Η ιστορία της ΔΕΗ και ο ρόλος του ηλεκτρισμού στη διαμόρφωση της ελληνικής κοινωνίας
Ποιος θα μπορούσε σήμερα να φανταστεί τη ζωή του χωρίς ηλεκτρική ενέργεια; Για κάθε πολίτη, για κάθε επιχείρηση αυτό είναι αυτονόητο σήμερα. Αλλά δεν ήταν πάντα έτσι, μάλιστα η εμφάνισή του ηλεκτρισμού αρχικά έγινε λίγο περισσότερο από έναν αιώνα νωρίτερα, ενώ στην Ελλάδα, οι εκδρομείς του ’60 στα νησιά, θυμούνται ακόμα τις λάμπες να φωτίζουν, ενώ οι ντόπιοι προσδοκούσαν την έναρξη των έργων της ΔΕΗ στα μέρη τους. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η πρόσβαση των Ελλήνων πολιτών στην ηλεκτρική ενέργεια έχει έναν αυτουργό, τη ΔΕΗ, που με τον εξηλεκτρισμό της χώρας πήρε μέρος ενεργά και στη διαμόρφωση της ελληνικής κοινωνίας. Και θα ήταν χρήσιμο για το δικό μας αυτονόητο σήμερα να σημειώσουμε ότι για ένα μεγάλο μέρος της γης η πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια παραμένει ακόμα ζητούμενο.
Δεν άλλαξε μόνο ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε την ενέργεια όλα αυτά τα χρόνια, αλλάξαμε κι εμείς. Σήμερα για την ενέργεια μιλάμε διαφορετικά απ’ ό,τι μιλούσε ακόμα και η προηγούμενη γενιά. Ο ηλεκτρισμός που δρομολόγησε τη δεύτερη Βιομηχανική Επανάσταση άλλαξε τη δομή της παραγωγής, ανέπτυξε και εξέλιξε νέες τεχνολογίες, άλλαξε την καθημερινή μας πρακτική, ήταν ο μοχλός πίσω από την ανάπτυξη των επιστημών, των τεχνολογιών, των εφευρέσεων και των τεχνών.
Έχετε αναρωτηθεί πόσο αλλιώτικα θα βλέπαμε σήμερα τα μνημεία, τις παραστάσεις στα θέατρα, τις δημόσιες αναθέσεις έργων τέχνης, τις παραστάσεις χορού, τις εικαστικές εκθέσεις; Όλα αυτά έχουν συνδεθεί με το φως, την ενέργεια. Μια ενέργεια φυσική, που προέρχεται από τη ΔΕΗ, και μια ενέργεια καλλιτεχνική από τα πρόσωπα που παράγουν πολιτισμό και μέσω αυτής της σχέσης έχουν δει τη δουλειά τους να αναδεικνύεται και να εξελίσσεται, να αλλάζει και να μπορεί να φτάσει σε κάθε άκρη της γης, αποκτώντας πτυχές και λεπτομέρειες που χωρίς αυτό που τις «φωτίζει» δεν θα υπήρχαν.
Η τέχνη έχει φανερώσει με πολλά δείγματα, από τη λογοτεχνία μέχρι τις εικαστικές τέχνες, από τις υπαίθριες παραστάσεις του Καραγκιόζη μέχρι τις αίθουσες των κινηματογράφων, το πόσο η ηλεκτροδότηση και η ύπαρξη της ενέργειας άλλαξε τη ζωή των κοινωνιών, με τη βιομηχανία αλλά και τις πόλεις να παίρνουν νέα μορφή όταν αυτή άρχισε να παράγεται και να διανέμεται ευρύτερα.
Στην Ελλάδα, αυτή η επανάσταση της ενέργειας αρχίζει τη δεκαετία του ’50. Μη γελιόμαστε, ρεύμα στην Ελλάδα σημαίνει ΔΕΗ. Είναι η μεγάλη αλλαγή που συντελείται σε μια μεταπολεμική, πιο αισιόδοξη κοινωνία, με την ίδρυση της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού, που λειτουργεί «χάριν του δημοσίου συμφέροντος», με σκοπό τη χάραξη και εφαρμογή μιας εθνικής ενεργειακής πολιτικής, η οποία, μέσα από την εντατική εκμετάλλευση των εγχώριων πόρων, να κάνει το ηλεκτρικό ρεύμα κτήμα και δικαίωμα κάθε Έλληνα πολίτη στη φθηνότερη δυνατή τιμή, από τότε και μέχρι το ηλεκτρικό ρεύμα να φτάσει με επάρκεια σε κάθε άκρη της ελληνικής γης. Από τα μικρά ακριτικά μας νησιά ως τους πιο απόμακρους οικισμούς της ορεινής Ελλάδας, η διαδρομή είναι μακρά, άλλοτε δύσκολη και άλλοτε πιο βατή, άλλοτε ανεμπόδιστη και άλλοτε σχεδόν ακατόρθωτη, αλλά τελικά νικηφόρα, επιτυχής, ολοκληρωμένη.
Αν κάποιος δει τις παλιές αφίσες της ΔΕΗ, τις καταχωρίσεις σε περιοδικά της εποχής ‒αληθινά έργα τέχνης‒, θα καταλάβει όχι μόνο την αξία του ηλεκτρισμού αλλά θα δει και μια παράλληλη εξέλιξη της τεχνικής, την είσοδο του εκμοντερνισμού όχι μόνο στην καθημερινή ζωή αλλά και στην αισθητική αντίληψη του τότε παρόντος.
Η ΔΕΗ κατάφερε να συμπλεύσει και να παίξει κομβικό ρόλο, πολλές φορές και να πρωτοστατήσει σε αυτή την τόσο κρίσιμη αλλαγή της ζωής των Ελλήνων, επιτελώντας παράλληλα και έναν άθλο που άλλαξε το βιοτικό μας επίπεδο με αυτά που θεωρούμε απλά σήμερα, το ψυγείο, την ηλεκτρική κουζίνα, το πλυντήριο, τη θέρμανση, αλλά τότε ήταν τα βασικά που άλλαξαν την προοπτική ολόκληρων κοινωνιών και μπόρεσαν να αισθανθούν ισότιμες με αυτές άλλων χωρών, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να έχουν μια καθημερινότητα εφάμιλλη του ευρωπαϊκού και αμερικανικού τρόπου διαβίωσης. Παράλληλα, η οικονομία μπόρεσε να περάσει στην 3η βιομηχανική εποχή, η παραγωγή να αυξηθεί, η πρόσβαση στα αγαθά να διευρυνθεί και το βιοτικό επίπεδο να ανέβει. Αυτό σημαίνει ότι μαζί με τον άρτο, ο άνθρωπος της σύγχρονης κοινωνίας, όπως πάντα, άρχισε αναζητά και την πνευματική του τροφή ως αναγκαίο μέσο της εξέλιξής του, αυτό που αποκαλούμε θεάματα και ανοίγει μπροστά μας ολόφωτο τον κόσμο της τέχνης.
Ανατρέχοντας στην κοινωνική προσφορά της ΔΕΗ όσον αφορά την εξέλιξη της χώρας μας, θα ήταν παράλειψη να λησμονήσουμε τον ρόλο και τη σχέση της με την καλλιτεχνική δημιουργία και την κοινότητα των καλλιτεχνών, προερχόμενη μάλιστα από ένα φάσμα ευρύ και δημιουργικό. Πίσω από κάθε τυπογραφική σειρά γραμμάτων, πίσω από κάθε ευφάνταστη, ακόμα και χιουμοριστική αφίσα, πίσω από κάθε κτίριο, αναγνωρίσιμο σήμα, περίπτερα σε διεθνείς εκθέσεις, κατασκευές, διαφημιστικά φιλμάκια και ταινίες αρχείου αλλά και έργα τέχνης στα γραφεία της διοίκησής της κρύβεται μια σχέση άρρηκτη με καλλιτέχνες και δημιουργικά μυαλά, που ανανεώνεται σταθερά μέσα στον χρόνο με αναθέσεις, οικοδομώντας μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ μιας πρωτοπόρου εταιρείας και μιας καλλιτεχνικής κοινότητας.
Φτάνοντας στο σήμερα, η ΔΕΗ δεν είναι μόνο η εταιρεία που μας δίνει ενέργεια αλλά και μια σύγχρονη καινοτόμος εταιρεία που, θέλοντας να συντηρήσει και να προβάλει την κληρονομιά της, να ενισχύσει τη σχέση με τους καταναλωτές της και την ελληνική κοινωνία, κάνει ένα ακόμα ουσιαστικό βήμα ώστε να σφυρηλατήσει μια νέα σχέση, δυναμική, σύγχρονη και διεισδυτική, με τους σύγχρονους καλλιτέχνες, οικοδομώντας το προφίλ που αξίζει σε μια εταιρεία του διαμετρήματός της, πρωτοποριακή και με το βλέμμα στραμμένο στην ελληνική παραγωγή τέχνης.
Έχοντας ως κληρονομιά της το οπτικοακουστικό υλικό που διατηρεί στο Ιστορικό Αρχείο της, τις εικόνες των εικαστικών έργων που έχει στην ιδιοκτησία της, των διαφημίσεών της, των ανενεργών εγκαταστάσεων και μηχανημάτων της, τα οποία σήμερα αποτελούν μνημεία βιομηχανικής κληρονομιάς, προσκαλεί τους Έλληνες καλλιτέχνες που ανήκουν σε ένα ευρύ φάσμα να εμπνευστούν, να οραματιστούν και, προχωρώντας σε μια σπουδαία χειρονομία, ειδικά αυτή την εποχή, προς τους καλλιτέχνες, τους καλεί να πάρουν μέρος σε έναν ανοιχτό διαγωνισμό που αφήνει ανοιχτά και απεριόριστα τα πεδία φαντασίας να αντλήσουν έμπνευση από το σήμα, τα στοιχεία εταιρικής ταυτότητας της ∆ΕΗ αλλά και όσα συμβολίζει για όλους μας: την ενέργεια, το φως και όσα φέρουν και μεταφέρουν αυτά από γενιά σε γενιά μέχρι το σήμερα, τον εκσυγχρονισμό, την ανάπτυξη και τη βιώσιμη πρόοδο.
Σε αυτή την ευφάνταστη και τολμηρή πρόσκληση-πρόκληση είναι ευπρόσδεκτοι να καταθέσουν τις προτάσεις τους όλοι οι Έλληνες καλλιτέχνες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και ενδιαφέρονται να γνωρίσουν την ιστορία της ∆ΕΗ και να συμβάλουν στη νέα της εικόνα και εποχή. Στην πλατφόρμα που έχει ανοίξει από τις 22 Ιουνίου και θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι τις 10 Σεπτεμβρίου μπορούν να καταθέσουν τις ιδέες και τις προτάσεις τους καλλιτέχνες απ’ όλες τις κατηγορίες, ζωγραφική, video, street art, design, γλυπτική, installations, μικρογλυπτική, φωτογραφία, νέα μέσα και περφόρμανς, για να συνδεθούν με ένα μεγάλο θεσμό ενέργειας, να αναδείξουν τη δυναμική τους με αυτήν της ΔΕΗ και να εμπνευστούν από την ιστορία της που ανάγεται στο παρελθόν, αλλά καθόρισε με αποφασιστικό τρόπο το παρόν, ενώ παράλληλα επιχειρεί με ένα νέο λεξιλόγιο, νέες αξίες και νέες έννοιες, όπως η προστασία του περιβάλλοντος και ο σεβασμός στον άνθρωπο και τις αξίες του, να γίνει κοινωνός αλλά και δίαυλος αυτών των ιδεών στην κοινωνία των πολιτών, με την τέχνη πάντα να καινοτομεί, να πρωτοστατεί και να αποτελεί την υπέρτατη και ουσιαστική σχέση μιας διαρκούς σύνδεσης.
Μπείτε εδώ https://art.dei.gr/ για περισσότερες πληροφορίες για τον διαγωνισμό και για την υποβολή συμμετοχών.
15 Ιουλίου 2021
LIFO
