Υπερψηφίστηκε το νομοσχέδιο για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό.

Υπερψηφίστηκε σήμερα από την Ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την "Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της Οδηγίας 2014/89/ΕΕ "περί θεσπίσεως πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό" και άλλες διατάξεις".

Το νομοσχέδιο έγινε δεκτό επί της αρχής, επί των άρθρων των τροπολογιών και στο σύνολο. Επί της αρχής του νομοσχεδίου, αρνητική ψήφο έδωσαν μόνο ΚΚΕ και ΧΑ.

Όπως επισημαίνει το υπουργείο, με τις διατάξεις του νομοσχεδίου, ενσωματώνεται η Οδηγία 2014/89/ΕΕ "Περί θεσπίσεως πλαισίου για το θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό", στο εθνικό δίκαιο και θεσπίζονται οι αρχές και οι διαδικασίες που αποσκοπούν στη κατάρτιση, εφαρμογή και αξιολόγηση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού.

Με την Οδηγία αυτή προωθείται η εφαρμογή της στρατηγικής "Ευρώπη 2020" για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη (στρατηγική Ευρώπη 2020). Αποσκοπεί στη δημιουργία θέσεων εργασίας, στην ενίσχυση της παραγωγικότητας και κοινωνικής συνοχής, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης μιας πιο αποδοτικής αξιοποίησης των πόρων. Ο παράκτιος και θαλάσσιος χώρος παρουσιάζει σημαντικές δυνατότητες για βιώσιμη ανάπτυξη και είναι καίριας σημασίας για την υλοποίηση της στρατηγικής Ευρώπη 2020.

Ενσωμάτωση Οδηγιών Ε.Ε.

Με το Μέρος Β’ του σχεδίου νόμου ενσωματώνονται οι Οδηγίες (ΕΕ) 2015/1513 "Για την τροποποίηση της Οδηγίας 98/70/ΕΚ σχετικά με την ποιότητα των καυσίμων βενζίνης και ντίζελ και  για την τροποποίηση της Οδηγίας 2009/28/ΕΚ σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές" και (ΕΕ) 2015/652 "Για τον καθορισμό των μεθόδων υπολογισμού και των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων σύμφωνα με την οδηγία 98/70/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ποιότητα των καυσίμων βενζίνης και ντίζελ".

Το νομοσχέδιο στοχεύει στην ενθάρρυνση της χρήσης νέων προηγμένων βιοκαυσίμων που δεν παράγονται από εδώδιμες καλλιέργειες, ώστε να επιτευχθεί έως το 2020 υψηλότερο επίπεδο κατανάλωσης των βιοκαυσίμων αυτών. Ακόμα, προωθείται η βελτίωση των ελέγχων αναφορικά με την τήρηση των κριτηρίων αειφορίας των βιοκαυσίμων και των βιορευστών.

Περιλαμβάνονται διατάξεις σχετικά με τη δυνατότητα συμβολής της ηλεκτρικής ενέργειας που παρέχεται σε οδικά οχήματα καθώς και τη δυνατότητα συμβολής των βιοκαυσίμων που χρησιμοποιούνται στις αερομεταφορές στην υποχρέωση μείωσης των εκπομπών, ρυθμίσεις για την υποβολή της έκθεσης από ομάδα προμηθευτών και απαιτήσεις για την προσμέτρηση των μειώσεων των εκπομπών κατά το πρώτο στάδιο.

Τέλος, θεσπίζεται η υποχρέωση ανάμειξης της βενζίνης με βιοκαύσιμα και ειδικότερα με αυτούσια βιοαιθανόλη ή με βιοαιθέρες που παράγονται από αλκοόλες βιολογικής προέλευσης, με έναρξη το 2019 και πρόβλεψη για αύξηση της εν λόγω υποχρέωσης. Η θέσπιση της υποχρέωσης αυτής έχει στόχο την περαιτέρω προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω της αύξησης συμμετοχής των βιοκαυσίμων στην τελική κατανάλωση ενέργειας στις μεταφορές, στο πλαίσιο της εθνικής και κοινοτικής πολιτικής σχετικά με τον υποχρεωτικό στόχο περί μεριδίου ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές 10% το 2020 και τη μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Αναλυτικά

Ορισμός θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού

Ως θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός, νοείται η διαδικασία με την οποία αναλύονται και οργανώνονται οι ανθρώπινες δραστηριότητες στο θαλάσσιο και παράκτιο χώρο προκειμένου να επιτευχθεί η σύνθεση κοινωνικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών και πολιτιστικών στόχων. Αποτελεί διατομεακό μέσο πολιτικής που προωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη στο θαλάσσιο χώρο και τις παράκτιες ζώνες, επιδιώκοντας την αρμονική συνύπαρξη των δραστηριοτήτων και χρήσεων, εφαρμόζοντας μία προσέγγιση που βασίζεται σε αρχές της αειφορίας.

Δομή θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού

Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός περιλαμβάνει: α) την Εθνική Χωρική Στρατηγική για το θαλάσσιο χώρο και β) τα Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια. Η Στρατηγική προσδιορίζει τις στρατηγικές κατευθύνσεις για τις θαλάσσιες περιοχές και τις παράκτιες ζώνες και υποδεικνύει την αναγκαιότητα για την εκπόνηση Σχεδίων.

Περιεχόμενο θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού

Συμβάλλει ιδίως, στη βιώσιμη ανάπτυξη στη θάλασσα που περιλαμβάνει τον τομέα της ενέργειας, της ναυτιλίας, της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, του τουρισμού, της εξόρυξης πρώτων υλών, καθώς και τη διατήρηση, προστασία και βελτίωση του περιβάλλοντος, περιλαμβανομένης της ανθεκτικότητας στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Σε αυτή τη βάση, μέσω του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού μπορούν να οριοθετούνται, μεταξύ άλλων, περιοχές για:

• υδατοκαλλιέργεια
• αλιεία
• εγκαταστάσεις και υποδομές για έρευνα, εκμετάλλευση και εξόρυξη πετρελαίου, φυσικού αερίου, καθώς και άλλων ενεργειακών πόρων, ορυκτών και αδρανών υλικών και για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές
• θαλάσσιες περιοχές και κυκλοφοριακές ροές
• προστασία της βιοποικιλότητας και της υποθαλάσσιας πολιτιστικής κληρονομιάς
• επιστημονική έρευνα
• διαδρομές υποβρύχιων καλωδίων και αγωγών
• τουρισμό

Για τον σχεδιασμό αυτό αρμόδια αρχή είναι η Γενική Γραμματεία Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, η οποία θα προχωρά στις σχετικές αποφάσεις μετά από δημόσια διαβούλευση με τα κατά περίπτωση εμπλεκόμενα Υπουργεία, τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, άλλες δημόσιες αρχές, ιδιώτες ή συλλογικότητες που εκδηλώνουν σχετικό ενδιαφέρον.

Η αναγκαιότητα για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό

Στα θαλάσσια ύδατα και τις παράκτιες ζώνες, τα οικοσυστήματα και οι φυσικοί πόροι υφίστανται σημαντικές πιέσεις. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, οι κίνδυνοι φυσικών καταστροφών και η δυναμική των ακτογραμμών, όπως η διάβρωση ή οι προσχώσεις, μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη διατήρηση της παραλίας και στα θαλάσσια οικοσυστήματα, αναστέλλοντας την οικονομική ανάπτυξη και πρόοδο, οδηγώντας σε υποβάθμιση του περιβάλλοντος με απώλεια της βιοποικιλότητας. Οι πιέσεις αυτές οφείλουν να αντιμετωπιστούν με τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό. Εντός αυτού του πλαισίου, τα θαλάσσια οικοσυστήματα και οι πολλαπλές υπηρεσίες που συνδέονται με αυτά μπορεί να φέρουν σημαντικά οφέλη.

Που στοχεύει ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός

Με τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό επιχειρείται η ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ δημοσίων αρχών και ενδιαφερομένων μερών, μέσω της εφαρμογής ενιαίου μηχανισμού για ισόρροπη και κοινωνικά δίκαιη ανάπτυξη. Παράλληλα, στόχο αποτελεί ο περιορισμός των συγκρούσεων μεταξύ τομέων και η δημιουργία συνεργειών μεταξύ δραστηριοτήτων, η ενθάρρυνση των επενδύσεων με διαφάνεια και σαφέστερους κανόνες, η ενίσχυση της συντονισμένης και ολοκληρωμένης διασυνοριακής συνεργασίας, καθώς και η προστασία του περιβάλλοντος μέσω της έγκαιρης εκτίμησης του αντικτύπου και των δυνατοτήτων πολλαπλής χρήσης του χώρου.

Στόχος του νομοσχεδίου

Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου, ενσωματώνεται η Οδηγία 2014/89/ΕΕ «Περί θεσπίσεως πλαισίου για το θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό», στο εθνικό δίκαιο και θεσπίζονται οι αρχές και οι διαδικασίες που αποσκοπούν στη κατάρτιση, εφαρμογή και αξιολόγηση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού.

Με την Οδηγία αυτή προωθείται η εφαρμογή της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη (στρατηγική Ευρώπη 2020). Αποσκοπεί στη δημιουργία θέσεων εργασίας, στην ενίσχυση της παραγωγικότητας και κοινωνικής συνοχής, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης μιας πιο αποδοτικής αξιοποίησης των πόρων. Ο παράκτιος και θαλάσσιος χώρος παρουσιάζει σημαντικές δυνατότητες για βιώσιμη ανάπτυξη και είναι καίριας σημασίας για την υλοποίηση της στρατηγικής Ευρώπη 2020.

Μιλώντας για το νομοσχέδιο, ο υπουργός ΠΕΝ, Γιώργος Σταθάκης, ανέφερε τα εξής:

Από το 1972 η σημερινή ημέρα έχει οριστεί από τον ΟΗΕ ως ημέρα ενημέρωσης για τα μεγάλα περιβαλλοντικά θέματα. Είναι μια πρωτοβουλία η οποία έχει τεράστια σημασία και στην εποχή μας ακόμα μεγαλύτερη, διότι έχουμε φύγει από το στάδιο της ενημέρωσης, κρινόμαστε από το στάδιο των μεγάλων αλλαγών που πρέπει να κάνουμε, προκειμένου το περιβάλλον να αποτελέσει αναπόσπαστο κομμάτι μιας μεγάλης τομής σε σχέση με το παρελθόν.

Αυτό που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα ως ένα συγκεκριμένο σύστημα ανάπτυξης για πολλές δεκαετίες έχει τελειώσει και οφείλουμε να απαντήσουμε στις νέες προκλήσεις, όπως αυτές έχουν διατυπωθεί και συνομολογηθεί από τη χώρα μας με τη Συμφωνία του Παρισιού και φυσικά, με τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2030 και το 2050.

Επιτρέψτε μου στη σημερινή συνεδρίαση, επειδή έγινε εκτενής κριτική στην καθυστέρηση ή στην αδράνεια της Κυβέρνησης, να κωδικοποιήσω τι ακριβώς έχει συμβεί σε σχέση με τις περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες, κλέβοντας και λίγη από τη δόξα του κ. Φάμελλου.

• Διαμορφώσαμε εθνική στρατηγική για την κυκλική οικονομία.
• Με το νέο εθνικό σχεδιασμό δίνουμε απόλυτα προτεραιότητα στην ανακύκλωση με υποχρεωτική επιλογή στην πηγή τεσσάρων ρευμάτων και οργανικών αποβλήτων.
• Επενδύουμε 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ από το ΕΣΠΑ για υποδομές διαχείρισης αποβλήτων και 1 δισεκατομμύριο ευρώ για επεξεργασία υγρών αποβλήτων.
• Αλλάξαμε το θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης αποβλήτων και δημιουργήσαμε Εθνικό Μητρώο Αποβλήτων, αυξάνοντας από 1.700 σε 30.000 τις επιχειρήσεις που δηλώνουν τα απόβλητά τους.
• Ξεπεράσαμε τον μεσαίωνα των χωματερών κλείνοντας και αποκαθιστώντας τις 260 από τις 293 παράνομες χωματερές.
• Χρηματοδοτούμε 162 δήμους για σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας και 172 δήμους για προγράμματα αστικής αναζωογόνησης.
• Συντάξαμε και κυρώσαμε τα σχέδια διαχείρισης νερού και τα σχέδια διαχείρισης πλημμυρών για όλη τη χώρα.
• Ιδρύσαμε 8 νέους φορείς διαχείρισης προστατευμένων περιοχών και πλέον όλες οι περιοχές «Natura» διαθέτουν αρμόδιο φορέα.
• Αυξήσαμε την έκταση της θαλάσσιας «Natura» -σχέση απόλυτη με το νομοσχέδιο που συζητάμε σήμερα- από το 6% στο 20% των θαλάσσιων περιοχών.
• Πραγματοποιήσαμε πάνω από 5.000 προσλήψεις οκτάμηνης διάρκειας για τις δασικές πυρκαγιές.
• Μειώσαμε σημαντικά την κατανάλωση πλαστικής σακούλας.

Κεντρική θέση, λοιπόν, σε αυτήν την πολιτική μας σήμερα είναι ακριβώς η απότομη ανάπτυξη πρωτοβουλιών και δραστηριοτήτων απέναντι στα προβλήματα τα οποία καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε.

• Επικυρώσαμε τη Συμφωνία των Παρισίων.
• Συντασσόμαστε με τους φιλόδοξους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2030 τόσο για τη συμμετοχή των ΑΠΕ στην κατανάλωση, όσο και για την εξοικονόμηση ενέργειας.
• Υιοθετήσαμε ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για τις δημοπρασίες των ΑΠΕ, το οποίο ενεργοποιείται φέτος και αναμένεται να προσελκύσει επενδύσεις 2,5 δισεκατομμυρίων σε ΑΠΕ τα αμέσως επόμενα χρόνια.
• Προωθήσαμε παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, ξεκινώντας από το οικιστικό απόθεμα, το 1 δισεκατομμύριο του «Εξοικονομώ κατ’ οίκον II» δηλαδή που είναι εν εξελίξει και ολοκληρώνεται, συνεχίζουμε με τα δημόσια κτήρια -επιπρόσθετα 2 δισεκατομμύρια ευρώ για εξοικονόμηση- και στη συνέχεια περνώντας στον κλάδο των μεταφορών.
• Ολοκληρώνουμε μετά από δεκαετίες τη διασύνδεση των Κυκλάδων και της Κρήτης με το ηπειρωτικό δίκτυο ηλεκτρικού ρεύματος.
• Αναπτύσσουμε τα προγράμματα για τα ενεργειακά και τα «έξυπνα» νησιά.

Το τελευταίο και πολύ σημαντικό, είναι οι απότομες αλλαγές που κάνουμε στη χωροταξία. Όταν μας κάνουν κριτική για την καθυστέρηση, θα πρέπει να έχουμε πλήρη αίσθηση ότι η κατάσταση στη χωροταξία δεν ήταν καλή. Δεν υπήρχαν σχέδια. Υπήρχε τεράστια υστέρηση στην προώθηση αυτονόητων πραγμάτων, όπως το κτηματολόγιο, δάση κ.ο.κ.

Μέσα σε ενάμιση χρόνο έχουμε ολοκληρώσει -και με το σημερινό ολοκληρώνουμε πλήρως- το θεσμικό πλαίσιο για τη χωροταξία, τη θαλάσσια και τη χερσαία.

• Ο νόμος για τον χωρικό σχεδιασμό, που ψηφίστηκε στο τέλος του 2016, σε συνδυασμό με το σχέδιο του προεδρικού διατάγματος για τις χρήσεις γης, ουσιαστικά ολοκληρώνει το κομμάτι του ποιος καλείται να κάνει τα νέα χωροταξικά σχέδια, που δεν είναι πολεοδομικά σχέδια πλέον. Αρμόδιοι είναι οι δήμοι. Δεν καλύπτουν πλέον εντός, εκτός σχεδίου. Είναι ένα ενιαίο σχέδιο για το σύνολο της χώρας, που καλούνται οι δήμοι να ολοκληρώσουν μέσα στα επόμενα δύο, τρία χρόνια.
• Προχωράμε στην εκπόνηση τοπικών χωρικών σχεδίων σε όλη την επικράτεια και ξεκινήσαμε και την αναθεώρηση των ειδικών χωροταξικών σχεδίων. Θα έλεγα με δυσκολία τη λέξη «αναθεώρηση» γιατί τα περισσότερα προηγούμενα χωροταξικά είχαν πέσει στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
• Επίσης, μόλις υπογράψαμε το ειδικό χωροταξικό για τον τουρισμό, το οποίο είναι και το πρώτο από τα ειδικά χωροταξικά σχέδια τα οποία θα ολοκληρωθούν στους επόμενους οκτώ μήνες.
• Ψηφίσαμε με μεγάλη πλειοψηφία στη Βουλή τον νόμο για τον έλεγχο και την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος.
• Μέσα σε έναν χρόνο κυρώσαμε το 39% των δασικών χαρτών. Τα προηγούμενα χρόνια είχε κυρωθεί μόλις το 0,8%.
• Ψηφίσαμε τον νέο νόμο για το Κτηματολόγιο -συγκροτείται ενιαίος φορέας Κτηματολογίου- και ανατέθηκαν όλες οι σχετικές μελέτες για τον ενιαίο φορέα του Κτηματολογίου, που θα καλύψουν από το 23%-24% που είναι σήμερα και θα φτάσουμε στο 75% κτηματογραφημένης το 2020.

Σήμερα ολοκληρώνουμε όλες αυτές τις παρεμβάσεις με τον χωροταξικό σχεδιασμό για τη θάλασσα. Πρόκειται για ενσωμάτωση Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ουσιαστικά σε τι αποσκοπεί; Ένα κοινό πλαίσιο είναι με το οποίο καλούνται οι ευρωπαϊκές χώρες να προχωρήσουν τον χωροταξικό σχεδιασμό με κοινούς κανόνες των θαλάσσιων περιοχών μας.

Πρόκειται για ολοκληρωμένη προσέγγιση-διαχείριση του θαλάσσιου χώρου. Προφανώς, συμβάλλει ουσιαστικά στην προστασία του περιβάλλοντος. Επιζητά να υπάρξει μια σαφής χωροθέτηση και των οικονομικών δραστηριοτήτων στη θάλασσα. Απαριθμούνται όλες αυτές.

• Θέλει να συνεισφέρει στην προστασία της αλιείας. Τέθηκαν από πολλούς Βουλευτές οι κίνδυνοι που υπάρχουν απέναντι στη βιωσιμότητα της αλιείας. Με αυτόν τον τρόπο αποκτούμε ένα επιπρόσθετο εργαλείο.
• Καλείται να καλύψει το κενό στη ναυτιλία και στις μεταφορές από άποψη θεσμικής δέσμευσης συγκεκριμένων διαδρόμων ναυσιπλοΐας. Επίσης, αναφέρθηκε ένα παράδειγμα του πώς οι διάδρομοι ναυσιπλοΐας πρέπει να κοιταχθούν και μέσα από το πρίσμα της διάσωσης θαλάσσιων ειδών.
• Δημιουργεί ένα πλαίσιο ασφάλειας δικαίου στις επενδύσεις που αφορούν τις ΑΠΕ, την εξόρυξη και άλλους τομείς.

Υπενθυμίζω ότι αυτό το πλαίσιο αξιολογείται κάθε πέντε χρόνια, αναθεωρείται κάθε δέκα χρόνια, χρονικό όριο ολοκλήρωσης θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού ορίζεται από την Οδηγία ο Μάρτης του 2012.

Αρμόδια αρχή είναι η Γενική Γραμματεία Χωρικού Σχεδιασμού.

Επαναλαμβάνω ότι λειτουργεί σε συνδυασμό με την αλιεία, τις υδατοκαλλιέργειες, τα αποθέματα υδρογονανθράκων, τα δίκτυα μεταφορών, τις ΑΠΕ και κυρίως και πολύ σημαντικό, την προστασία της βιοποικιλότητας και της υποθαλάσσιας πολιτιστικής κληρονομιάς και την ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας.

Θα ήθελα, επίσης, να επισημάνω για μια ακόμα φορά ότι δεν υπάρχει κανένας χώρος για φοβίες για τη συνάφεια που θα έχει το θαλάσσιο χωροταξικό πλαίσιο με την παράκτια περιοχή. Δεν μπορεί να αναρτηθεί ένα τείχος σε δύο χωροταξικούς σχεδιασμούς ή από τον έναν χώρο θα μπει στον άλλον ή από τον άλλον χώρο θα πας στον πρώτο.

Δημιουργούμε ένα πλαίσιο που θα διαμορφώσει τον τρόπο και τα εργαλεία με τα οποία θα επιλύονται οι όποιες πιθανές συγκρούσεις εμφανίζονται. Αυτό είναι όλο. Δεν έχει κανένα άλλο νόημα η συζήτηση. Από κει και πέρα, νομίζω ότι πνεύμα της νομοθεσίας είναι σαφές και δεν καλείται να επιλύσει αυτά τα θέματα.