H κλιματική αλλαγή και οι αντοχές της οικονομίας
Θα χρειαστεί να περάσει κάποιος χρόνος για να γίνει εμφανές τι συνέβη στο Τέξας την περασμένη εβδομάδα, όπου παρατηρήθηκε ίσως η μεγαλύτερη υποχρεωτική διακοπή ηλεκτροδότησης στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Αντιστοίχως, θα απαιτηθεί χρόνος για να διαπιστώσουν οι αρμόδιοι τι πρέπει να γίνει, για να αντιμετωπισθούν καταστάσεις σαν και αυτήν. Εντούτοις, αυτή η συνθήκη εκτάκτου ανάγκης απλώς υπογραμμίζει κάτι το οποίο από παλαιότερα θα έπρεπε να ήταν προφανές. Η επιδεινούμενη απειλή των ακραίων καιρικών φαινομένων θέτει σε κίνδυνο τα ζωτικά οικονομικά συστήματα, οπότε οι αντοχές του κλίματος θα πρέπει να ληφθούν πολύ πιο σοβαρά υπ’ όψιν. Ακόμη και στα τέλη της περασμένης εβδομάδας σχεδόν 190.000 σπίτια ήταν χωρίς ρεύμα, διότι η πολιτεία του Τέξας αντιμετώπισε ασυνήθιστες καιρικές συνθήκες, με τις θερμοκρασίες να υποχωρούν δραστικά και τη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια να εκτινάσσεται.
Ετσι το τοπικό δίκτυο βρέθηκε προ υπερφόρτωσης, ενώ οι αξιωματούχοι αποφάσισαν να προχωρήσουν σε συσκότιση. Ως αποτέλεσμα, μέχρι ενός σημείου εκατομμύρια έμειναν χωρίς θερμότητα ή καθαρό νερό και προκλήθηκε ο θάνατος 20 ανθρώπων. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει κηρύξει την πολιτεία σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, ενώ οι ομοσπονδιακές αρχές ξεκίνησαν έρευνα. Προφανώς, κανένα πράγμα δεν πήγε στραβά. Η αποτυχία ήταν αφενός συστημική, αφετέρου πολύπλευρη. Οι πολικές θερμοκρασίες διέκοψαν τη διοχέτευση ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα και πυρηνικούς αντιδραστήρες, διότι τα όργανα και οι αγωγοί πάγωσαν. Τα προβλήματα διογκώθηκαν στο ηλεκτρικό δίκτυο της πολιτείας, ενώ στις απώλειες συνέβαλαν και οι παγωμένες ανεμογεννήτριες – αν και όχι σε τόσο βαθμό όσο ισχυρίζονται οι επικριτές της ανανεώσιμης ενέργειας. Το σύστημα στο σύνολό του δεν είχε δοκιμαστεί και προσαρμοστεί, ώστε να αντεπεξέλθει σε τέτοιες οριακές θερμοκρασίες.
Επιπροσθέτως, στο Τέξας άλλοι δύο παράγοντες επιδείνωσαν αυτή την ευπάθεια του συστήματος παραγωγής και διανομής ενέργειας. Πρώτον, εξαρχής και λόγω σχεδιασμού, η πολιτεία διατηρεί ένα σχετικά αυτόνομο και αύταρκες δίκτυο. Αυτό περιορίζει την ικανότητά του να αντλεί ενέργεια από αλλού σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης.
Δεύτερον, οι εταιρείες παραγωγής ενέργειας στην εν λόγω πολιτεία υπάγονται σε ένα χαλαρό ρυθμιστικό πλαίσιο. Αυτό μεταφράζεται στο ότι ανταγωνίζονται έντονα στο πεδίο των τιμών, ενώ, παράλληλα, προσπαθούν να εξοικονομήσουν κόστη από τη συντήρηση και την υποστήριξη συστημάτων εφεδρικής παροχής ρεύματος. Τις περισσότερες φορές, το όφελος για τους καταναλωτές είναι πραγματικό και αυτό σημαίνει χαμηλά τιμολόγια. Ομως, το καθυστερημένο κόστος αυτών των αποφευχθεισών επενδύσεων είναι αυτό που οι καταναλωτές θα κληθούν να επωμιστούν. Το Τέξας δεν μπορεί να πει ότι δεν είχε καμία προειδοποίηση.
Ο δριμύς χειμώνας είχε και πάλι προκαλέσει συσκοτίσεις το 2011 και πριν από το 1989. Και στις δύο περιστάσεις υπήρξε έντονη αντίδραση από την κοινή γνώμη, διεξήχθησαν έρευνες και απευθύνθηκαν οι δέουσες εκκλήσεις για επάρκεια σε γεννήτριες και δημιουργία υποστηρικτικών υποδομών – πολύ λίγα από αυτά έλαβαν σάρκα και οστά. Η επένδυση σε ανθεκτικά συστήματα μοιάζει με ένα είδος ασφάλισης. Κοστίζει και είναι εύλογο το ερώτημα του πόσα χρήματα είναι αρκετά για κάτι τέτοιο. Το κόστος προστασίας από κάθε πιθανό ακραίο σενάριο κλιματικής αντίδρασης θα ήταν απαγορευτικό. Οι πολιτείες με θερμό κλίμα, όπως το Τέξας, ορθώς και εφαρμόζουν διαφορετικά μοντέλα αντοχής από αυτά στην Αλάσκα. Ωστόσο, αυτό δεν δικαιολογεί τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής, όταν απλώς εθελοτυφλούν έναντι σπανίων πλην επαναλαμβανόμενων γεγονότων, που επιφέρουν τεράστιες απώλειες. Η αποτυχία ανάληψης δράσης σχετικά με την αλλαγή του κλίματος τώρα σημαίνει ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα ίσως καταστούν συχνότερα.
(Bloomberg, Καθημερινή)
26 Φεβρουαρίου 2021
energypress
