Θαλάσσια αιολικά: Τα 5+1 παραδοτέα έως τον πρώτο διαγωνισμό και γιατί το 2024 είναι χρονιά - ορόσημο - Αγώνας ταχύτητας της Ελλάδας απέναντι στον ευρωπαικό Βορρά

Την ανάγκη να ανεβάσει άμεσα «στροφές» στα θαλάσσια αιολικά συνειδητοποιεί η κυβέρνηση, για να μη χαθεί το θετικό μομέντουμ από τις μέχρι τώρα εξαγγελίες, καθώς το εγχείρημα είναι εξαιρετικά σύνθετο, ο στόχος για 1,9 GW σε έξι περιοχές ως το 2030 λίαν πιεστικός και ο διεθνής ανταγωνισμός για το ποια χώρα θα προσελκύσει το επενδυτικό ενδιαφέρον ολοένα και σκληρότερος.

Το μήνυμα που έστειλε χθες από το συνέδριο του ΥΠΕΝ η υφυπουργός Αλεξάνδρα Σδούκου είναι ότι πρέπει να σηκώσουμε τα μανίκια, να βελτιώσουμε κατά πολύ τους χρόνους μας και «μέσα στο 2024, μια στρατιά ειδικών, τεχνοκρατών, εταιρειών να έχουν ολοκληρώσει από κοινού με την ΕΔΕΥΕΠ όλα τα μικρά και μεγάλα παραδοτέα», δηλαδή ένα πολύ μεγάλο όγκο προκηρύξεων και αναθέσεων, από τις Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για κάθε μια από τις έξι περιοχές έως τα Προεδρικά Διατάγματα για την οριοθέτηση τους.

Και ταυτόχρονα, θα ήταν ιδανικό, σύμφωνα με την υφυπουργό, εντός του 2024 να προκηρυχθούν οι διαγωνισμοί ανάθεσης των ανεμολογικών ερευνών και βυθού, ώστε αρχές του 2025 ο ανάδοχος να ξεκινήσει τις μελέτες, ώστε να τις έχει παραδώσει μέσα στο 2026, γεγονός που ίσως μας επέτρεπε να προκηρύσσαμε εντός της συγκεκριμένης χρονιάς τους μεγάλους διαγωνισμούς παραχώρησης των πρώτων έξι περιοχών, εφόσον θέλουμε να πιάσουμε το στόχο του 2030.

Τα πάρα πολύ σφιχτά αυτά χρονοδιαγράμματα και ο μεγάλος όγκος δουλειάς που καλούνται να φέρουν σε πέρας το υπουργείο και η ΕΔΕΥΕΠ (γι’ αυτό και πρόκειται να ενισχυθεί με προσωπικό), ενώ απομένουν επτά μόλις χρόνια μέχρι το 2030, δείχνουν το μέγεθος της πρόκλησης, ειδικά για μια χώρα σαν την Ελλάδα, η οποία καλείται πλέον να αποδείξει προς το ακροατήριο των μεγάλων ξένων εταιρειών ότι όσα λέει τόσο καιρό, τα εννοεί.

Το πρώτο βήμα σε αυτό τον μακρύ δρόμο αναμένεται να γίνει το Δεκέμβριο του 2023, οπότε και αναμένεται να βγουν τα δύο κείμενα που σήμερα βρίσκονται σε διαβούλευση: Το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης και η σχετική κοινή υπουργική απόφαση με τις περιοχές που θα εγκατασταθούν τα έργα των 1,9 GW, (μαζί με τους χωροταξικούς, περιβαλλοντικούς και άλλους περιορισμούς), καθώς και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

Και ποια είναι τα πάμπολλα παραδοτέα (deliverables) που πρέπει να δούμε, καταρχήν εντός του 2024 αλλά και μέχρι το 2026; 

• Τα Προεδρικά Διατάγματα (2024) για την οριοθέτηση των έξι περιοχών όπου θα εγκατασταθούν τα έργα 1,9 GW μέχρι το τέλος της 10ετίας. Δηλαδή ανοικτά των Αγίων Αποστόλων στην Εύβοια, ανοικτά της Γυάρου, στη βορειανατολική Κρήτη μεταξύ Αγ. Νικολάου και Σητείας, στην ανατολική Κρήτη ανοικτά της Σητείας και στο βορειανατολικό τμήμα της Ρόδου. Από τις έξι μόνο σε μία τα βάθη της θάλασσας επιτρέπουν την εγκατάσταση ανεμογεννητριών σταθερής έδρασης (fixed bottom), αφορά τμήμα της περιοχής στη βορειοανατολική Κρήτη. Στις υπόλοιπες πέντε, προβλέπεται να εγκατασταθούν πλωτές (floating).
• Τις έξι ξεχωριστές Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων - ΣΜΠΕ (2024) για κάθε μια από τις παραπάνω περιοχές.
• Την προκήρυξη διαγωνισμού για τις ανεμολογικές μελέτες και τις έρευνες βυθού στις έξι περιοχές και την κατακύρωσή του σε ανάδοχο. Οι μεν πρώτες απαιτούν κοντά στον ένα χρόνο, ενώ οι δεύτερες αρκετούς μήνες.
• Την έγκριση από την DG Comp (2024) του σχήματος στήριξης για τις συγκεκριμένες επενδύσεις.
• Την ολοκλήρωση και παράδοση των ανεμολογικών μελετών και των ερευνλων για το βυθό (2026).

Το στοίχημα απαιτεί συντονισμό, με διαδικασίες που θα τρέχουν παράλληλα, καλύτερους χρόνους από τους σημερινούς - «δεν έχουμε τόσο καλούς χρόνους, όσο νομίζουμε», είπε η υφυπουργός - κάνοντας λόγο για ένα περιβάλλον πολύ σκληρού ανταγωνισμού και «για χώρες που ενδεχομένως να είναι και λίγο πιο μπροστά από εμάς» και αρκετές που διαθέτουν κάθε τι που θα ήθελε να ξέρει ένας επενδυτής, φέρνοντας το παράδειγμα της Λιθουανίας.

Στην ιστοσελίδα του υπ. Ενέργειας της χώρας, μια ενδιαφερόμενη εταιρεία μπορεί να βρει κάθε πληροφορία, από το νομικό πλαίσιο με κάθε λεπτομέρεια και τις περιβαλλοντικές μελέτες για κάθε θαλάσσια περιοχή που βρίσκεται προς παραχώρηση, μέχρι τα κείμενα των διαγωνισμών, τα αποτελέσματα των ερευνών, τα βυθομετρικά, τα ανεμολογικά, όλη την εικόνα. 

Και αν θες να κρατήσεις ζωηρό το ενδιαφέρον των επενδυτών, θα πρέπει ίσως να βγάλεις κάποια στιγμή και μια μη δεσμευτική πρόσκληση ενδιαφέροντος, όπως έκανε προ ημερών η Ολλανδία, για να αρχίσεις να κουβεντιάζεις με την παγκόσμια βιομηχανία. Αλλά για να αρχίσεις να κουβεντιάζεις με έναν επενδυτή πρέπει να μπορείς πρώτα να του δείξεις ότι έχει έτοιμες όλες τις προπαρασκευαστικές εργασίες», σημείωσε η υφυπουργός.

Και θύμισε ότι διεθνώς βρίσκεται σε εξέλιξη μια κούρσα για τα θαλάσσια αιολικά, φέρνοντας ως πολύ πρόσφατο παράδειγμα τους κοινούς διαγωνισμούς υπεράκτιας αιολικής ενέργειας που ανακοίνωσαν προ ημερών ότι ξεκινούν εννέα χώρες της Βόρειας Θάλασσας, μέλη της North Seas Energy Cooperation (NSEC), δηλαδή Βέλγιο, Δανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Νορβηγία και Σουηδία, μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με στόχο 15 νέα GW κάθε χρόνο δηλαδή 100 GW μέχρι το 2030. Η απόφαση ελήφθη κατά τη διάρκεια υπουργικής συνόδου της NSEC που πραγματοποιήθηκε προ ημερών στη Χάγη της Ολλανδίας.