Γηράσκουν τα έργα υποδομής στην Ευρώπη.

Οι πρόσφατες καταρρεύσεις γεφυρών στην Ιταλία και (πολύ μικρότερου μεγέθους) στην Ελλάδα, ανέδειξαν το πρόβλημα της γήρανσης και της έλλειψης συντήρησης των υποδομών της Ευρώπης, σύμφωνα με τεχνικούς και επιστημονικούς κύκλους.

Το ζήτημα αυτό, μεταξύ άλλων, αναδείχθηκε και σηζητήθηκε στις εργασίες του Πρώτου Διεθνούς Διεπιστημονικού Συνεδρίου «TUFE2018 – Οικονομία, Κοινωνία και Κλιματική Αλλαγή: Οι επιπτώσεις των μέγα τάσεων στο δομημένο περιβάλλον, στην κατασκευαστική βιομηχανία και την αγορά ακινήτων», που διοργάνωσε το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας – ΤΕΕ, σε συνεργασία  με τους Διεθνείς Φορείς των Τοπογράφων, Αρχιτεκτόνων και Πολιτικών Μηχανικών, FIG – International Federation of Surveyors, UIA – International Union of Architects, ECCE – European Council of Civil Engineers και το Διεθνή Οργανισμό UNECE WPLA – Working Party on Land Administration, με την υποστήριξη της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα.

Στο περιθώριο του συνεδρίου συζητήσαμε με τον Άρη Χατζηδάκη Πρόεδρο του  Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Πολιτικών Μηχανικών (ECCE), ο οποίος μοιράστηκε τις ανησυχίες του και τις ανάγκες που διαβλέπει να υπάρχουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Συμπίπτει η κρίση με τη γήρανση των υποδομών

«Η δεκαετής, πλέον, πολιτική λιτότητας που επιβλήθηκε σε όλη την Ευρώπη συνοδεύτηκε κατά κανόνα από γενικευμένη περικοπή των δημόσιων επενδύσεων στις υποδομές και κυρίως στις δαπάνες συντήρησης και αναβάθμισης των υπαρχουσών υποδομών. Η οικονομική αυτή συγκυρία όμως συμπίπτει δυστυχώς με την συμπλήρωση 40-60 χρόνων από την εποχή της δημιουργίας των βασικών υποδομών της Ευρώπης στις δεκαετίες 1960-1980.

Αυτό σημαίνει ότι βασικές υποδομές κυρίως μεταφορικές αλλά και υδραυλικές αρχίζουν να εξαντλούν την τεχνικά προσδοκώμενη διάρκεια ζωής τους. Άρα τα φαινόμενα των αστοχιών και των δυστυχημάτων που αρχίζουν να συμβαίνουν όλο και συχνότερα είναι τεχνικά αναμενόμενα και προφανώς απαιτείται ένα ευρύ πρόγραμμα συντήρησης αλλά και αναβάθμισης των υποδομών μας», τονίζει χαρακτηριστικά.

Νέα επιστημονικά δεδομένα

«Δεν είναι μόνο το θέμα της γήρανσης που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Υπάρχει σοβαρή εξέλιξη και στην επιστημονική μας γνώση που πρέπει να ενσωματωθεί σε αυτές, και, κυρίως πολλαπλασιασμός των φορτίων κυκλοφορίας και των ταχυτήτων με τα οποία είχαν υπολογιστεί σε σχέση με τα σημερινά.

Σε χώρες με σεισμικότητα σαν την Ελλάδα οι σχετικές γνώσεις και τα επίπεδα ασφαλείας των σημερινών κατασκευών δεν έχουν καμία σχέση με εκείνα της εποχής του σχεδιασμού και κατασκευής των υποδομών αυτών». Ο κ. Χατζηδάκης τονίζει ότι είναι πανευρωπαϊκό θέμα και δίνει και παραδείγματα…

«Ασφαλώς το πρόβλημα αφορά όλη την Ευρώπη». Ο κ. Χατζηδάκης αναφέρει χαρακτηριστικά:

• Στην Γαλλία η Υπουργός Μεταφορών εκτιμά ότι το ένα τρίτο από τις 12.000 γέφυρες της χώρας θέλει συντήρηση. Στο 7% των περιπτώσεων η κατάσταση κρίνεται επικίνδυνη για κατάρρευση ώστε χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση, και προτείνεται ο περιορισμός των φορτίων σε αυτές.
• Στην Γερμανία ενώ μόνο 12,5% των γεφυρών θεωρούνται σε κακή κατάσταση, επίσης μόνο 12,5% θεωρούνται ότι ανταποκρίνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις. Οι υπόλοιπες είναι σαφές ότι δεν σχεδιάστηκαν για τα σημερινά φορτία.
• Στην Ιταλία εκτιμούν ότι περίπου 300 γέφυρες αντιμετωπίζουν κίνδυνο αστοχίας και υπάρχει στον τεχνικό κόσμο συναίσθηση της εξάντλησης του ορίου ζωής βασικών υποδομών.

«Οι υποδομές αυτές είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομική, κοινωνική και περιφερειακή ανάπτυξη της Ευρώπης και για τον σκοπό αυτό έχουν χαρακτηριστεί σαν Διευρωπαϊκά δίκτυα. Υπενθυμίζω για να υπάρχει συναίσθηση των μεγεθών ότι το εκτεταμένο Διευρωπαϊκό Δίκτυο περιλαμβάνει 136.706 χλμ αυτοκινητόδρομων και 138.072 χλμ σιδηροδρομικών γραμμών» τονίζει.

Και προσθέτει ότι «υπάρχει ένα Ευρωπαϊκών διαστάσεων πρόβλημα και απαιτείται μια Ευρωπαϊκών διαστάσεων πολιτική αντιμετώπισης του. Προς το παρόν υπάρχουν σκέψεις και επεξεργασίες σε επίπεδο Επιτροπών, έχουμε όμως την γνώμη ότι θα έπρεπε να ληφθεί υπ’ όψη σοβαρά στις προτεραιότητες της επόμενης προγραμματικής περιόδου»

Η δομική αειφορία: Sustainable Structural Design στα «κοινοτικά»

«Είναι αυτονόητο ότι δεν μπορεί να υπάρξει αειφόρα πολιτική για την αναβάθμιση του υφιστάμενου δομικού πλούτου, χωρίς να εξασφαλίζεται η δομική ασφάλεια των κατασκευών. Η εξασφάλιση της δομικής  αειφορίας είναι προϋπόθεση για την ευρύτερη αειφορία του δομημένου περιβάλλοντος. Στην Κοινοτική μανδαρινική γλώσσα ήδη άρχισε να κυκλοφορεί η έκφραση Sustainable Structural Design.

Η επόμενη γενεά των Δομικών Ευρωκωδίκων θα έχει ενσωματώσει και τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις στις αρχικές παραμέτρους σχεδιασμού των δομημάτων στοχεύοντας εξ αρχής σε αειφόρο σχεδιασμό με βάση τον τιθέμενο χρόνο ζωής των δομημάτων», σημειώνει ο κ. Χατζηδάκης.

Και προσθέτει ότι «θα πρέπει να επεξεργαστούμε μια πολιτική για την σεισμική αναβάθμιση του δομικού πλούτου της χώρας παράλληλα με την ευρύτερη αειφορική περιβαλλοντική αναβάθμιση προσεγγίζοντας με ολιστικό τρόπο το πρόβλημα της βελτίωσης των επιδόσεων του δομημένου περιβάλλοντος. Η πολιτική αυτή απαιτεί συλλογική προσπάθεια και διακλαδική προσέγγιση».

Τι γίνεται στη Ελλάδα;

Στην χώρα μας σε επίπεδο τεχνικής προετοιμασίας έχει γίνει  αρκετή δουλειά, σημειώνει ο κ. Χατζηδάκης. Και προσθέτει:

«Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας – ΤΕΕ έχει οργανώσει πλήθος ημερίδων για τα θέματα αυτά. Ο Οργανισμός Αντισεισμικής Προστασίας – ΟΑΣΠ από το 2002 έχει εκδώσει Οδηγίες επιθεώρησης και αποτίμησης των γεφυρών. Το αρμόδιο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών εξέδωσε επίσης το 2009 λεπτομερή   εγχειρίδια Αυτοψίας και Αξιολόγησης των γεφυρών. Η ΕΓΝΑΤΙΑ Α.Ε. έχει επεξεργασμένο πρόγραμμα παρακολούθησης και συντήρησης και συσσωρευμένη τεχνογνωσία. Η ΕΡΓΟΣΕ προχωρά επίσης στην ενόργανη παρακολούθηση των γεφυρών του δικτύου της. Επίσης αρκετές συντηρήσεις έχουν γίνει σε υπάρχουσες γέφυρες και υπάρχουν μελέτες έτοιμες προς εφαρμογή».

Ωστόσο εκφράζει και ορισμένους προβληματισμούς. «Προφανώς η κλίμακα των αναγκών απαιτεί πολύ πιο οργανωμένη αντιμετώπιση. Η εξαγγελία του Υπουργού για δημιουργία μητρώου υποδομών της χώρας θα συμβάλει στην καταγραφή και γνώση του υπάρχοντος δυναμικού για να μην ξεκινάμε κάθε φορά να βρούμε ποιος έχει την ευθύνη και την ιδιοκτησία μιας υποδομής.

Πέρα από την αναγκαία οργανωτική και διαχειριστική προσπάθεια, την ενιαία διοικητική δομή,  τον εκσυγχρονισμό των μεθόδων παρακολούθησης και αποτίμησης των υποδομών, είναι φανερό ότι θα χρειαστεί η διάθεση σημαντικών πόρων είτε από κοινοτικούς πόρους, είτε από εθνικούς είτε από άλλες μικτές μεθόδους χρηματοδότησης».

23 Νοεμβρίου 2018

Πηγή: EURACTIV