Η πώληση ελληνικού λιγνίτη «καίει» τις πολιτικές της ΕΕ για το κλίμα.

01 02 2019 | 16:12Δημήτρης Καραβέλλας και Νίκος Χαραλαμπίδης

Η πώληση ελληνικού λιγνίτη «καίει» τις πολιτικές της ΕΕ για το κλίμα

Από Δημήτρης Καραβέλλας και Νίκος Χαραλαμπίδης | Μεταφρασμένο από Σοφία Ελανίδου

Ενόσω άλλες χώρες της ΕΕ, όπως η Γερμανία, ανακοινώνουν τα σχέδια τους για τη σταδιακή κατάργηση του άνθρακα μέσα στα επόμενα 20 χρόνια, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού, το μέλλον της Ελλάδας φαίνεται να παραμένει «κλειδωμένο» στον άνθρακα για τις επόμενες δεκαετίες, γράφουν ο Δημήτρης Καραβέλλας και ο Νίκος Χαραλαμπίδης.

Ο Δημήτρης Καραβέλλας είναι γενικός διευθυντής του WWF Ελλάς. Ο Νίκος Χαραλαμπίδης είναι γενικός διευθυντής της Greenpeace Ελλάδος.

Επί του παρόντος, η Ελλάδα δυσκολεύεται να προσελκύσει επενδυτές για την πώληση λιγνίτη: πριν από λίγες ημέρες, η προθεσμία για την υποβολή δεσμευτικών προσφορών επεκτάθηκε για μία ακόμη φορά. Δεν είναι να απορεί κανείς. Η επένδυση στο βρώμικο άνθρακα δεν είναι μόνο κακή για το κλίμα – είναι κακή και για τις επιχειρήσεις.

Τον Νοέμβριο του 2018, η Επιτροπή δημοσίευσε μια νέα στρατηγική για το κλίμα, η οποία προβλέπει ότι η ΕΕ θα έχει μεταβεί μέχρι το 2050 σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Σύμφωνα με το μεγάλο αυτό όραμα, η ΕΕ φιλοδοξεί να καταστεί «παγκόσμιος ηγέτης στη μετάβαση προς μια οικονομία μηδενικών εκπομπών».

Ωστόσο, οι πολιτικές που εφαρμόζονται στην Ελλάδα μέσω των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής έρχονται σε αντίθεση με αυτό το όραμα.

Στο πλαίσιο συμμόρφωσης με την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία της ΕΕ, οι αποφάσεις της DG COMP και οι ελληνικές δεσμεύσεις στο πλαίσιο των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής δημιουργούν μια παρατεταμένη εξάρτηση του ενεργειακού συστήματος της Ελλάδας από τον λιγνίτη.

Η θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την πώληση 40% του χαρτοφυλακίου λιγνίτη της ΔΕΗ οδηγεί σε νέες μονάδες βρώμικου άνθρακα, με όρους ιδιαίτερα ελκυστικούς για τους επενδυτές: άδεια νέας μονάδας παραγωγής λιγνίτη 450 MW (Μελίτη ΙΙ) και ευνοϊκές προϋποθέσεις αδειοδότησης για τις εν λειτουργία μονάδες (στη περιοχή της Μεγαλόπολης, που τροφοδοτείται από την κατώτερη σε θερμογόνο ποιότητα λιγνίτη στην ΕΕ καθώς επίσης και στγη μονάδα Μελίτη Ι).

Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) δεν ανταποκρίνεται πλήρως στον στόχο της ΕΕ για τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050, διότι επεκτείνει τη διάρκεια της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη σε μεγάλο βαθμό πέρα από το 2030, προβλέποντας επίσης την κατασκευή δύο νέων εργοστασίων άνθρακα.

Όπως δήλωσε η DG COMP, στόχος των πολιτικών ανταγωνισμού της ΕΕ είναι να «προσφέρονται σε όλους στην Ευρώπη προϊόντα και υπηρεσίες καλύτερης ποιότητας σε χαμηλότερες τιμές» και να «ενισχυθούν οι επιχειρήσεις και η αποδοτικότητα». Μια περίεργη δήλωση, καθώς στην περίπτωση του ελληνικού λιγνίτη, η Επιτροπή επιδιώκει την αναβίωση μιας αγοράς που αργοπεθαίνει, η οποία τελικά θα οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές ενέργειας και υπόκειται σε ιδιαίτερους περιβαλλοντικούς κανονισμούς ως βαριά ρυπογόνα.

Την περασμένη εβδομάδα απευθυνθήκαμε με κοινή επιστολή της WWF και της Greenpeace στους Επιτρόπους Šefčovič, Moscovici, Vestager, Vella και Cañete, προτρέποντάς τους να σταματήσουν να πιέζουν την Ελλάδα για περισσότερο άνθρακα και να ενθαρρύνουν την έξυπνη και ταχεία απεξάρτηση της χώρας από τον άνθρακα και τη μετάβαση της στην εποχή της καθαρής ενέργειας.

Ενώ άλλες χώρες της ΕΕ, όπως η Γερμανία, ανακοινώνουν τα σχέδια για τη σταδιακή κατάργηση του άνθρακα μέσα στα επόμενα 20 χρόνια, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού, το μέλλον της Ελλάδας φαίνεται «κλειδωμένο» στον άνθρακα για τις επόμενες δεκαετίες.

Η μεγάλη πώληση των λιγνιτικών περιουσιακών στοιχείων και η χορήγηση αδειών για νέο άνθρακα συνιστά οπισθοδρόμηση σε σχέση με την πολιτική της ΕΕ για το δημόσιο συμφέρον. Οι πολιτικές ανταγωνισμού της Ευρώπης θα πρέπει να στοχεύουν στην άριστη λειτουργία της αγοράς στην υπηρεσία των πολιτών της ΕΕ και του πλανήτη.

Οι πράξεις λειτουργούν πάντα πιο δυνατά από τα λόγια: εάν η ΕΕ σκοπεύει να ασχοληθεί σοβαρά με τη δράση για το κλίμα, πρέπει να ξεκινήσουμε να λαμβάνουμε άμεσα τις δύσκολες αποφάσεις, όπως η οριστική παύση λειτουργίας των σταθμών καύσης άνθρακα και τη μετάβαση πέρα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.

Εάν η ΕΕ σκοεπύει να ασχοληθεί σοβαρά με την ατζέντα της βιωσιμότητας, η επανεξέταση των κανόνων ανταγωνισμού για την προώθηση της καινοτομίας στον τομέα του περιβάλλοντος και της απόδοσης χαμηλού αποτυπώματος είναι απαραίτητη.

Big fat Greek lignite sale burns EU climate policies

By Demetres Karavellas and Nikos Charalambides

While other EU countries, such as Germany, announce plans for coal phase-out within the next 20 years in compliance with their Paris Agreement commitments, Greece’s future appears locked in carbon for decades to come, write Demetres Karavellas and Nikos Charalambides.

Demetres Karavellas is the director of WWF Greece. Nikos Charalambides is the director of Greenpeace Greece.

Greece is having a hard time attracting investors in its big lignite sale. No wonder. Investing in dirty coal is not just a climate-killer business, it also makes no financial sense.

In the case of the opening of Greece’s lignite market to competition, the European Commission’s executive role in mandating lignite asset divestment procedures that attract coal buyers makes no policy sense either.

Guised in a shroud of compliance with EU antitrust law, DG COMP decisions and Greek commitments under the economic adjustment programmes, looms an EU mandate for prolonged dependence of Greece’s energy system on lignite.

The European Commission’s position on the sale of 40% of the Public Power Corporation’s (PPC) lignite portfolio leads to new dirty coal installations, according to terms especially attractive to investors: license for a new 450MW lignite power plant (Meliti II) and favourable licensing conditions for operating plants (Megalopoli, supplied by the lowest thermal quality lignite deposits in the EU, and Meliti I). It is therefore not surprising that the Greek National Energy and Climate Plan utterly fails to take into account the EU’s 2050 decarbonisation target.

As stated by DG COMP, the aim of EU competition policies is to “provide everyone in Europe with better quality goods and services at lower prices” and to “encourage enterprise and efficiency”. Indeed an odd statement, as in the case of Greek lignite, the Commission aims for the revival of an economically dying market which results in higher energy prices and is subject to specific environmental regulations as heavily polluting and climate catastrophic.

Late last year, the Commission published a new EU climate strategy which foresees that the EU transitions to a net-zero greenhouse gas economy by 2050. According to this great vision, the EU aspires to become “a global leader in the transition towards a net-zero-greenhouse gas emissions economy”. Yet, here we are trying to persuade key Commissioners to take the challenging decarbonisation target seriously.

Last week, we addressed Commissioners Šefčovič, Moscovici, Vestager, Vella and Cañete in a common WWF and Greenpeace letter, urging them to stop pushing Greece for more coal and to encourage the country’s smart and swift decarbonisation and just transition to the clean energy era.

The big sale of lignite assets and the licensing of new coal is a race to the bottom of EU policy for the public interest. Europe’s competition policies should aim for market excellence in the service of EU citizens and the planet.

Actions always speak louder than words: if the EU is to be serious about climate action, we must immediately begin making the hard decisions, such as permanently closing coal power plants and moving beyond oil and gas. If the EU is to be serious about its sustainability agenda, a rethinking of competition rules in order to boost environmental innovation and low footprint excellence is urgently needed.