Χιλή: Ιστορική ξηρασία μετέτρεψε λίμνη σε έρημο με χιλιάδες νεκρά ψάρια

Η λίμνη Πενουέλας στην κεντρική Χιλή ήταν μέχρι πριν από είκοσι χρόνια η κύρια πηγή νερού για την πόλη Βαλπαραΐσο, με αρκετό νερό για 38.000 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων. Τώρα έχει νερό που με το ζόρι γεμίζει δύο πισίνες.

Μια τεράστια έκταση αποξηραμένης γης, που κάποτε ήταν ο πυθμένας της λίμνης, είναι γεμάτη με σκελετούς ψαριών και απελπισμένα ζώα που αναζητούν νερό.

Εν μέσω μιας ιστορικής ξηρασίας 13 ετών, τα επίπεδα βροχοπτώσεων έχουν μειωθεί δραματικά στο έθνος της Νότιας Αμερικής. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες σημαίνουν ότι το χιόνι στις Ανδεις, που κάποτε ήταν βασική αποθήκη λιωμένου νερού για την άνοιξη και το καλοκαίρι, δεν συμπιέζεται, λιώνει πιο γρήγορα ή μετατρέπεται κατευθείαν σε ατμό.

Η ξηρασία έχει πλήξει τον μεγαλύτερο παραγωγό χαλκού στον κόσμο, έχει πυροδοτήσει εντάσεις σχετικά με τη χρήση του νερού για τη γεωργία και έχει αναγκάσει την πρωτεύουσα Σαντιάγο να κάνει πρωτοφανή σχέδια για πιθανή περιορισμένη διαμονή του νερού.

Πίσω από το ζήτημα, σύμφωνα με ακαδημαϊκές μελέτες, κρύβεται μια παγκόσμια αλλαγή στα κλιματικά πρότυπα που οξύνουν τους φυσικούς καιρικούς κύκλους.

Κανονικά, οι καταιγίδες χαμηλής πίεσης από τον Ειρηνικό ξεφορτώνουν τις βροχοπτώσεις στη Χιλή το χειμώνα, επαναφορτίζοντας τους υδροφόρους ορίζοντες και γεμίζοντας τα βουνά των Ανδεων με χιόνι.

Ωστόσο, η υπερθέρμανση της θάλασσας στα ανοικτά των ακτών της Χιλής, η οποία εμποδίζει την άφιξη των καταιγίδων, έχει ενταθεί από την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας της θάλασσας. Η καταστροφή του όζοντος και τα αέρια του θερμοκηπίου στην Ανταρκτική, εν τω μεταξύ, επιδεινώνουν τα καιρικά μοτίβα που απομακρύνουν τις καταιγίδες από τη Χιλή, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.

Υδάτινοι πύργοι που καταρρέουν

Η ανάλυση δέντρων που χρονολογούνται πριν από 400 χρόνια δείχνει πόσο σπάνια είναι η τρέχουσα ξηρασία. Είναι εντελώς πρωτόγνωρη σε διάρκεια ή ένταση, λένε οι ειδικοί.

Αυτό σήμαινε ότι οι Ανδεις -οι «υδάτινοι πύργοι» της χώρας- δεν έχουν την ευκαιρία να ανανεωθούν, κάτι που με τη σειρά του σημαίνει ότι καθώς το χιόνι λιώνει την άνοιξη υπάρχει πολύ λιγότερο νερό για να γεμίσει ποτάμια, λίμνες και υδροφόρους ορίζοντες.

Καθώς το χιόνι συμπυκνώνεται, δημιουργώντας νέα στρώματα, αυτό το βοηθά να διατηρείται πιο κρύο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αλλά με θερμότερο καιρό και λιγότερες χιονοπτώσεις, τα ανώτερα στρώματα του χιονιού λιώνουν πιο γρήγορα ή μετατρέπονται κατευθείαν σε ατμό, μια διαδικασία που ονομάζεται εξάχνωση.

Μια μελέτη του 2019 στο International Journal of Climatology, που ανέλυσε την ξηρασία της Χιλής από το 2010 έως το 2018, διαπίστωσε ότι τα μεταβαλλόμενα καιρικά φαινόμενα θα μπορούσαν να μειώσουν την ξηρασία στο μέλλον, αλλά πολλά θα εξαρτηθούν από την τροχιά των ανθρώπινων εκπομπών που επηρεάζουν το κλίμα.

Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Χιλής προβλέπουν ότι η χώρα θα έχει 30% λιγότερο νερό τα επόμενα 30 χρόνια, με βάση μαθηματικά μοντέλα και ιστορικά δεδομένα.

«Αυτό που ονομάζουμε ξηρασία σήμερα, θα γίνει το φυσιολογικό», λένε.

Στη Λαγκούνα ντε Ακούλεο, μια άλλη αποξηραμένη λίμνη νότια του Σαντιάγο, εκατοντάδες άνθρωποι κάποτε πήγαιναν για να κάνουν καγιάκ ή να κολυμπήσουν.

Τώρα σκουριασμένες προβλήτες και παλιές βάρκες «κοσμούν» το άγονο τοπίο. Ενα απόκοσμο νησί στη μέση αυτού που κάποτε ήταν νερό υψώνεται πάνω από τη σκόνη.

Πλέον, δεν υπάρχει νερό, είναι έρημος. Τα ζώα πεθαίνουν και δεν υπάρχει τίποτα πια που μπορεί να γίνει για να σωθεί η λιμνοθάλασσα.