Η νέα γερμανική κυβέρνηση παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα σχέδια ώστε να καταστεί πιο φιλόδοξη η εθνική στρατηγική της για το υδρογόνο. Υπάρχει μόνο μια επιφύλαξη: το υδρογόνο που βασίζεται σε ορυκτό αέριο πιθανότατα δεν θα συμπεριληφθεί στα προγράμματα επιδοτήσεων, παρά τα αιτήματα της βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Το καθαρό υδρογόνο θεωρείται ως ένα πιθανό «μαγικό ραβδί» για την απαλλαγή από τον άνθρακα σε βιομηχανίες όπως η χαλυβουργία και η χημική βιομηχανία. Αυτές δεν μπορούν να ηλεκτροδοτηθούν πλήρως και χρειάζονται πυκνά ενεργειακά καύσιμα για την παραγωγή θερμότητας υψηλής θερμοκρασίας για τις βιομηχανικές τους διεργασίες.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λέει ότι θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ, λέγοντας ότι το 24% της παγκόσμιας ενεργειακής ζήτησης το 2050 θα μπορούσε να καλυφθεί με καθαρό υδρογόνο.
«Χρειαζόμαστε μια μαζική αύξηση του υδρογόνου», εξήγησε ο αντικαγκελάριος Ρόμπερτ Χάμπεκ στις 11 Ιανουαρίου στο Βερολίνο. Ενώ παρατήρησε πως μόνο η χαλυβουργία θα απαιτούσε πέντε φορές περισσότερο υδρογόνο από ό,τι προβλέπεται σήμερα σε όλους τους τομείς.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου, σύμφωνα με τον Χάμπεκ, η Γερμανία θα διπλασιάσει την ικανότητα ηλεκτρολυτών υδρογόνου από 5GW σε 10GW το 2030 ως μέρος του επερχόμενου «ανατολικού πακέτου» νομοθεσίας.
Ο Χάμπεκ θέλει να επιταχύνει την παραγωγή με την ταχεία υλοποίηση των «σημαντικών έργων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος» (IPCEI) για το υδρογόνο αξίας 8 δισεκατομμυρίων ευρώ, την καθιέρωση πρόσθετων καθεστώτων επιδότησης και την προσφορά στις εταιρείες «Carbon Contracts for Difference» για την μείωση του ρίσκου των επενδύσεών τους.
Το νομικό πλαίσιο θα προσαρμοστεί επίσης ώστε να μεγιστοποιηθεί η παραγωγή, η μεταφορά και η χρήση του λεγόμενου πράσινου υδρογόνου, το οποίο παράγεται με τη διάσπαση των μορίων του νερού σε οξυγόνο και υδρογόνο με τη χρήση ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας.
«Δεσμευόμαστε για αυτό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο», σύμφωνα με το εναρκτήριο ισοζύγιο του Χάμπεκ για την προστασία του κλίματος, ο οποίος ξεχωρίζει την καθιέρωση συστημάτων πιστοποίησης ως μία πτυχή της νομοθεσίας της ΕΕ όπου το Βερολίνο θα ευνοήσει πλέον το πράσινο υδρογόνο.
Η υπόσχεση του «μπλε υδρογόνου»
Ωστόσο, η Γερμανία δεν θα διαθέσει καμία επιδότηση για το λεγόμενο «μπλε υδρογόνο», το οποίο δημιουργείται με τη χρήση ορυκτού αερίου και τη δέσμευση των εκπομπών CO2 που προκύπτουν με την αντίστοιχη τεχνολογία δέσμευσης άνθρακα (CCS), σύμφωνα με τον Πάτρικ Γκράιχεν, υφυπουργό και δεξί χέρι του Χάμπεκ.
Για τους υποστηρικτές του μπλε υδρογόνου, το γερμανικό σχέδιο αποτελεί τη «σκληρή» ανάγνωση. Οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου έχουν ταχθεί σθεναρά υπέρ του μπλε υδρογόνου και ακόμη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι θα χρειαστεί κατά τη μετάβαση σε μια οικονομία υδρογόνου που θα βασίζεται πλήρως σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Σύμφωνα με μια έκθεση του 2021 που χρηματοδοτήθηκε από τη βιομηχανία, η παραγωγή υδρογόνου με βάση το φυσικό αέριο θα μπορούσε να εξοικονομήσει στην Ευρώπη 2 τρισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το 2050, επειδή μπορεί να βασιστεί στις υπάρχουσες υποδομές φυσικού αερίου.
Ένα άλλο επιχείρημα που προβάλλεται συχνά από τους υποστηρικτές του μπλε υδρογόνου είναι ότι μπορεί να βοηθήσει να ξεπεραστεί το πρόβλημα της «κότας και του αυγού», όπου η έλλειψη παραγωγής υδρογόνου οδηγεί σε έλλειψη ζήτησης.
«Αν θέλουμε να λύσουμε αυτό το πρόβλημα της «κότας και του αυγού», η ώρα να μπούμε στην οικονομία του υδρογόνου είναι τώρα και αυτό θα σήμαινε την αποδοχή διαφορετικών μορφών υδρογόνου», εξήγησε ο Sigfried Russwurm, πρόεδρος της γερμανικής βιομηχανικής ένωσης BDI, στις 13 Ιανουαρίου.
Στην πορεία προς το 100% πράσινο υδρογόνο «πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα ότι αυτές οι ποσότητες πράσινου υδρογόνου δεν είναι ούτε ρεαλιστικές ούτε διαθέσιμες σήμερα και τα επόμενα χρόνια, καθώς η ανάπτυξη της αγοράς θα γίνει με αργούς ρυθμούς», δήλωσε στους δημοσιογράφους όταν ρωτήθηκε από τη EURACTIV.
Τη θέση του υποστηρίζει η σημαίνουσα Γερμανίδα οικονομολόγος Veronika Grimm, μέλος του εθνικού συμβουλίου υδρογόνου της Γερμανίας. «Το πράσινο υδρογόνο δεν θα είναι ρεαλιστικά διαθέσιμο εγκαίρως», δήλωσε η ίδια στη EURACTIV. «Το μπλε υδρογόνο μπορεί να είναι μια γέφυρα ».
Το ζήτημα με το «μπλε υδρογόνο»
Όμως, παρά τους υποστηρικτές του, το μπλε υδρογόνο δυσκολεύεται να κρύψει το «μυστικό» του: το γεγονός ότι το ορυκτό αέριο αποτελεί βασικό υλικό για τη δημιουργία του, με όλα τα ζητήματα που αυτό συνεπάγεται.
Το φυσικό αέριο, που εισάγεται κυρίως από προβληματικά κράτη όπως η Ρωσία, τείνει να διαρρέει από τους αγωγούς, γεγονός που έχει σοβαρές επιπτώσεις στο κλίμα, καθώς το μεθάνιο είναι ένα ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου.
«Δεν έχουμε ακόμη επισκεφθεί μια χώρα που να μην έχει μια ανησυχητική ποσότητα ρύπανσης από μεθάνιο που διαρρέει ή εκτονώνεται από εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου», δήλωσε ο Jonathan Banks από την Clean Air Task Force, μια περιβαλλοντική ΜΚΟ.
Το τελευταίο πλήγμα ήρθε με την ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση – οι τιμές του φυσικού αερίου αυξάνονται σε επίπεδα ρεκόρ μετά το καλοκαίρι. Καθώς το μπλε υδρογόνο βασίζεται στο φυσικό αέριο, η απότομη αύξηση των τιμών κατέδειξε ότι το μπλε υδρογόνο είναι εκτεθειμένο στη μεταβλητότητα της αγοράς συνεπώς.
«Νομίζω ότι για έναν επενδυτή, το μπλε υδρογόνο θα φαίνεται πολύ επικίνδυνο», εξήγησε ο Tom Baxter, συνιδρυτής του Hydrogen Science Coalition, μιας δεξαμενής σκέψης.
Αν προσθέσουμε τις αμφιβολίες που περιβάλλουν την τεχνολογία CCS, πολλοί αναλυτές και ερευνητές είναι επιφυλακτικοί ως προς την τιμή του μπλε υδρογόνου.
«Διαπιστώνουμε ότι οι εκπομπές από τα συστήματα παραγωγής υδρογόνου με βάση το φυσικό αέριο ή τον άνθρακα θα μπορούσαν να είναι σημαντικές ακόμη και με CCS, και το κόστος του CCS είναι υψηλότερο από ό,τι συχνά θεωρείται», γράφει μια μελέτη του Ιανουαρίου που δημοσιεύθηκε στο Applied Energy.
Τέλος, υπάρχουν ανησυχίες ότι η υποστήριξη για το μπλε υδρογόνο θα δημιουργήσει ένα φαινόμενο εγκλωβισμού στις υποδομές ορυκτών καυσίμων. «Μόλις επενδύσετε στο μπλε υδρογόνο, έχετε επενδύσει για 30 χρόνια», δήλωσε ο Baxter. Κατά συνέπεια, το μπλε υδρογόνο «δεν είναι ένα σκαλοπάτι».
«Δεν πρόκειται να καταργήσετε το μπλε υδρογόνο όταν έρθει το πράσινο υδρογόνο», κατέληξε.
