Αφιέρωμα ανακύκλωση συσκευασιών: κυρώσεις, επιπτώσεις και πρόστιμα για επιχειρήσεις που παρανομούν

Προκειμένου η νέα νομοθεσία για τη διαχείριση αποβλήτων να εφαρμοσθεί, η Πολιτεία έχει επιβάλλει στις επιχειρήσεις που ονομάζονται «παραγωγοί αποβλήτων» πληθώρα υποχρεώσεων μαζί με ένα πλέγμα κυρώσεων προκειμένου να προωθήσει τη συμμόρφωση. Μέχρι σήμερα οι έλεγχοι δεν είναι εξαντλητικοί αλλά δημιουργείται σιγά – σιγά ένα πλέγμα διατάξεων «υποχρεωτικής συμμόρφωσης» ενώ ταυτόχρονα σε λίγο διάστημα υπολογίζεται ότι θα υπάρχουν και περισσότεροι ελεγκτές ενώ έχουν δοθεί και σχετικές οδηγίες σε άλλες ελεγκτικές υπηρεσίες του δημοσίου.

Οι υποχρεώσεις των επιχειρήσεων

Συνοπτικά, αναφέρεται ότι μια επιχείρηση που θεωρείται παραγωγός συσκευασιών ή/και υπόχρεος παραγωγός άλλων προϊόντων, στο πλαίσιο που ορίζεται με το ν. 2939/2001 όπως τροποποιήθηκε με το ν. 4496/2017, και ισχύει:

α) οφείλει να εγγραφεί στο Εθνικό Μητρώο Παραγωγών (Ε.Μ.ΠΑ.) (παρ. 11, αρ. 4Β, ν. 2939 όπως τροποποιήθηκε με ν. 4496/2017, και ισχύει) Οι παραγωγοί έχουν σαφώς την υποχρέωση καταχώρισής τους στο Ε.Μ.ΠΑ. (απόκτηση πιστοποιητικού/ών εγγραφής και αριθμού μητρώου παραγωγού, για όλες τις κατηγορίες των προϊόντων που εντάσσονται στην εναλλακτική διαχείριση) (παρ 9, αρ. 20Α, ν. 2939 όπως τροποποιήθηκε με ν. 4496/2017, και ισχύει & ΥΑ αρ. 181504/9.8.2016 (ΦΕΚ 2454/Β/2016)). Στις 09 Απριλίου 2017, ήταν η καταληκτική ημερομηνία εγγραφής στο Ε.Μ.ΠΑ. όλων των μέχρι τότε δραστηριοποιούμενων επιχειρήσεων στο Εθνικό Μητρώο Παραγωγών.

Η εγγραφή στο Ε.Μ.ΠΑ. βέβαια ισχύει και για τις νέες επιχειρήσεις – υπόχρεους που δραστηριοποιούνται στο εξής στην ελληνική επικράτεια.

β) είναι υποχρεωμένη να συμβληθεί με ένα Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) (παρ. 2, αρ. 4Β, ν. 2939 όπως τροποποιήθηκε με ν. 4496/2017, και ισχύει)

γ) είναι υποχρεωμένη να δηλώνει τις πραγματικές ποσότητες των αποβλήτων που διακινεί. (παρ. 7, αρ. 4Β, ν. 2939 όπως τροποποιήθηκε με ν. 4496/2017, και ισχύει)

δ) είναι υποχρεωμένη να επιτρέπει τους ελέγχους που αποφασίζονται από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.) και να παρέχει κάθε δυνατή διευκόλυνση για την ομαλή και απρόσκοπτη διεξαγωγή των ελέγχων. (παρ. 6, αρ. 19Α, ν. 2939 όπως τροποποιήθηκε με ν. 4496/2017, και ισχύει)

ε) είναι υποχρεωμένη να αναγράφει τον αριθμό του Εθνικού Μητρώου Παραγωγών Συσκευασιών και άλλων προϊόντων στα παραστατικά πώλησής του, (παρ 14, αρ. 4Β, ν. 2939 όπως τροποποιήθηκε με ν. 4496/2017, και ισχύει) δηλαδή σε όλα τα εκδιδόμενα τιμολόγια πώλησης, απλοποιημένα τιμολόγια, συγκεντρωτικά τιμολόγια, εκδιδόμενα στοιχεία για λιανική πώληση αγαθών ή υπηρεσιών (π.χ. αποδείξεις λιανικής πώλησης), ηλεκτρονικά τιμολόγια, κλπ. Επίσης, «Η αναγραφή του Αριθμού Μητρώου Παραγωγού στα φορολογικά στοιχεία της εταιρείας καθίσταται υποχρεωτική στο πλαίσιο εφαρμογής των σχετικών διατάξεων του ν. 4308/2014 «Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα κλπ» (Α'251), όπως εκάστοτε ισχύει». (παρ. 2, αρ. 9, ΥΑ 181504/16 Υ.Α., ΦΕΚ 2454 Β/9-8-16)

Ειδικά για τις επιχειρήσεις-παραγωγούς πλαστικών σακουλών μεταφοράς, ισχύουν επιπλέον:

στ) «Οι παραγωγοί των πλαστικών σακουλών μεταφοράς υποχρεούνται να διαθέτουν στην αγορά τις πλαστικές σακούλες μεταφοράς με σήμανση, η οποία φέρει τον τόπο και την ημερομηνία παραγωγής και τον Αριθμό Εθνικού Μητρώου Παραγωγού (Ε.Μ.ΠΑ.), με ευκρινή τρόπο και σε εμφανή θέση στο σώμα της πλαστικής σακούλας» (παρ. 1, αρ.6Α, ν. 2939 όπως τροποποιήθηκε με ν. 4496/2017, και ισχύει) καθώς και σειριακό αριθμό. Σημειώνεται ότι «πλαστικές σακούλες μεταφοράς είναι οι σακούλες μεταφοράς, με ή χωρίς λαβή, από πλαστικό υλικό, οι οποίες διατίθενται στους καταναλωτές στο σημείο πώλησης εμπορευμάτων ή προϊόντων» (παρ. 24, αρ. 2, ν.2939/2001 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει) Από την 10η Ιουνίου 2018 και έπειτα όλες οι σακούλες που κυκλοφορούν στην αγορά θα πρέπει να αναγράφουν τον τόπο, την ημερομηνία παραγωγής και τον αριθμό του παραγωγού στο Ε.Μ.ΠΑ.

Σημειώνεται ότι απαγορεύεται η κυκλοφορία στην αγορά των οξοδιασπώμενων πλαστικών σακουλών μεταφοράς.

Οι κυρώσεις, τα πρόστιμα και οι ποινικές ευθύνες

Ποιες είναι οι κυρώσεις που μπορεί να έχει μια επιχείρηση που παραβαίνει τη νομοθεσία σχετικά με το Ε.Μ.ΠΑ.;

α) η μη εγγραφή στο Εθνικό Μητρώο Παραγωγών, επιφέρει πρόστιμο από 100 έως 500.000€ (παρ 2, αρ. 20A, ν. 2939 όπως τροποποιήθηκε με ν. 4496/2017, και ισχύει). Όσοι παραγωγοί είχαν ήδη υφιστάμενη δραστηριότητα κατά την ημερομηνία δημοσίευσης της ΚΥΑ και δεν το έχουν πράξει ήδη, είναι ήδη εκπρόθεσμοι (καταληκτική ημερομηνία εγγραφής 09 Απριλίου 2017) και θα πρέπει να εγγραφούν άμεσα. Οι νέες επιχειρήσεις οφείλουν να εγγράφονται άμεσα με την έναρξη της δραστηριότητας.

β) η μη υπογραφή σύμβασης με ένα Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) το οποίο συνεπάγεται και την υποχρέωση καταβολής στο φορέα ΣΣΕΔ χρηματικής εισφοράς για κάθε συσκευασία ή άλλο προϊόν που θέτει στην αγορά, επιφέρει διοικητικό πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο των χρηματικών εισφορών που είχε την υποχρέωση να καταβάλει στο ΣΣΕΔ κατά το χρονικό διάστημα που έχει διαρκέσει η παράβαση (παρ 1, αρ. 20Α, ν. 2939 όπως τροποποιήθηκε με ν. 4496/2017, και ισχύει)

γ) η μη δήλωση από πρόθεση προς το ΣΣΕΔ ή προς τον Ε.Ο.ΑΝ. των πραγματικών ποσοτήτων συσκευασιών ή άλλων προϊόντων που διαθέτει στην αγορά επιφέρει διοικητικό πρόστιμο από 500 έως 1.000.000€. (παρ 9, αρ. 20Α, ν. 2939 όπως τροποποιήθηκε με ν. 4496/2017, και ισχύει) Επιπλέον των παραπάνω, η συγκεκριμένη παράβαση, δηλ. η από πρόθεση δήλωση λανθασμένων ποσοτήτων στον Ε.Ο.ΑΝ., επισύρει και ποινικές κυρώσεις στον παραβάτη: φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους ή χρηματική ποινή από 10.000 έως 100.000€ ή και τις δύο αυτές ποινές. (παρ. 3, άρθρο 20, ν. 2939/2001, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 4496/2017 και ισχύει)

δ) Στον παραγωγό συσκευασιών και στον παραγωγό ή διαχειριστή άλλων προϊόντων, που παρεμποδίζει ή με οποιονδήποτε τρόπο αποφεύγει τη διενέργεια ελέγχων που αποφασίστηκαν από τον Ε.Ο.ΑΝ., επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο από 500 έως 1.000.000 ευρώ. (παρ. 10, αρ. 20Α, ν. 2939 όπως τροποποιήθηκε με ν. 4496/2017, και ισχύει) Επιπλέον των παραπάνω, η συγκεκριμένη παράβαση, επισύρει και ποινικές κυρώσεις: φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών ή χρηματική ποινή από 1.000 έως 30.000 ευρώ ή και τις δύο αυτές ποινές. (παρ. 4, άρθρο 20, ν. 2939/2001, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 4496/2017 και ισχύει)

ε) Στον παραγωγό συσκευασιών ή παραγωγό άλλων προϊόντων που δεν αναγράφει τον αριθμό Ε.Μ.ΠΑ. στα παραστατικά πώλησής του, επιβάλλεται πρόστιμο από 100 έως 5.000 ευρώ. (παρ. 4, αρ. 20Α, ν. 2939/2001, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 4496/2017 και ισχύει)

Ποιες είναι οι επιπτώσεις μη εγγραφής μιας επιχείρησης στο Ε.Μ.ΠΑ.;

Εκτός από τις διοικητικές κυρώσεις, ένας υπόχρεος παραγωγός που δεν έχει εγγραφεί στο Ε.Μ.ΠΑ., δεν έχει το δικαίωμα να διαθέτει, ούτε να διακινεί μέσω τρίτων το προϊόν του στην ελληνική αγορά και δεν μπορεί να συμμετέχει σε διάφορους δημόσιους διαγωνισμούς (παρ 12, αρ. 4Β, ν. 2939 όπως τροποποιήθηκε με ν. 4496/2017, και ισχύει) δεδομένου ότι:

«Το πιστοποιητικό εγγραφής στο Ε.Μ.ΠΑ.:

α) εντάσσεται στα στοιχεία που απαιτούνται, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας, ως προϋπόθεση για τη διάθεση ενός προϊόντος στην ελληνική αγορά και,
β) διασφαλίζει, στο πλαίσιο εφαρμογής του ν. 4412/ 2016 (Α' 147) όπως εκάστοτε ισχύει, το δικαίωμα του παραγωγού για τη συμμετοχή του σε δημόσιους διαγωνισμούς». (παρ. 2, αρ. 10, ΥΑ με αρ. οικ. 181504/16 (ΦΕΚ 2454 Β/9-8-16))

16 Ιανουαρίου 2019

Πηγή: greenagenda