Μια μικρή ομάδα "αντιρρησιών” και "οικολογούντων” βρίσκεται διαχρονικά πίσω από τις προσπάθειες εκτροχιασμού της προσπάθειας της χώρας να εκσυγχρονίσει το ενεργειακό της μείγμα, να αυξήσει τη χρήση καθαρών πηγών ενέργειας και να πρωτοστατήσει στην επανάσταση της πράσινης ενέργειας. Ετερόκλητα συμφέροντα, με διαφορετικά κίνητρα επί δεκαετίες βρίσκονται πίσω από οργανωμένες εκστρατείες που δεν περιορίζονται μόνο στην παραπληροφόρηση με αποδέκτες την κοινή γνώμη και τις τοπικές κοινωνίες, αλλά έχουν να επιδείξουν και έντονη ... δικαστική δραστηριότητα με βιομηχανία προσφυγών που έχουν ως στόχο – και συχνά επιτυγχάνουν – να καθυστερήσουν και να ακυρώσουν έργα πράσινης ενέργειας.
Στην πραγματικότητα εκείνο που έχουν πετύχει όλα αυτά τα χρόνια, είναι να κρατήσουν δέσμια τη χώρα και το ενεργειακό σύστημα, που θα έπρεπε να έχει εγκαίρως προετοιμαστεί για την ενεργειακή μετάβαση, τη μείωση των εκπομπών αερίων ρύπων του θερμοκηπίου και το νέο περιβάλλον της ενεργειακής αγοράς, που πριμοδοτεί τις ΑΠΕ και τιμωρεί τον καταστροφικό για το περιβάλλον άνθρακα.
Περιοχές με το πλεονέκτημα του ανέμου μπορεί να μετατραπούν σε έναν πράσινο παραγωγικό πνεύμονα για τη χώρα, με παραγωγή πλούτου και τεράστιες υπεραξίες για την τοπική κοινωνία, τους δήμους της περιοχής και πρωτίστως τους ίδιους τους κατοίκους. Και εδώ έχουμε το παράδοξο να παραμένουν ανεκμετάλλευτες πηγές που θα μπορούσαν να προσφέρουν ανάπτυξη και πλούσια περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη.
Άλλωστε, για πολλές περιοχές της χώρας μας, ο πραγματικός πλούτος, το ανεξάντλητο ενεργειακό κοίτασμά τους, δεν βρίσκεται θαμμένο σε κάποιο ορυχείο ή σε ένα υποθαλάσσιο κοίτασμα: είναι ο άφθονος άνεμος της περιοχής, ένας ανεξάντλητος τοπικός αλλά και εθνικός πόρος.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Κλιματική αλλαγή
Συχνά ακούμε για την πράσινη ενέργεια και την προσπάθεια της μείωσης των εκπομπών ρύπων που έχουν τεθεί ως στόχοι της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ. Γιατί ωστόσο η πράσινη ενέργεια έχει τεθεί στο επίκεντρο και έχει γίνει νούμερο ένα προτεραιότητα όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο;
Η απάντηση είναι απλή: ο σύγχρονος κόσμος έχει ανάγκη από το ρεύμα και ενέργεια. Σήμερα η ηλεκτρική ενέργεια και οι άλλες ενεργειακές ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου καλύπτονται κυρίως από ορυκτά καύσιμα. Τα καύσιμα αυτά εκπέμπουν ρύπους με πιο επιβαρυντικό το διοξείδιο του άνθρακα καθώς αυτό ενισχύει το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Η υπερθέρμανση οδηγεί στην κλιματική αλλαγή και η κλιματική αλλαγή, οδηγεί σε ριζικές ανατροπές στο περιβάλλον και τη ζωή στον πλανήτη μας. Κάποιοι επιμένουν να μιλούν για πολυεθνικές και ισχυρά λόμπι όταν ισχύει ακριβώς το αντίθετο: η κλιματική αλλαγή πλήττει τους πάντες, όμως εκείνοι που υφίστανται τις πιο σκληρές επιπτώσεις είναι εκείνοι που δεν έχουν άλλη εναλλακτική, δηλαδή οι πιο αδύναμες κοινωνίες. Το είδαμε από τις πλημμύρες στο Μπαγκλαντές μέχρι τις καταστροφές στη Ν. Ορλεάνη.
Για αυτόν ακριβώς το λόγο η πράσινη ενέργεια στην πραγματικότητα διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του ενεργειακού συστήματος, προστατεύει το περιβάλλον και λειτουργεί υπέρ της κοινωνίας.
Το πραγματικό κόστος
Πολλά λέγονται και γράφονται για τα κόστη της πράσινης ενέργειας, ωστόσο οι εξελίξεις και τα νέα δεδομένα της αγοράς έρχονται να επιβεβαιώσουν ότι η αξιοποίηση του δυναμικού ανανεώσιμων πηγών ενέργειας της χώρας, ιδιαίτερα των νησιών, φέρνει σημαντικά οικονομικά οφέλη και είναι μονόδρομος για το μέλλον. Η χώρα εισάγει κάθε χρόνο καύσιμα αξίας 1 δισ. ευρώ, προκειμένου να ηλεκτροδοτήσει τα μη διασυνδεδεμένα νησιά της. Πρόκειται για κόστος που πληρώνουμε όλοι μέσω των λογαριασμών μας και των χρεώσεων ΥΚΩ (υπηρεσίες κοινής ωφέλειας). Εάν οι κάτοικοι των νησιών πλήρωναν όσο πραγματικά κοστίζει η παραγωγή ηλεκτρισμού από τις ρυπογόνες ντιζελογεννήτριες στη νησιωτική χώρα, τότε τα τιμολόγια ρεύματος θα ήταν διπλάσια.
Αλλά και στην ηπειρωτική χώρα. Όσο περνά ο καιρός, η πολιτική της ΕΕ για προώθηση των ΑΠΕ δίνει ώθηση στο χρηματιστήριο των ρύπων. Οι ηλεκτροπαραγωγοί που ρυπαίνουν πληρώνουν δικαιώματα εκπομπής, που μέχρι πέρυσι κόστιζαν 5 ευρώ για κάθε τόνο CO2 που εκλύεται στην ατμόσφαιρα. Σήμερα τα δικαιώματα πλησιάζουν τα 17 ευρώ και είναι θέμα λίγων ετών να ξεπεράσουν τα 20 ή ακόμη και τα 30 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι οι ΑΠΕ καθίστανται ακόμη πιο φθηνές και ανταγωνιστικές σε σχέση με τις ρυπογόνες ανθρακικές και λιγνιτικές μονάδες. Ήδη στη Γερμανία και σε άλλες χώρες της ΕΕ τα εργοστάσια άνθρακα κλείνουν και αντικαθίστανται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Και βέβαια είναι σαφές ότι όσο πιο πολλή πράσινη ενέργεια παράγεται από ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά τόσο μειώνεται η χονδρεμπορική τιμή του ρεύματος και δημιουργούνται δυνατότητες σε μια νέα ανταγωνιστική αγορά ρεύματος, να μειωθούν οι τιμές για τους καταναλωτές. Αυτό συμβαίνει ήδη στη Γερμανία, την Ολλανδία και άλλες χώρες της κεντρικής Ευρώπης που βρίσκονται στην πρωτοπορία της πράσινης ενέργειας.
Τα μεγάλα οφέλη
Εκτός όμως από τα ευρύτερα οφέλη για το περιβάλλον και την επίτευξη των εθνικών στόχων για αξιοποίηση της πράσινης ενέργειας, υπάρχουν και τα απτά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες και τους κατοίκους των περιοχών που εγκαθίστανται έργα ΑΠΕ.
Παρά την παραφιλολογία και την εσκεμμένη παραπληροφόρηση, τα έργα ΑΠΕ είναι τα πιο φιλικά προς το περιβάλλον και ακολουθούν τις πιο αυστηρές οδούς αδειοδότησης και έγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Είναι χαρακτηριστικό ότι για ένα θερμικό εργοστάσιο οι άδειες έχουν ολοκληρωθεί και εκδοθεί μέσα σε μόλις 1 έως 2 χρόνια, όταν για ένα αιολικό χρειάζονται 6 έως 10 χρόνια ενδελεχούς και αυστηρού ελέγχου όλων των παραμέτρων της επένδυσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όσες φορές έγινε προσφυγή κατοίκων ή συλλόγων στο ΣτΕ, η απόφαση ήταν υπέρ των έργων.
Όμως τι σημαίνει πρακτικά μια μεγάλη επένδυση στην πράσινη ενέργεια για την οικονομία, την τοπική κοινωνία και τους κατοίκους;
Καταρχάς έχουμε οικονομικά οφέλη από τις επενδύσεις: μόνο την τελευταία τριετία όπου είχαμε σημαντική υποχώρηση των επενδύσεων, οι επενδύσεις γύρω από τις ΑΠΕ αποτέλεσαν όαση ξεπερνώντας το 1 δισ. ευρώ.
Επίσης έχουμε τα οφέλη από το ειδικό τέλος 3% επί του κύκλου εργασιών που πληρώνουν όλες οι μονάδες ΑΠΕ και που επιμερίζεται ως εξής:
-Το 1% πιστώνεται απευθείας στους λογαριασμούς ρεύματος ως έκπτωση.
-Το 0,3% αποδίδεται στο ειδικό ταμείο εφαρμογής ρυθμιστικών και περιβαλλοντικών σχεδίων.
Το 1,7% αποδίδεται στους δήμους
Οι εταιρείες που κατασκευάζουν έργα ΑΠΕ, υλοποιούν αντισταθμιστικά έργα κοινωνικού χαρακτήρα που αποδίδονται στις τοπικές κοινωνίες στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
Τέλος, με το νέο νόμο για τις ενεργειακές κοινότητες μέσα από τη χρηματοδότηση των έργων από τις εταιρείες-επενδυτές, δίνεται η δυνατότητα δωρεάν ηλεκτροδότησης ευπαθών κοινωνικών ομάδων.
Αυτά είναι τα οφέλη που εμποδίζουν να φτάσουν στους κατοίκους της Εύβοιας και των άλλων νησιών οι επαγγελματίες αντιρρησίες των ΑΠΕ, οι οποίοι έχουν φτάσει στο σημείο να μιλούν για δήθεν προβλήματα υγείας που προκαλούν οι ανεμογεννήτριες όταν βάσει επιστημονικών μελετών και μετρήσεων η ακτινοβολία που εκπέμπουν είναι μικρότερη από αυτήν μιας... ξυριστικής μηχανής ή ενός σεσουάρ μαλλιών.
Όμως η παραπληροφόρηση έχει ως αποτέλεσμα όχι μόνο να καθυστερούν επενδύσεις που βρίσκονται σε αναμονή αλλά επιπλέον να αδρανούν έργα ήδη κατασκευάστηκαν με χρήματα των φορολογούμενων, όπως η υποβρύχια διασύνδεση που θα πρέπει να αποπληρωθεί το συντομότερο από τους χρήστες επενδυτές των αιολικών στην Εύβοια.
Και το ερώτημα που προκύπτει και πρέπει να απαντηθεί από όλους είναι μέχρι πότε θα επιτρέπεται σε ηχηρές οργανωμένες ομάδες να επιβάλλουν στην ευρεία σιωπηλή πλειοψηφία τα δικά τους μικροσυμφέροντα, που συνήθως δεν συμπλέουν με το συμφέρον του ευρύτερου συνόλου;
(του Χάρη Φλουδόπουλου, capital.gr)
