι καυτό εκεί που κοιτάτε.

Οι επιδοτήσεις στα έργα ΑΠΕ δόθηκαν τα προηγούμενα χρόνια για να καλυφθεί το τεχνικό ρίσκο τεχνολογιών που ήταν σε φάση ωρίμανσης.

Οι επιδοτήσεις στις ΑΠΕ έχουν σταματήσει.

Νέα έργα ΑΠΕ χωρίς επιδοτήσεις, είναι φθηνότερα από νέα έργα άνθρακα, αλλά και από μερικά παλιά.

Ξέρετε, όμως, που είναι καυτό το θέμα των επιδοτήσεων;

Στα ορυκτά καύσιμα, τα οποία επιδοτούνται ακόμη και σήμερα με μερικά τρις[v].

Ποιος το λέει; το ΔΝΤ[vi].

Θέλετε και το χειρότερο;

Από τα πακέτα ανάκαμψης λόγω κορωνοϊού έχουν λαμβάνειν και οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων[vii].

Το να θέλεις κάποιος να ανατρέψει το πολιτικό σύστημα υπέρ κάποιου άλλου πιο φιλολαϊκού, είναι δικαίωμα του, αν όχι υποχρέωση του.

Δεν είναι όμως, δικαίωμα του στην πορεία αυτή, να εμπλέκει και να συκοφαντεί μια εγχώρια, ανεξάντλητη, φθηνή, και καθαρή πηγή ενέργειας.

Και φτάσαμε στην τελευταία κατηγορία η οποία είναι εντελώς εξωφρενική και κορυφαίο επίτευγμα του μάρκετινγκ του λόμπυ των ορυκτών καυσίμων, των κολλητών του Τραμπ, που αντιπαλεύονται την ανάπτυξη των ΑΠΕ.

Υπάρχουν πολλά δημοσιεύματα για τη χρηματοδότηση αρνητών της κλιματικής αλλαγής και πολέμιων της αιολικής ενέργειας από μεγάλες εταιρείες ορυκτών καυσίμων[viii].

Οι θεωρίες συνομωσίας και οι δυσφήμιση των ΑΠΕ εκπορεύονται από αυτά τα κέντρα που απλά θέλουν να συσκοτίσουν την αλήθεια και να αποπροσανατολίσουν τον κόσμο και δυστυχώς συχνά το πετυχαίνουν.

Το αποτέλεσμα είναι πως αυτοί που θα έπρεπε να είναι οι φυσικοί σύμμαχοι των ΑΠΕ, να είναι απέναντι τους και να τις πυροβολούν, αντί να πιέζουν την αυτοκρατορία του άνθρακα να τελειώνει με τις παντός είδους εξορύξεις και να σταματήσουν οι κατασκευές νέων αγωγών σε όλες τις ηπείρους.

Αλήθεια, δεν ενοχλεί, ότι ο Τραμπ και οι εταιρείες πετρελαίου που ήξεραν για την κλιματική αλλαγή από το ’80[ix] και δεν μαρτυρούσαν, έχουν παρόμοιες θέσεις;

Δεν τους αφυπνίζει ότι καταλήγουν να επιχειρηματολογούν οι ίδιοι υπέρ της συνέχισης χρήσης του λιγνίτη;

Δυστυχώς όχι για την ώρα, το αντίθετο μάλιστα κι έτσι ο λιθοβολισμός των ΑΠΕ και κύρια της αιολικής συνεχίζεται.

Το εξωφρενικό είναι ότι οι κατηγορίες περί δήθεν περιβαλλοντικής καταστροφής, αναφέρονται σε πηγές ενέργειας που δεν εκπέμπουν ούτε στερεούς, ούτε υγρούς, ούτε αέριους ρύπους, κάτι το οποίο δεν μπορεί να το πεις για καμία άλλη πηγή ενέργειας, πλην των ΑΠΕ.

Οι Ανανεώσιμες Πηγές, αποτελούν την πιο φιλική στο περιβάλλον πηγή ενέργειας.

Πως λοιπόν τις αντιμετωπίζουμε σαν την απόλυτη περιβαλλοντική καταστροφή;

Αν απορρίψουμε τις ΑΠΕ, τότε η εναλλακτική λύση για το ενεργειακό είναι η συνέχιση της χρήσης ορυκτών καυσίμων ή η πυρηνική ενέργεια.

Δεν υπάρχει άλλη λύση.

Αυτό θέλουμε;

Και αυτό είναι καλό για το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα;

Δεν θα τα καταστρέψει;

Η αλήθεια είναι απλή

Η ανθρώπινη ανάπτυξη, εξ ορισμού, έγινε και γίνεται εις βάρος του φυσικού περιβάλλοντος. Αυτό ισχύει είτε κατασκευάζει κανείς μια ξύλινη καλύβα είτε ένα ουρανοξύστη.

Άρα πρέπει να στοχεύει κανείς στην ανάπτυξη με το λιγότερο περιβαλλοντικό κόστος.

Αυτό φυσικά ισχύει και στην ενέργεια.

Και για την ενέργεια δεν υπάρχει άλλη απάντηση από τις Α.Π.Ε..

Αναλογικά οι ΑΠΕ είναι οι ξύλινες καλύβες.

Η επίδραση των Α.Π.Ε. στο περιβάλλον :

Έχει μόνο τοπική γεωγραφική διάσταση – είναι σημειακή, δεν έχει καμία επίπτωση πουθενά αλλού, δηλαδή ακριβώς το αντίθετο από τα ορυκτά καύσιμα.
Έχει περιορισμένη χρονική διάρκεια – λήγει με το πέρας κατασκευής του έργου, δηλαδή ακριβώς το αντίθετο από τα ορυκτά καύσιμα.
Το μόνο που μένει είναι το εξ ορισμού υποκειμενικό αισθητικό στοιχείο.

Δεν υπάρχει τίποτε το εξωτικό ή απειλητικό στην κατασκευή ή λειτουργία μιας ανεμογεννήτριας.

Το μόνο ασυνήθιστο είναι ότι παράγει ηλεκτρική ενέργεια, χωρίς να ρυπαίνει το έδαφος, τα ποτάμια, τις λίμνες και τις θάλασσες και χωρίς να εκπέμπει αέριους ρύπους.

Α και κάτι άλλο: οι ΑΠΕ είναι οι μόνες πηγές ενέργειας για τις οποίες δεν απαιτούνται στρατιωτικές εκστρατείες για την εξασφάλιση των πηγών τους, αφού όλα μα όλα τα κράτη έχουν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Αυτό γιατί δεν βαρύνει καθόλου στο μυαλό μας; στη συνείδηση μας;

Γιατί αυτό διαλέγουμε να το αγνοούμε;

Η αντικατάσταση των πηγών ενέργειας δυστυχώς, δεν γίνεται με ανεμογεννητριούλες στα μπαλκόνια και φωτοβολταϊκούλια στις σκεπές.

Το μικρό είναι όμορφο, αλλά το μεγάλο αναγκαίο.

Σήμερα που είμαστε αγανακτισμένοι με τις ανεμογεννήτριες, αλλά πνιγόμαστε ή καιγόμαστε από τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης που δημιούργησαν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από την καύση ορυκτών καυσίμων, πάνω από το 70% της παγκόσμιας τελικής κατανάλωσης ενέργειας συνεχίζει να προέρχεται από ορυκτά καύσιμα[x].

Αυτό θα έπρεπε να μας εξαγριώνει.

Μια απόφαση βιωσιμότητας και επιβίωσης.

Από την περιπέτεια του κορωνοϊού κερδίσαμε και μερικά πράγματα.

Προεξάρχον όλων η αξία της επιστήμης, χάρη στον εξαιρετικό κ. Τσιόδρα, ο οποίος έμεινε πιστός στην επιστήμη του, και αντέκρουσε όλες τις θεωρίες συνομωσίας και τα fake news που κυκλοφόρησαν.

Δεν μπορούμε να σεβαστούμε κι εμείς την επιστήμη;

Δεν πρέπει;

Η κάθε απόφαση μας πρέπει να εδράζεται σε μια ολοκληρωμένη συλλογιστική που να έχει σαν άξονα της τη βιωσιμότητα.

Και η βιωσιμότητα εξασφαλίζεται μόνο με οδηγό τις αρχές της επιστήμης.

Η κατάρρευση του κλίματος αποτελεί μια επιστημονικά επιβεβαιωμένη πραγματικότητα, που αμφισβητείται μόνο από τον Τραμπ και τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων και το σκοτεινό διαδίκτυο.

Η κλιματική κατάρρευση απειλεί όλες τις χώρες - και τη χώρα μας - με καύσωνες, ξηρασία, πυρκαγιές, λειψυδρία, ερημοποίηση για να πούμε μερικές από τις συνέπειες.

Αν δεν ελέγξουμε άμεσα τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα με την απανθρακοποίηση της οικονομίας μας, το μέλλον είναι μαύρο.

Αν δεν στραφούμε στις Α.Π.Ε. και την Εξοικονόμηση Ενέργειας, τα τοπία, ο φυσικός και ζωικός πλούτος που θέλουμε να προστατεύσουμε θα υπάρχει μόνο σε φωτογραφίες και βίντεο.

Η καλύτερη, μακροπρόθεσμη προστασία των αγαπημένων μας τοπίων είναι η χρήση καθαρών πηγών ενέργειας, όπως η αιολική ενέργεια. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να ασκούμε υποκειμενική αισθητική περιβαλλοντική πολιτική εις βάρος της ανάπτυξης των Α.Π.Ε..

Αυτός ο «λαός», στο όνομα του οποίου όλοι μιλούν, είναι αυτός που θα πληρώσει περισσότερο από όλους την κλιματική αλλαγή. Γιατί απλά και η κλιματική αλλαγή έχει ταξικό πρόσημο.

Η καλύτερη προστασία του λαού είναι οι Α.Π.Ε. γιατί οι Α.Π.Ε. προστατεύουν συνολικά τον πλανήτη.

Η ανάπτυξη των ΑΠΕ με κανόνες και σεβασμό στο περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα, την ιστορία, την πολιτιστική κληρονομιά, τον άνθρωπο και η επίτευξη μιας οικονομίας μηδενικού άνθρακα πρέπει να γίνει το ταχύτερο δυνατόν παγκόσμιος μονόδρομος.

Βοηθείστε να γίνει καλύτερα και γρηγορότερα.

«Ναι ή Όχι στις Α.Π.Ε.», δεν είναι το σωστό ερώτημα.

Όχι στις Α.Π.Ε. σημαίνει νομοτελειακά συνέχιση και αύξηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων και Πυρηνικής ενέργειας. Σημαίνει νερό στον μύλο των μεγάλων πετρελαϊκών, που γνώριζαν για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής από τη δεκαετία του 1980 και το απέκρυψαν.

Το σωστό ερώτημα είναι ποια ενεργειακή πηγή επιλέγουμε και η απάντηση είναι: αυτήν με την μικρότερη δυνατή περιβαλλοντική επιβάρυνση.

Η όποια ενεργειακή επιλογή μας θα καθορίσει μοναδικά το μέλλον μας.

Πιο μοναδικά και καθοριστικά από οποιαδήποτε άλλη επιλογή μας.

Υ.Γ.

Αυριο 15 Ιουνίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα του Ανέμου

Μεγάλη να είναι η χάρη του θεού Αίολου.