Το κρέας, οι γιορτές και περί ορέξεως.
Μερικά πράγματα που αξίζει να έχουμε στο μυαλό μας, αυτές τις γιορτινές ημέρες που καταναλώνουμε πολλά από τα 80 κιλά κρέας που κατά μέσο όρο τρώμε κάθε χρόνο, έκαστος:
Η κτηνοτροφία παράγει σχεδόν το 15% των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και, κατά συνέπεια, την αύξηση της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας. Δεν είναι μόνο τα δάση που χάνονται για να γίνουν λιβάδια για να βοσκάνε τα ζώα (μετατρέποντας περιοχές που απορροφούν αέρια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου σε περιοχές που τα εκλύουν). Είναι όλα τα στάδια της διαδικασίας, από την παραγωγή ζωοτροφής και τη βιομηχανία σφαγής και επεξεργασίας του κρέατος, μέχρι τη ζωή των ίδιων των ζώων, που αυτή τη στιγμή αριθμούν σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια (υπάρχουν περίπου τριάντα ζώα που εκτρέφονται για να μετατραπούν σε φαγητό για κάθε άνθρωπο που ζει στον πλανήτη, το 60% των θηλαστικών που υπάρχουν είναι ζώα που εκτρέφονται για να τους πάρουμε το γάλα ή/και να τα φάμε) και τα οποία εκλύουν και τα ίδια ιλλιγιώδεις ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα και, κυρίως, μεθανίου (το οποίο είναι 25 φορές χειρότερο από το διοξείδιο του άνθρακα) στην ατμόσφαιρα. Κάθε δύο (αριθ. 2) κιλά μοσχαρίσιο κρέας που τρώει ένας (αριθ. 1) άνθρωπος, προκαλούν την έκλυση τόσων αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου όση προκαλεί μια υπερατλαντική αεροπορική πτήση από τη Νέα Υόρκη στο Λονδίνο. “Αν τα βοοειδή ήταν χώρα”, λέει ο νομπελίστας και πρώην Υπ. Ενέργειας των ΗΠΑ Στίβεν Τσου, “οι εκλύσεις της θα ήταν μεγαλύτερες από ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης”. Μόνο η Κίνα και οι ΗΠΑ εκλύουν περισσότερα αέρια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου από τις αγελάδες.
Ένας παγκόσμιος μηχανισμός παραγωγής και διαχείρισης πόρων έχει στηθεί μόνο και μόνο για να γεννιούνται και να τρέφονται ζώα, τα οποία στη συνέχεια χρησιμοποιούνται για την παραγωγή άλλης τροφής. Το 59% της καλλιεργήσιμης γης του κόσμου χρησιμοποιείται για να καλλιεργηθούν ζωοτροφές. Το 70% των αντιβιωτικών που παράγονται παγκοσμίως καταναλώνονται από ζώα. Το 33% του πόσιμου νερού που καταναλώνεται στον πλανήτη καταναλώνεται για τις ανάγκες της κτηνοτροφίας. Είναι ο κυριότερος τρόπος με τον οποίο η ανθρωπότητα χρησιμοποιεί το πόσιμο νερό. Ξέρετε πόσο πόσιμο νερό καταναλώνουν όλα τα σπίτια του κόσμου μαζί, όλες οι βρύσες, τα ντους, οι μπανιέρες και οι θερμοσίφωνες; Το 5%.
Αυτή η διαδικασία, αν κάτσει να τη μελετήσει προσεκτικά κανείς, είναι απίστευτα σπάταλη. Όλο αυτό το νερό, όλη αυτή η ζωοτροφή, όλα αυτά τα αντιβιωτικά, όλη αυτή η επένδυση, η γιγάντια, παγκόσμια υποδομή για να κατασκευαστούν πλάσματα των οποίων στη συνέχεια τρώμε ένα μικρό μέρος τους (κυρίως τους μύες), και πετάμε το υπόλοιπο. Για κάθε 100 μονάδες ενέργειας που δαπανώνται για την παραγωγή βοδινού κρέατος, παράγεται ένα τελικό προϊόν (το κρέας που τρώμε) το οποίο έχει μία μονάδα ενέργειας. Μία. Την επόμενη φορά που θα κόψετε μια τρυφερή, ζουμερή μπριζόλα κρατήστε στο νου σας ότι δαπανήθηκε ενέργεια ίση με την ενέργεια που περιέχεται σε εκατό μπριζόλες για να την έχετε εσείς εκεί μπροστά σας. Κι αυτό θεωρείται και επίτευγμα. Στην εποχή μας, χάρη στις εξελιγμένες μεθόδους, τις οικονομίες κλίμακος και τις προόδους της επιστήμης, τα ζώα είναι πολλές φορές πιο παραγωγικά (από κάθε άποψη) από ό,τι ήταν οποιαδήποτε άλλη εποχή. Και υπάρχουν, βέβαια, διαφορές ανάμεσα στα διάφορα είδη κρέατος ή και στα γαλακτοκομικά προϊόντα. Αλλά σε κάθε περίπτωση, αυτός ο τρόπος παραγωγής τροφής παραμένει παράλογα σπάταλος, αναποτελεσματικός και αδιανόητα βλαβερός.
Οπότε, τι κάνουμε; Κόβουμε το κρέας; Αυτό είναι δύσκολο να το αποφασίσει κανείς ατομικά και, σε επίπεδο γενικού πληθυσμού, εντελώς αδύνατο. Ο αμερικανός συγγραφέας Τζόναθαν Σάφραν Φορ, στο πρόσφατο βιβλίο του “We Are The Weather”, προτείνει κάτι άλλο. Αν σταματούσατε να τρώτε γαλακτοκομικά και κρέατα με το πρωινό και το μεσημεριανό μόνο, λέει, θα μειώνατε τις ατομικές σας ετήσιες εκλύσεις κατά 1,3 μετρικούς τόνους. Αυτό δεν είναι λίγο -αντιστοιχεί περίπου στο 1/5 των εκλύσεων του μέσου Έλληνα, πράγμα που δείχνει, εδώ που τα λέμε, και πόσο σημαντικό κομμάτι του προβλήματος είναι η κτηνοτροφία.
Μέχρι οι εταιρείες και οι επιστήμονες να καταφέρουν να φτιάξουν τεχνητό κρέας (δοκίμασα κάποιες πρώτες απόπειρες, αν θυμάστε), μια ορθολογική μείωση της κατανάλωσης είναι κάτι ελάχιστο, όχι πάρα πολύ δύσκολο και εντελώς ουσιαστικό που μπορεί να κάνει οποιοσδήποτε από εμάς. Αυτά και καλή σας όρεξη.
28 Δεκεμβρίου 2019
Η Καθημερινή
