Το παράλληλο σύμπαν της COP28

Το σωτήριον έτος 2023 και καθώς η κλιματική κρίση έχει ανεβάσει στροφές επικίνδυνα, τα περισσότερα κράτη πανηγύριζαν χθες στο Ντουμπάι επειδή έφτασαν στην πιο χλιαρή και νοθευμένη συμφωνία που θα μπορούσαν να είχαν πετύχει.

Η πρώτη ιστορικά αναφορά σε μείωση των ορυκτών καυσίμων θα ήταν επιτυχία δέκα χρόνια πριν, σίγουρα όχι σήμερα.

Στο τέλος, όλοι είχαν τους λόγους τους για να είναι χαρούμενοι: Οι πετρελαιοπαραγωγοί όπως τα Εμιράτα και η Σ. Αραβία κατάφεραν να μην συμπεριληφθεί ρητά ο όρος "απόσυρση των ορυκτών καυσίμων" από το τελικό κείμενο. Αντί αυτού, επιλέχθηκε η "σταδιακή απομείωση" και διάφορες άλλες γλωσσικές ακροβασίες.

Οι ΗΠΑ και η Κίνα κατάφεραν να κρυφτούν πίσω από τις πλάτες των πετρελαιοπαραγωγών, να το παίξουν υπέρμαχοι του κλίματος και εν τέλει να αποκομίσουν αυτό που ήθελαν εξαρχής: Καμία ουσιαστική δέσμευση, καθώς το κείμενο είναι εντελώς εθελοντικού χαρακτήρα.

Άλλωστε, ποια είναι η σημασία της συμφωνίας όταν ο Τραμπ μπορεί να επανεκλεγεί το 2024 στις ΗΠΑ και να πάρει πίσω όσα συμφώνησε η κυβέρνηση Μπάιντεν; Αυτό ακριβώς έκανε και με τη Συμφωνία του Παρισιού στην πρώτη του θητεία ως πρόεδρος.

Ακόμα και η Ευρώπη που ζητούσε το πιο αυστηρό κλιματικό μήνυμα, συγκαλύπτει μια άβολη αλήθεια: Ότι η δική της επιτυχημένη ενεργειακή μετάβαση συμβαίνει με ταυτόχρονη ραγδαία αποβιομηχάνιση. Είναι εύκολο να το παίζεις πράσινος όταν οι βαριές βιομηχανίες σου μετακομίζουν στην Ασία και συνεχίζουν να ρυπαίνουν.

Η πραγματικότητα, λοιπόν, είναι σκληρή καθώς με βάση τις επιστημονικές μελέτες η διατήρηση της ανόδου της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό προϋποθέτει μείωση των εκπομπών CO2 κατά 43% ως το 2030 και κατά 60% ως το 2035.

Πως, άραγε, θα συμβεί αυτό σε τόσο λίγο χρόνο, αφού φέτος οι εκπομπές κορυφώθηκαν διεθνώς, όπως και η κατανάλωση πετρελαίου, ενώ το μερίδιο του άνθρακα στην παγκόσμια ηλεκτροπαραγωγή παραμένει κοντά στο 36%; Και όλα αυτά παρά την έντονη ανάπτυξη των πράσινων τεχνολογιών και τα τρισεκατομμύρια των σχετικών επενδύσεων.

Πολλοί ανάμεσά μας έχουν μπερδέψει ποιος είναι ο στόχος: Δεν καλούμαστε να φτιάξουμε ΑΠΕ ως αυτοσκοπό, αλλά να μειώσουμε τις εκπομπές. Αν δίνουμε τόσα χρήματα για τις ΑΠΕ και δεν ρίχνουμε τους ρύπους, τότε κάτι κάνουμε λάθος και σίγουρα δεν φταίνε οι ΑΠΕ.

Σε κάθε περίπτωση, η ρητορική στη φετινή COP και η γλώσσα που επιλέχθηκε μαρτυρά μια βαθύτερη ηττοπάθεια: Η ενεργειακή κρίση έδειξε πόσο οικονομικό πόνο μπορεί να προκαλέσει η οποιαδήποτε αναταραχή στον εφοδιασμό με ορυκτά καύσιμα και η άνοδος των τιμών τους.

Αντιμέτωπες με αυτό το απόλυτο σοκ, οι κυβερνήσεις δεν έχουν την πολυτέλεια να κινηθούν στην απανθρακοποίηση που χρειάζεται ο πλανήτης διότι απλά θα παύσουν να είναι κυβερνήσεις. Οι θυσίες που συνεπάγεται το αληθινό net zero είναι τέτοιες που συνεπάγονται τρομερό πολιτικό κόστος. Ο μόνος  τρόπος να γίνουν είναι αν το επιλέξει συνειδητά ο απλός κόσμος.

Τι μήνυμα, όμως, στέλνουν στον απλό κόσμο όταν μιλάνε για "μείωση του μη αντισταθμισμένου άνθρακα", "σταδιακή απόσυρση των επιδοτήσεων για ορυκτά καύσιμα" και "μεταβατικά καύσιμα";

Τέλος, δεν είναι εντυπωσιακό πως εξαφανίστηκε από τον κλιματικό διάλογο φέτος ο φόρος άνθρακα, τα συστήματα εμπορίας ρύπων και όλα τα άλλα μέτρα με αποδεδειγμένα άμεσο αποτέλεσμα στην καταναλωτική συμπεριφορά;