Είμαστε στην αρχή του τέλους της εποχής των ορυκτών καυσίμων

Ο κόσμος βρίσκεται στην «αρχή του τέλους» της εποχής των ορυκτών καυσίμων, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ), που για πρώτη φορά προβλέπει ότι η ζήτηση για πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα θα κορυφωθεί πριν από το 2030.

Οι νέες εκτιμήσεις του Οργανισμού αναφέρουν ότι η κατανάλωση των τριών βασικών ορυκτών καυσίμων θα αρχίσει να μειώνεται αυτή τη δεκαετία λόγω της ταχείας ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της εξάπλωσης των ηλεκτρικών οχημάτων.

«Είμαστε μάρτυρες της αρχής του τέλους της εποχής των ορυκτών καυσίμων και πρέπει να προετοιμαστούμε για την επόμενη εποχή», δήλωσε ο επικεφαλής του IEA Fatih Birol σχετικά με τις προβλέψεις, που πρόκειται να δημοσιευθούν τον επόμενο μήνα στο World Energy Outlook του οργανισμού. «Δείχνει ότι οι πολιτικές για το κλίμα λειτουργούν».

Σε ένα άρθρο για τους Financial Times, ο Birol χαιρέτισε μια «ιστορική καμπή», αλλά κάλεσε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να κάνουν περισσότερα για να επιταχύνουν την ενεργειακή μετάβαση και να μειώσουν τις εκπομπές, παρά τα πολιτικά εμπόδια.

Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο έχουν αυξήσει τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ως απάντηση στην κλιματική αλλαγή και την ενεργειακή κρίση που πυροδοτήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά πολλές έχουν αντιμετωπίσει αντιδράσεις για το κόστος.

Ο ΙΕΑ, ο οποίος χρηματοδοτείται κατά κύριο λόγο από τον ΟΟΣΑ, είπε πέρυσι ότι η συνολική ζήτηση ορυκτών καυσίμων θα μπορούσε να κορυφωθεί γύρω στο 2030. Αλλά τώρα έχει αλλάξει τις προβλέψεις του, επειδή η ανάπτυξη τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας επιταχύνθηκε τους τελευταίους 12 μήνες.

Ο Birol τόνισε επίσης τις «δομικές αλλαγές» στην οικονομία της Κίνας καθώς μετακινείται από τη βαριά βιομηχανία σε λιγότερο ενεργοβόρους κλάδους και υπηρεσίες.

«Τα τελευταία 10 χρόνια η Κίνα αντιπροσώπευε περίπου το ένα τρίτο της αύξησης της ζήτησης φυσικού αερίου παγκοσμίως και τα δύο τρίτα της αύξησης της ζήτησης πετρελαίου», είπε ο Birol. «Η ηλιακή, η αιολική και η πυρηνική ενέργεια θα καταβροχθίσουν τη δυνητική ανάπτυξη του άνθρακα στην Κίνα».

Ο επικεφαλής του IEA είπε ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να είναι «εύστροφοι» για να προσαρμοστούν στην ενεργειακή μετάβαση και υποστήριξε ότι θα μπορούσε να επιταχυνθεί μέσω «ισχυρότερων πολιτικών για το κλίμα», παρά τις ανησυχίες στις δυτικές πρωτεύουσες σε ό,τι αφορά την ανοχή που μπορούν να δείξουν οι ψηφοφόροι στις γρήγορες αλλαγές.

Οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν ξεκινήσει φιλόδοξα προγράμματα για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αλλά έχουν αντιμετωπίσει κριτική από πολιτικούς αντιπάλους για το κόστος.

Η επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα προειδοποίησε αυτόν τον μήνα ότι οι κλιματικές πολιτικές των Βρυξελλών δημιουργούν κίνδυνο να στραφούν οι ψηφοφόροι προς τα λαϊκιστικά κόμματα, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο η κυβέρνηση υποστήριξε νέες γεωτρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου και επέκρινε την επέκταση της ζώνης εξαιρετικά χαμηλών εκπομπών του Λονδίνου.

Ο Birol είπε ότι μεγάλα νέα έργα ορυκτών καυσίμων διατρέχουν τον κίνδυνο να γίνουν τα λεγόμενα «λανθάνοντα περιουσιακά στοιχεία», ενώ αναγνώρισε ότι θα χρειαστούν κάποιες επενδύσεις σε προμήθειες πετρελαίου και φυσικού αερίου για να αντισταθμιστούν οι μειώσεις στα υπάρχοντα κοιτάσματα.

Τόσο ο ίδιος όσο και η IEA έχουν αντιμετωπίσει επιθέσεις από μεγάλους παραγωγούς ορυκτών καυσίμων που προειδοποιούν ότι οι ανεπαρκείς επενδύσεις σε προμήθειες πετρελαίου και φυσικού αερίου δημιουργούν κίνδυνο για μελλοντικές ενεργειακές κρίσεις, εάν οι προβλέψεις για κορύφωση της κατανάλωσης αποδειχθούν πολύ αισιόδοξες.

Ο ΟΠΕΚ, το καρτέλ των παραγωγών πετρελαίου, κατηγόρησε τον ΙΕΑ τον Απρίλιο ότι πυροδότησε «αστάθεια» στις αγορές μέσω των εκκλήσεών του να σταματήσει η επένδυση σε νέα πεδία πετρελαίου.

«Νέα μεγάλης κλίμακας έργα ορυκτών καυσίμων δεν ενέχουν μόνο μεγάλους κλιματικούς κινδύνους αλλά σημαντικούς οικονομικούς κινδύνους», απάντησε ο Birol.

«Αναμένουμε ότι στα μέσα αυτής της δεκαετίας οι παγκόσμιες εκπομπές θα κορυφωθούν, αλλά απέχουμε ακόμη πολύ από την επίτευξη των κλιματικών μας στόχων ακόμη και με πρόσθετες πολιτικές», δήλωσε ο Birol. «Μπορούμε να το επιταχύνουμε, εάν εφαρμόσουμε τις σωστές νέες πολιτικές... είναι στο χέρι μας».