Η βόμβα CO2 επιστρέφει και κάνει ακριβότερους τους λιγνιτικούς σταθμούς - Πότε οι μονάδες αερίου θα γίνουν οικονομικότερες
Στο αέριο η τιμή υποχωρεί, αλλά στο CO2 κινείται σταθερά πάνω από τα 100 ευρώ ο τόνος, επαναφέροντας την ανησυχία για τα τιμολόγια, ειδικά όταν η συμμετοχή του άνθρακα στο ενεργειακό μας μείγμα, παραμένει μεγάλη, φτάνοντας για σήμερα στο 18,86%.
Αυτός είναι και ο ένας από τους δύο λόγους για την εκτίναξη των δικαιωμάτων CO2 σε επίπεδα, τα οποία, πριν τον πόλεμο, οι αναλυτές ανέμεναν κοντά στο 2030, όχι νωρίτερα. Και ο δεύτερος λόγος; Συνδέεται καθαρά με μια πολιτική απόφαση της ΕΕ, άμεσα συνυφασμένη με την ενεργειακή μετάβαση. Την έγκριση τις τελευταίες μέρες από το Ευρωκοινοβούλιο του πλήρους πακέτου αλλαγών για το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS), το οποίο στο εξής αυστηροποιείται.
Αυτό σημαίνει ότι μειώνεται το πλεονάσμα δικαιωμάτων στην αγορά. Δηλαδή μειώνονται τα δικαιώματα που κυκλοφορούν, γι' αυτό και πολλές εταιρείες σπεύδουν από τώρα να αγοράσουν ποσότητες, ανεβάζοντας τη ζήτηση, άρα και τις τιμές.
Ενας τρίτος λόγος για την άνοδο των τιμών, ίσως και ο βασικότερος, είναι ότι όπως κάθε χρόνο, έτσι και τώρα, εκπνέει το φετινό Απρίλιο η προθεσμία για να καλύψουν τις ανοικτές τους θέσεις, όλοι όσοι αγοράζουν δικαιώματα ρύπων.
Το υφιστάμενο καθεστώς δίνει τη δυνατότητα στις εταιρείες να μην πληρώνουν άμεσα για τα δικαιώματα CO2 που χρειάζονται, προκειμένου να καλύψουν τις εκπομπές ρύπων του προηγούμενου έτους, παρά να χρησιμοποιούν τα κεφάλαια αυτά ως ρευστότητα. Τις τελευταίες λοιπόν ημέρες αναπτύσσεται μια έντονη δυναμική στην αγορά, καθώς ολόενα και περισσότεροι σπεύδουν να πληρώσουν για τα δικαιώματα που τους αναλογούν. Ερχεται δηλαδή ώρα της αλήθειας.
Crash Test λιγνίτης VS φυσικού αερίου
Τι σημαίνουν όλα αυτά για μια μονάδα που καίει λιγνίτη έναντι μιας που χρησιμοποιεί φυσικό αέριο; Καταρχήν, όσο πέφτει η τιμή στο άεριο και ανεβαίνουν τα δικαιώματα C02, τόσο κερδίζει έδαφος το αέριο.
Που βρίσκεται λοιπόν το break even; Το TTF είναι σήμερα γύρω στα 49 ευρώ / MWh. Αν πέσει στα 40 ευρώ / MWh, τότε το μεταβλητο κόστος των μονάδων φυσικού αερίου θα είναι χαμηλότερο εκείνου των λιγνιτικών.
Συγκεκριμένα, μια μέση μονάδα αερίου θα έχει κόστος τα 110 ευρώ/ MWh, όταν η πλέον σύγχρονη λιγνιτική, αυτή της Πτολεμαίδας V, έχει κόστος στα 130 ευρώ και παλαιότεροι σταθμοί, φτάνουν ακόμη και σ=τα 150 ευρώ
Βρισκόμαστε δηλαδή στην γκρίζα ζώνη των λιγντικών, με τις παλαιές μονάδες να κινούνται στα όρια.
Η αριθμητική
Τι δείχνει η αριθμητική; Οταν η τιμή στο φυσικό αέριο ήταν 25 ευρώ/ μεγαβατώρα και στο CO2 κοντά στα 20 ευρώ ο τόνος, η χονδρεμπορική του ρεύματος στην Ελλάδα βρισκόταν στα 50 ευρώ η μεγαβατώρα. Σήμερα, το αέριο βρίσκεται στα 50 ευρώ / MWh, αλλά το CO2 έχει εκτιναχθεί στα 100 ευρώ ο τόνος. Δηλαδή μιλάμε για μια διαφορά 80 ευρώ. Και ακόμη και αν το φυσικό αέριο πέσει χαμηλότερα, τα δικαιώματα διοξειδίου του άνθρακα, εκτιμάται ότι θα παραμείνουν ψηλά. Αυτή η διαφορά, ήρθε για να μείνει.
Τι σημαίνει το επιπλέον αυτό κόστος; Επειδή για κάθε μεγαβατώρα που παράγεται από ένα σταθμό φυσικού αερίου εκπέμπονται κατά μέσον όρο 0,4 τόνους CO2 (400 κιλά), τα επιπλέον αυτά 80 ευρώ, καθιστούν κατά 32 ευρώ ακριβότερη την ηλεκτρική μεγαβατώρα στην χονδρική σε σχέση με δύο χρόνια πριν.
Η τρελή κούρσα του CO2
Σημειωτέον ότι η μέση τιμή των ρύπων, από μόλις 5 ευρώ/τόνος το 2017, αυξήθηκε στα 15 ευρώ το 2018, για να ανέβει στα 24 ευρώ τη διετία 2019/2020, να φτάσει τα 52 ευρώ το 2021 και στα 80 ευρώ/τόνος το 2022. Αρκετοί προεξοφλούν συνέχεια της ανόδου στο επόμενο διάστημα, στο πλαίσιο των πολιτικών που ακολουθεί η ΕΕ για να επιταχύνει την μετάβαση σε καθαρότερες πηγές ενέργειας.
Επίσης είναι χαρακτηριστικό ότι η δαπάνη για δικαιώματα εκπομπών CO2 εκτοξεύθηκε σε 851,7 εκατ. ευρώ το εννεάμηνο του 2022 από 539,4 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 λόγω της αύξησης της μέσης τιμής προμήθειας των δικαιωμάτων από τη ΔΕΗ σε 74,5 ευρώ. τόνο (από 44,3 ευρώ/τόνο ένα χρόνο πριν), παρά τη μείωση των ποσοτήτων CO2 κατά 3% (σε 11,9 εκατ. τόνους).
Η κούρσα του CO2 αυξάνει και το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων εκείνων που υποχρεούνται να αγοράζουν από το Χρηματιστήριο ένα μέρος των δικαιωμάτων ρύπων που εκπέμπουν. Κι καθώς το ποσοστό των δωρεάν δικαιωμάτων για την ενεργοβόρο βιομηχανία και τη μεταποίηση βαίνει μειούμενο. Και από 80% το 2013, έπεσε στο 30% το 2020, ενώ σταδιακά έως το 2034 πρόκειται να εκμηδενιστεί.
Καθ' οδόν προς την πράσινη μετάβαση, εννοείται ότι όλα αυτά κάποιος θα τα πληρώσει. Και καλό θα ήταν, για να κατανοήσει και να αποδεχθεί η κοινή γνώμη την ανάγκη της απεξάρτησης από το λιγνίτη και τα άλλα ορυκτά καύσιμα, να έχει όλα τα δεδομένα στα χέρια της. Οσο καλύτερα ενημερωμένη είναι μια κοινωνία, τόσο πιο ομαλή θα είναι και η πράσινη μετάβαση, μειώνοντας στο ελάχιστο κρίσεις, όπως η σημερινή. Ας μην ξεχνάμε ότι αυτή έχει τις ρίζες της στις αρχές του 2021, ένα χρόνο πριν την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία.
