Αναχώματα στην ενεργειακή πολιτική Τραμπ αναζητούν ΕΕ και ΗΠΑ – Ο αγώνας δρόμου στον ΟΟΣΑ

Αγώνα δρόμου πριν ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ μετακομίσει στον Λευκό Οίκο, κάνουν η ΕΕ, οι ΗΠΑ και άλλες χώρες προκειμένου να καταλήξουν σε ένα σχέδιο για τη μείωση δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων οικονομικής στήριξης για ξένα έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Στόχος είναι να επιτευχθεί συμφωνία στο πλαίσιο του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, η οποία θα ήταν το επιστέγασμα προσπαθειών για περισσότερο από ένα χρόνο για την επέκταση των υφιστάμενων κανόνων που απαγορεύουν στους οργανισμούς εξαγωγικών πιστώσεων των κρατών μελών να χρηματοδοτούν αμείωτα έργα άνθρακα.

Ανάχωμα στις ενεργειακές πολιτικές Τραμπ

«Δεν υπάρχουν πολλά εργαλεία πολιτικής που ο Τραμπ δεν μπορεί να αναιρέσει, και αυτό είναι ένα από τα λίγα», δήλωσε η Laurie van der Burg, επικεφαλής Δημοσίων Οικονομικών στην Oil Change International.

Εάν εγκριθούν νέοι περιορισμοί, η ΕΕ και άλλα μέλη του ΟΟΣΑ πιθανότατα θα μπλοκάρουν οποιαδήποτε προσπάθεια από τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ να αλλάξει την πολιτική.

Τα μέλη του ομίλου έχουν μια μακροχρόνια συμφωνία κυρίων που τους επιτρέπει ουσιαστικά να χρησιμοποιούν τις εξαγωγικές πιστώσεις για να προτιμούν εγχώριες εταιρείες σε διεθνείς συμφωνίες χωρίς να παραβιάζουν τους κανόνες του ΠΟΕ. Τα κράτη μέλη έχουν κίνητρο να συμμορφώνονται με τις πολιτικές, δεδομένου ότι συμβάλλουν στη διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού.

Τα εμπόδια

Η Νότια Κορέα αντιτάχθηκε στο σχέδιο επικαλούμενη ανησυχίες για την ενεργειακή ασφάλεια και τον θεμιτό ανταγωνισμό, ενώ η Τουρκία υποστήριξε ότι η πρόταση δεν είναι εφικτή για λόγους εθνικής ασφάλειας.

Ωστόσο, υπάρχει δημόσια λανθασμένη ευθυγράμμιση μεταξύ των απόψεων του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Ενέργειας της Νότιας Κορέας και των εκπροσώπων του οργανισμού εξαγωγικών πιστώσεων στην αίθουσα διαπραγματεύσεων στο Παρίσι. Ο Ahn Duk-guen, υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Ενέργειας της Νότιας Κορέας, είπε κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της Εθνοσυνέλευσης στις 20 Νοεμβρίου ότι θα συναντηθεί με σχετικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που συμμετέχουν στις συζητήσεις του ΟΟΣΑ, αναγνωρίζοντας ότι «η παγκόσμια συνεργασία είναι απαραίτητη».

Τα σχόλια του Ahn ήρθαν αφού ο Kim Sungwhan, βουλευτής του Δημοκρατικού Κόμματος της αντιπολίτευσης, είπε ότι είναι «ντροπιαστικό» για τη Νότια Κορέα να αντιτίθεται στους περιορισμούς της χρηματοδότησης των ορυκτών καυσίμων, ειδικά εν μέσω μιας εγχώριας πίεσης για ενέργεια χωρίς άνθρακα.

Το υπουργείο Εμπορίου της Τουρκίας και εκπρόσωπος του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Ενέργειας της Νότιας Κορέας δεν σχολίασαν την εμπιστευτική διαπραγμάτευση.

Η τελική συμφωνία

Μια τελική συμφωνία στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ θα μπορούσε να ενσωματώσει ένα όριο εκπομπών ή μια εξαίρεση εθνικής ασφάλειας προκειμένου να αμβλύνει τις ανησυχίες.

Ο περιορισμός της υποστήριξης των οργανισμών εξαγωγικών πιστώσεων για ορυκτά καύσιμα θεωρείται κρίσιμος για την επίτευξη των παγκόσμιων κλιματικών στόχων, ένα χρόνο αφότου σχεδόν 200 χώρες συμφώνησαν να απομακρυνθούν από τις ρυπογόνες πηγές ενέργειας. Θεωρείται επίσης ολοένα και περισσότερο απαραίτητο να ελευθερωθεί περισσότερη χρηματοδότηση για έργα πράσινης ενέργειας - μέρος ενός βασικού στόχου των συνεχιζόμενων διαπραγματεύσεων για το κλίμα στη σύνοδο κορυφής COP29 του ΟΗΕ στο Αζερμπαϊτζάν.

Μεταξύ 2018 και 2022, οι οργανισμοί εξαγωγικών πιστώσεων στις χώρες του ΟΟΣΑ χρηματοδότησαν κατά μέσο όρο 41 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου, σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από υποστηρικτές του περιβάλλοντος.

Το τεράστιο δημοσιονομικό κόστος 

Τα νέα στοιχεία του ΟΟΣΑ και του ΔΟΕ δείχνουν ότι το δημοσιονομικό κόστος και η σιωπηρή υποστήριξη της κρατικής στήριξης για ορυκτά καύσιμα σε 82 οικονομίες μειώθηκε σχεδόν κατά ένα τρίτο, από 1,6 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2022 σε 1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2023. 

Οι χαμηλότερες τιμές για τα ορυκτά καύσιμα, ειδικά για το φυσικό αέριο, μείωσαν το χάσμα μεταξύ των τιμών καταναλωτή που βασίζονται στην αγορά και των επιδοτούμενων τιμών καταναλωτή σε ορισμένες οικονομίες. Ωστόσο, πολλές κυβερνήσεις διατήρησαν ουσιαστικές πρωτοβουλίες για να μετριάσουν το βάρος των υψηλών λογαριασμών ενέργειας στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, οι περισσότερες από τις οποίες μεταφράστηκαν σε υποστήριξη για την παραγωγή και κατανάλωση ορυκτών καυσίμων. 

Οι πολιτικές απαντήσεις στην ενεργειακή κρίση του 2022 προορίζονταν σε μεγάλο βαθμό ως προσωρινά μέτρα, αλλά πολλές εξακολουθούν να ισχύουν. Επιπλέον, το μεγαλύτερο μέρος αυτής της υποστήριξης δεν στόχευε συστηματικά σε όσους είχαν μεγαλύτερη ανάγκη, εγείροντας ανησυχίες τόσο για τη δικαιοσύνη όσο και για την αποτελεσματικότητα.

Ο κατάλογος των μέτρων στήριξης του ΟΟΣΑ για τα ορυκτά καύσιμα 2024 δείχνει ότι οι άμεσες δημοσιονομικές μεταφορές και οι φορολογικές ελαφρύνσεις που συνδέονται με την παραγωγή και τη χρήση άνθρακα, πετρελαίου, φυσικού αερίου και άλλων προϊόντων πετρελαίου σε 48 οικονομίες του ΟΟΣΑ και εταίρους αυξήθηκαν σε 514,1 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2023, από 503,7 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2022.

Υποστήριξη προς καταναλωτές

Τα στοιχεία από την απογραφή του ΟΟΣΑ δείχνουν επίσης ότι η υποστήριξη προς τους καταναλωτές αντιπροσώπευε το 90% του συνολικού δημοσιονομικού κόστους της στήριξης των ορυκτών καυσίμων. Το δημοσιονομικό κόστος στήριξης για οικιακούς χρήστες αυξήθηκε κατά 29% σε υψηλά ρεκόρ, φθάνοντας τα 189,3 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2023 (από 146,4 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2022), ενώ για τη μεταποίηση και άλλες βιομηχανίες αυξήθηκε κατά 14% σε 103,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023 (από 90,9 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2022). Η στήριξη προς τους παραγωγούς ορυκτών καυσίμων αντιπροσώπευε το 7% του δημοσιονομικού κόστους της στήριξης και των γενικών υπηρεσιών (που δεν στοχεύουν συγκεκριμένα ούτε τους παραγωγούς ούτε τους καταναλωτές) 3%. 

Η νέα ανάλυση δείχνει επίσης ότι η αύξηση του δημοσιονομικού κόστους της στήριξης των ορυκτών καυσίμων τα τελευταία χρόνια συνέβαλε στη μείωση των οικονομικών κινήτρων για απαλλαγή από τον άνθρακα σε σύγκριση με το 2021. Ενώ οι φόροι άνθρακα και τα συστήματα εμπορίας εκπομπών (ETS) παρουσίασαν μέτριες αυξήσεις, υψηλή άμεση δημοσιονομική μεταφορά (άμεσες κρατικές επιδοτήσεις) για ορυκτά καύσιμα και χαμηλούς ειδικούς συντελεστές κατανάλωσης καυσίμων μείωσαν τους καθαρούς πραγματικούς συντελεστές άνθρακα (Καθαρό ECR) σε ευρώ 14,0 ανά τόνο ισοδύναμο CO 2 το 2023 από 17,9 EUR/tCO 2 e το 2021. Το μερίδιο των εκπομπών που καλύπτονται από την τιμολόγηση του άνθρακα το 2023 παρέμεινε αμετάβλητο από το 2021 με το 42% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου να υπόκειται σε καθαρό ECR, 2 εκ των οποίων καλύπτονται από ρητές τιμές άνθρακα (φόροι άνθρακα ή ETS).