Η «ταλιμπανοποίηση» της Αφρικής και οι ευθύνες της Δύσης

Πολλές φορές, κατά τη διάρκεια της διπλωματικής μου πορείας, συναντήθηκα με εκπροσώπους και πρέσβεις των χωρών της Αλγεριας, της Τυνησίας, του Μαρόκου, της Λιβύης και της Μαυριτανίας.

Δεν ταξίδευσα ποτέ στην περιοχή αυτή της Βορείου Αφρικής παρά τη μεγάλη μου επιθυμία.

Ένα δεύτερο εισαγωγικό σημείο που θέλω να αναφέρω είναι ότι στις μεταπτυχιακές μου σπουδές, στη Nice, μια από τις διπλωματικές μου εργασίες στο Διεθνές Δίκαιο ήταν για το κίνημα του Πολισάριο που μόλις τότε είχε συσταθεί εκπροσωπώντας τους Σαχραούι.

Αξίζει να μείνω για λίγο εδώ.

Ένα από τα μεγάλα κεφάλαια της ιστορίας των χωρών του Μαγκρέμπ συνδέεται με την Αποικιοκρατία.

Στην γεωπολιτική ανάλυση όλων των ιστορικών περιόδων δεν υπάρχει ούτε ένα ιστορικό γεγονός χωρίς να έχει σοβαρές κοινωνικοπολιτικές συνέπειες.

Οι μέθοδοι που ακολουθήθηκαν στην διαδρομή αυτή είχαν να κάνουν με ένα ανεξέλεγκτο όσο και αμείλικτο ανταγωνισμό από κράτη με υψηλό βαθμό καπιταλιστικής ανάπτυξης.

Ο ανταγωνισμός για τον έλεγχο της Αφρικής γέννησε μια ληστρική αποικιοκρατία από ορυχεία, φυτείες και πολυβόλα όπλα σπρώχνοντας την ανθρωπότητα που έβγαινε προβληματισμένη από έναν τραγικό σε συνέπειες Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο προς ένα βιομηχανοποιημένο νέο παγκόσμιο πόλεμο.

Ο ιστορικός Neil Faulkner * το ανάλυσε σωστά για την περίπτωση του Σουδάν και της Αιγύπτου

Για την περίπτωση των χωρών της Μαγκρέμπ η πολιτική των ισχυρών δημιούργησε ένα συνονθύλευμα πολιτευμάτων σε πολλά διαφορετικά στάδια ανάπτυξης που ακόμα δεν μπόρεσαν να αναδείξουν τις ιστορικές τους αυτοδυναμίες

Οι Μεγάλες Δυνάμεις άρπαζαν αποικίες για να προλάβουν η μία την άλλη. Τις χρησιμοποιούσαν ως τροχοπέδη για να εμποδίσουν η μία την επέκταση της άλλης και ως πλατφόρμες για την προβολή της στρατιωτικής τους ισχύος στις «σφαίρες επιρροής» των άλλων. Τις ήθελαν επίσης και ως διαπραγματευτικό ατού στο αυτοκρατορικό παζάρεμα.

Οι Γάλλοι, που είχαν τον έλεγχο σχεδόν όλου του Μαγκρέμπ και της Δυτικής Αφρικής, ονειρεύονταν μια αυτοκρατορία που θα εκτεινόταν σε ολόκληρη την ήπειρο, από τον Ατλαντικό έως τον Ινδικό Ωκεανό.

Οι Βρετανοί, αντιθέτως, μιλούσαν για μία αυτοκρατορία απ’ το βορρά ως το νότο, «από το Κάιρο ως το Ακρωτήρι», που θα συνέδεε τις υπάρχουσες κτήσεις στην Αίγυπτο, την Ανατολική Αφρική και τη Νότια Αφρική. Αλλά οι Γερμανοί άρπαξαν την Τανζανία και έκοψαν το δρόμο και στους δύο.

Το κόστος για τους κατοίκους της Αφρικής ήταν τεράστιο. Η αντίσταση συντρίφθηκε από πυροβολικά, πυροβόλα όπλα και σφαγές. Υπό την απειλή των όπλων, η γη κατελήφθη για να δημιουργηθούν κτηματικές εκτάσεις, που θα παραδίδονταν σε λευκούς. Ως αποτέλεσμα στερήσεων, φορολογίας, ομάδων πίεσης και ληστειών, οι γηγενείς αγρότες και κτηνοτρόφοι αναγκάστηκαν να γίνουν μισθωτοί εργάτες»

Σήμερα,οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για τη Δύση είναι η «αφγανοποίηση» ή η «Ταλιμπανοποίηση» της Αφρικανικής Ηπείρου

Η σύγχρονη άνοδος της επιρροής του ισλαμικού κινήματος στην περιοχή δεν είναι τυχαία.

Τα αραβικά κράτη όπως σημειώνει ο Β. Μούτσογλου * προσπάθησαν για δεκαετίες να εμποδίσουν την ανάπτυξη των δημοκρατικών δυνάμεων οι οποίες θα απαγόρευαν τον φανατικό ισλαμισμό

Ήταν ο λόγος που τα περισσότερα καθεστώτα της περιοχής στάθηκαν αλληλέγγυα σε συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις...

Αν δει κάποιος προσεκτικά τον σύγχρονο γεωπολιτικό χάρτη οι μεγάλες συγκρούσεις παρά τον τεράστιο αριθμό των απωλειών θυμίζουν περισσότερο αστυνομικές επιχειρήσεις.

Άρα συνδέονται με μια μορφή πολιτικής διακυβέρνησης.

Στην πραγματικότητα, οι Δυτικές κυβερνήσεις δεν συνεργάζονται για να λύσουν τα προβλήματα με αποτέλεσμα οι αποικιοκρατικές παλιές Δυνάμεις να αναδιπλώνονται σε μια μορφή σύγκρουσης που αξιοποιεί το σημαντικότερο όπλο που διαθέτουν, τον οικονομικό πειθαναγκασμό

Ο τρόπος με τον οποίο στη Δύση διαχειριζόμαστε τα «όπλα» ανάπτυξης που κατέχουμε είναι κυριολεκτικά επιθετικός.

Καμία άλλη εναλλακτική προσέγγιση δεν μας φαίνεται να είναι ρεαλιστική εκτός από την λογική της “Σίγουρης Αλληλοκαταστροφής” για να διατηρηθεί χονδρικά ένα είδος στρατηγικής ισορροπίας. Με τέτοιες πρακτικές δεν μπορεί η Ευρώπη να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του μέλλοντος.

* Ο Βασίλης Μούτσογλου είναι συνάδελφός μου, συγγραφέας και πρώην Πρέσβυς.

(*)Ο Neil Faulkner είναι Βρετανός αρχαιολόγος, ιστορικός και συγγραφέας. Ο τρόπος με τον οποίο η ανθρωπότητα οδηγήθηκε στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο είναι ένα από τα πιο δημοφιλή θέματα των διαλέξεών του

Νικόλαος Δ. Κανέλλος, Αρθρογράφος | https://www.huffingtonpost.gr

Πρώην Πρέσβης της Ελλάδας σε Κόσοβο, Σλοβακία, Βιετνάμ Αζερμπαϊτζάν - Αντιπρόεδρος ΕΙΠΔ, συγγραφέας