Συνάντηση ΣΠΕΦ – Σκρέκα: ΕΛΑΠΕ, νέο μοντέλο διαγωνισμών με χωριστή κατηγορία μικρών Φ/Β ή έμμεση σύνδεση τους με διαγωνισμούς και ρεαλιστικότερος όγκος αδειών οι προτεραιότητες του νέου Υπουργού.

Την Παρασκευή 5/2/21 πραγματοποιήθηκε προγραμματισμένη συνάντηση εργασίας του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά  με τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστα Σκρέκα.  Τον ΣΠΕΦ εκπροσώπησαν οι κ.κ. Δρ. Στ. Λουμάκης-Πρόεδρος, Γ. Σαμαράς-Γεν. Γραμματέας, Δρ. Ε. Τζαννίνη-Ταμίας και Δ. Μηνάς-Μέλος ΔΣ.  Η συνάντηση αποτέλεσε συνέχεια προηγούμενης επικοινωνίας με τον νέο Υπουργό ήδη από τις πρώτες ημέρες της ανάληψης των καθηκόντων του, όπου και τέθηκαν τα θέματα που ταλανίζουν τον κλάδο.  Στην προχθεσινή συνάντηση συζητήθηκαν τα εξής:    

 

1. Η ανάγκη διατηρήσιμης άμβλυνσης των τιμών στις αγορές ενέργειας εξισορρόπησης, που δυστυχώς από 1/11/20 εκτοξεύουν το κόστος για τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ), τους μη καθετοποιημένους Προμηθευτές, τους καταναλωτές και προσεχώς τις ΑΠΕ με ΣΕΔΠ (Σύμβαση Ενίσχυσης Διαφορικής Προσαύξησης).  Ενδεικτικά οι υπηρεσίες εξισορρόπησης με το Target Model από 1/11/20-31/1/21 κόστισαν 210 εκατ. ευρώ όταν τα προηγούμενα χρόνια κόστιζαν ~200 εκατ. ευρώ ετησίως.  Υπενθυμίζεται πως με το Target Model υφίσταται και πάλι χωριστός εκτός αγοράς μηχανισμός για επιπλέον Αποζημίωση Ευελιξίας των μονάδων φυσικού αερίου. 

 

Ανά εβδομάδα, η αγορά ενέργειας εξισορρόπησης σε αξία σήμερα κινείται στο ~20% της Αγοράς Επόμενης Ημέρας (ΑΕΗ) για περίπου μηδενική καθαρή διαφορά ενέργειας από αυτήν.  Τις περισσότερες φορές μάλιστα ο όγκος της είναι αρνητικός, δηλαδή αφορά παράδοση λιγότερης συνολικά ενέργειας από αυτήν που προπληρώθηκε στην ΑΕΗ. Για αυτήν, ωστόσο, την λιγότερη ή μηδενική ενέργεια το πρόσθετο κόστος ανέρχεται στο ~20% της ΑΕΗ. 

 

Στις επιμέρους αγορές εξισορρόπησης και αναμένοντας την εφαρμογή των μέτρων που αποφάσισε η ΡΑΕ για τον εξορθολογισμό της, φαίνεται πως η ανοδική αγορά εμφανίζει τάσεις γεωμετρικής αύξησης της αξίας της (~20%) ως προς την εξέλιξη του όγκου της (~10%) συγκριτικά με την ΑΕΗ, ενώ στην καθοδική αγορά συνεχίστηκαν τα αρνητικά bids τιμών, εξ’ ου και το αρνητικό ποσοστό της αξίας της (~-3%) ως προς την ΑΕΗ, δηλαδή είσπραξη, παραδόξως, επιπλέον χρημάτων για παράδοση ~5-10% λιγότερης ενέργειας ως προς αυτήν που προπληρώθηκε στην ΑΕΗ.  

 

1. Την ανάγκη απαλλαγής του χαρτοφυλακίου έργων ΑΠΕ με ΣΠΗΕ (Σύμβαση Πώλησης Ηλεκτρικής Ενέργειας) και ΣΕΣΤ (Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης Σταθερής Τιμής) που διαχειρίζεται ο ΔΑΠΕΕΠ από υποχρεώσεις εξισορρόπησης, αφού εκ του ν. 4414/2016 τα έργα αυτά δεν φέρουν υποχρεώσεις εξισορρόπησης. 

 

2. Θέσπιση ορίων ανοχής TOLRES στις Αποκλίσεις πριν την χρέωση κόστους εξισορρόπησης σε ΑΠΕ με ΣΕΔΠ και χαρτοφυλάκια τους, που φέρουν εκ του ν. 4414 υποχρεώσεις εξισορρόπησης.

 

3. Κατάργηση εγγυήσεων που καταβάλλει ο ΔΑΠΕΕΠ στην αγορά εξισορρόπησης για το χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ με ΣΕΣΤ και ΣΠΗΕ που διαχειρίζεται.

 

4. Κατάρτιση και δημοσίευση από τον ΔΑΠΕΕΠ αξιόπιστου δελτίου ΕΛΑΠΕ, στου οποίου τις προβλέψεις θα συμπεριλαμβάνεται προϋπολογιστικά και το κόστος εξισορρόπησης.  Η υπεκφυγή περί μη δυνατότητας πρόβλεψης του, οπότε και τίθενται μηδενικές τιμές, καταλήγει επικίνδυνη ιδίως αν λάβει κανείς υπόψη τα ανηγμένα μεγέθη σε κόστος εξισορρόπησης που «σκοράρει» ο ΔΑΠΕΕΠ.  Σύμφωνα με υπολογισμούς μας το μεσοσταθμικό ανηγμένο κόστος εξισορρόπησης του ΔΑΠΕΕΠ για το χαρτοφυλάκιο με ΣΠΗΕ και ΣΕΣΤ που διαχειρίζεται κινήθηκε το 3μηνο Νοε-Δεκ-Ιαν στα ~10 ευρώ/MWh.  Για προβλεπόμενη παραγωγή ΑΠΕ το 2021 από τα έργα αυτά λ.χ. στις 13 TWh, συνεπάγεται ετήσιο κόστος εξισορρόπησης ~130 εκατ. ευρώ, ενώ αν ειδικά για φέτος προστεθεί σε αυτό και το κόστος εξισορρόπησης των ΑΠΕ με ΣΕΔΠ που μέσω της εφαρμογής του ΜΜΒΑΠ (Μεταβατικός Μηχανισμός Βέλτιστης Ακρίβειας Πρόβλεψης), για όσο ισχύει, επιβαρύνει τον ΕΛΑΠΕ, το συνολικό κόστος για προβλεπόμενη παραγωγή ΑΠΕ συνολικά ~17 TWh, δύναται να υπερβεί τα 150 εκατ. ευρώ.  Προβληματίζει τέλος η αίφνης απάλειψη από τις εισροές του ΕΛΑΠΕ κονδυλίου 50 εκατ. ευρώ για το 2021 από τον περίφημο μηχανισμό ΥΚΩ-ΕΤΜΕΑΡ, που με ιδιαίτερο στόμφο ανακοίνωσε μόλις τον περασμένο Νοέμβριο ο προηγούμένος Υπουργός κ. Χατζηδάκης.  

 

5. Δημοσίευση σε εβδομαδιαία βάση από τον ΔΑΠΕΕΠ στην ιστοσελίδα του του μοναδιαίου κόστους (ευρώ/MWh) εξισορρόπησης με το οποίο επιβαρύνεται ο ΕΛΑΠΕ από τα χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ.  Σύμφωνα με υπολογισμούς μας ενώ το κόστος αυτό μεσοσταθμικά στο 3μηνο Νοε-Ιαν κινείται περί τα 10 ευρώ/MWh, οι ΦοΣΕ μέσω καλύτερης ποιότητας προβλέψεων συγκριτικά με τον ΔΑΠΕΕΠ (στον διαχειριστή παρέχονται από τον ΑΔΜΗΕ) ή/και ενεργότερης συμμετοχής στις ενοδημερήσιες αγορές, «σκοράρουν» περί τα 6 ευρώ/MWh.  Δηλαδή ο ΔΑΠΕΕΠ που χαίρει του μεγαλύτερου χαρτοφυλακίου διαχείρισης ΑΠΕ (μερίδιο 75%), άρα και απολαμβάνει καλύτερη γεωχωρική διασπορά, εντούτοις δεν επιτυγχάνει καλύτερα αποτελέσματα αλλά «σκοράρει» σε περίπου διπλάσιο κόστος από τους ιδιωτικούς ΦοΣΕ. 

 

Πριν λοιπόν ο ΔΑΠΕΕΠ προβεί σε δαπανηρά σχέδια ανάπτυξης δικών του μοντέλων προβλέψεων για τα έργα που διαχειρίζεται και υπό την επιφύλαξη πως τελικά το χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ με ΣΠΗΕ και ΣΕΣΤ δεν θα απαλλαγεί από τις υποχρεώσεις εξισορρόπησης όπως κανονικά επιβάλλεται, αφού τα έργα αυτά εκ του νόμου δεν έχουν τέτοιες υποχρεώσεις, προτείνουμε να εξεταστεί η λύση ο ΔΑΠΕΕΠ να αγοράζει προβλέψεις αντί από τον ΑΔΜΗΕ (ο οποίος δεν έχει φυσικό κίνητρο αλλά αντίθετα διαχειριζόμενος την Αγορά Εξισορρόπησης είναι αυτός που τελικά ποινολογεί τους Συμμετέχοντες με υποχρεώσεις εξισορρόπησης), από ιδιωτικούς ΦοΣΕ που χειρίζονται πλήρες χαρτοφυλάκιο όλων των ανανεώσιμων τεχνολογιών και που «σκοράρουν» καλύτερα.   

 

6. Ανανέωση της πρόσφατης Υπουργικής Απόφασης ΥΠΕΝ/ΔΚΑΠΑ/126440/2480 από 31/12/20 για διάθεση του 78% των εσόδων από τα δικαιώματα CO2 στον ΕΛΑΠΕ, που όμως αφορά μόνο το 2020, και για το 2021.  Με τα διαρθρωτικά μέτρα του ν. 4759/2020 το ΥΠΕΝ είχε ανακοινώσει πως αυτό το ποσοστό θα αφορά και τα επόμενα χρόνια.  Αν αυτό δεν συμβεί, θα παρουσιαστεί στην πορεία του 2021 πρόσθετη αστοχία στην λογιστική εικόνα του δελτίου ΕΛΑΠΕ του ΔΑΠΕΕΠ, ο οποίος προϋπολογίζει τα δικαιώματα ρύπων που θα διατεθούν το 2021 στον ΕΛΑΠΕ ήδη στο 78%. Αν λοιπόν η αιτούμενη ΥΑ δεν εκδοθεί, τότε στον ΕΛΑΠΕ για το 2021 θα εισρέει μόλις το 60% των δικαιωμάτων σύμφωνα με το άρθρο 25, ν. 3468. 

 

7. Αναντιστοιχία υπερημερίας πληρωμών ΑΠΕ και δελτίου ΕΛΑΠΕ.  Σήμερα έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμοι οι μήνες παραγωγής Οκτ, Νοε και Δεκέμβριος.  Η εικόνα αυτήν δεν συνάδει με το προβλεπόμενο έλλειμμα των -95 εκατ. ευρώ που αναφέρει ο ΔΑΠΕΕΠ για Φεβρουάριο 2021 και με βάσει το οποίο θα έπρεπε να οφειλόταν ληξιπρόθεσμος λιγότερο από ένας μήνας.   

 

8. Ενίσχυση του ΕΛΑΠΕ με 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ όπως υποσχέθηκε ο απελθών Υπουργός. Ο κ. Σκρέκας δεσμεύθηκε πως το ΥΠΕΝ συνεχίζει να κινείται δυναμικά στην κατεύθυνση αυτή προς την ΕΕ, από την οποία και θα προέλθουν τα εν λόγω κονδύλια.

 

9. Αναφορικά με τις επεκτάσεις δικτύου ευθύνης ΔΕΔΔΗΕ, να μην εκδίδονται κοινοί Όροι Σύνδεσης σε απάντηση ανεξάρτητων αιτημάτων, ασχέτων μεταξύ τους φορέων.  Όπως έχουμε εκτενώς αναλύσει τα Φ/Β έργα αναλόγως του μεγέθους τους και όχι μόνο, ακολουθούν εκ της νομοθεσίας, διαφορετική πορεία υλοποίησης, εκτός ή εντός διαγωνισμών ΡΑΕ, η συμμετοχή στους οποίους ούτε είναι χρονικά συνεχής, ούτε και οδηγεί σε επιλογή όλων των έργων παρά μόνο μέρους τους.  Όλα αυτά σε περιπτώσεις κοινών όρων σύνδεσης θα οδηγήσουν σε αδυναμία υλοποίησης και των υπολοίπων έργων, εφόσον δηλαδή κάποια πρέπει να επωμιστούν το κόστος όσων εκ των πραγμάτων δεν δύνανται να πληρώσουν το μερίδιο τους και να συνεχίσουν.  Αντίθετα για τον ΔΕΔΔΗΕ που προσπορίζεται σημαντικό οικονομικό κέρδος από τις επεκτάσεις και την κατασκευή δικτύων σε συνδυασμό με τις λίστες αναμονής επενδυτών στις ΑΠΕ, εγγυώνται «χρυσή» επιχειρηματική ευκαιρία ανάκτησης των κεφαλαίων μετά των εύλογων αποδόσεων που μεταβατικά τυχόν θα καταβάλλει. 

 

Ο Υπουργός συμμερίζεται την ανησυχία του ΣΠΕΦ περί κινδύνου μαζικής ακύρωσης στην πράξη ιδιωτικών επενδύσεων από το θέμα αυτό καθώς και την λογική του να καλύπτει μεταβατικά ο ΔΕΔΔΗΕ τα κονδύλια που τυχόν λείψουν για τις αναγκαίες επεκτάσεις υποδομών δικτύου, επειδή ακριβώς όλα τα Φ/Β έργα εκ του νόμου δεν κινούνται με την ίδια ταχύτητα ώστε να δύνανται να πληρώσουν ταυτόχρονα το μερίδιο τους σε τυχόν κοινούς Όρους Σύνδεσης μεταξύ ανεξάρτητων αιτημάτων.

 

10. Ζητήθηκε παράταση προθεσμιών στις Συμβάσεις Σύνδεσης για τους επενδυτές στο να ολοκληρώσουν τα έργα τους κατά τουλάχιστον 4-6 μήνες, συνεπεία των προβλημάτων από την πανδημία στις ροές Φ/Β εξοπλισμού αλλά και εργασιών.  Η παράταση δεν πρέπει να αφορά την προθεσμία του ΔΕΔΔΗΕ για την υλοποίηση των δικών του έργων δικτύου, διότι έτσι θα δημιουργούνταν περισσότερα προβλήματα απ’ όσα θα επιλύονταν για τους επενδυτές.   

 

11. Διατήρηση της Τιμής Αναφοράς (ΤΑ) των 65,73 ευρώ/MWh στα εκτός διαγωνισμού μικρομεσαία Φ/Β έργα ιδιωτών για όλο το 2021, ενώ η τιμή των 63 ευρώ/MWh ζητήθηκε να διατηρηθεί αμετάβλητη για όλο το 2022.  Ο Φ/Β εξοπλισμός έχει διεθνώς υποστεί αυξήσεις στο κόστος τον τελευταίο χρόνο λόγω της πανδημίας, ενώ και οι προθεσμίες παράδοσης του έχουν επιμηκυνθεί σημαντικά. 

 

12. Παράταση κατά τουλάχιστον 6 μήνες των προθεσμιών περί ολοκλήρωσης των έργων των επενδυτών που αναφέρονται στις αποφάσεις ΡΑΕ για Φ/Β επενδύσεις που κατοχύρωσαν ΤΑ στον διαγωνισμό του Ιουλίου 2020 καθώς και στον επικείμενο του Μαίου 2021.

 

13. Συζητήθηκε η μορφή των νέων διαγωνιστικών διαδικασιών της ΡΑΕ με θέσπιση χωριστής κατηγορίας για μικρά Φ/Β έργα λ.χ. έως 500 kW ή συνάρτηση τους με επίπεδα τιμών από διαγωνισμούς. Όπως είναι γνωστό τον προσεχή Μάιο επίκειται κοινός διαγωνισμός Φ/Β και αιολικών έργων με εγκατεστημένη ισχύ έργων έως 20 και 50 MW αντίστοιχα.  Καθίσταται ωστόσο αντιληπτό πως η συμμετοχή μικρών Φ/Β έργων ιδιωτών εκεί στερείται ρεαλιστικής προοπτικής επιλογής τους σε βιώσιμη ΤΑ λόγω έλλειψης οικονομιών κλίμακας.  Αν λοιπόν το Υπουργείο προτίθεται να μεταρρυθμίσει το σύστημα για τα μικρά Φ/Β έργα, θα πρέπει η νέα μορφή να γνωστοποιηθεί πριν την 22/3/21 που εκπνέει η προθεσμία κατάθεσης φακέλου συμμετοχής στον επικείμενο διαγωνισμό ΡΑΕ, ώστε να γνωρίζουν οι μικρομεσαίοι επενδυτές πως να πράξουν.

 

14. Εκφράστηκε ο προβληματισμός του ΣΠΕΦ για τις αντιδράσεις που ήδη εκδηλώνονται πανελλαδικά στις τοπικές κοινωνίες μετά τα 45 GW νέων αιτήσεων για βεβαίωση παραγωγού από την ΡΑΕ στον κύκλο του Δεκεμβρίου.  Η υπερθέρμανση της αγοράς δυσφημίζει τις ΑΠΕ και τους σοβαρούς επενδυτές που αδειοδοτούν έργα στο πλαίσιο των δυνατοτήτων της χώρας ώστε να τα υλοποιήσουν και όχι για να τα εμπορευθούν.  Η αποψίλωση του σταδίου αδειοδότησης από την ΡΑΕ, οδηγεί με μαθηματική βεβαιότητα σε κόπωση και «έμφραγμα» τις δημόσιες υπηρεσίες αλλά και τους διαχειριστές που θα κληθούν να αξιολογήσουν/αδειοδοτήσουν παρακάτω τα έργα αυτά.  Επιπλέον η «αναρχία» στο τοπίο της προηγούμενης εξασφάλισης δικαιωμάτων χρήσης γης από τους αιτούμενους επενδυτές που εμφύσησε ο ν. 4685/2020, απειλεί να δημιουργήσει εμπόλεμη κατάσταση με τους ιδιοκτήτες των γαιών, των οποίων οι περιουσίες δεν νοείται να κινδυνεύσουν με απαλλοτρίωση, ούτε και πρέπει να εξωθούνται να καταθέτουν οι ίδιοι αιτήσεις για Βεβαίωση Παραγωγού ΑΠΕ στον επόμενο κάθε φορά κύκλο αδειοδότησης της ΡΑΕ γινόμενοι οι ίδιοι παραγωγοί, με σκοπό να σώσουν τις περιουσίες τους από τρίτους.     

 

Ο ΣΠΕΦ στις δημόσιες διαβουλεύσεις του ν. 4685/2020, είχε εκφράσει τον έντονο προβληματισμό του στην πλήρη αποψίλωση της διαδικασίας των αδειών παραγωγής καθώς και στην απάλειψη κατάθεσης ισχυρών οικονομικών εχέγγυων στην αρχή της διαδικασίας εκ μέρους των επενδυτών, όπως είχε αρχικά εισηγηθεί η ΡΑΕ.     

 

Η σύσκεψη εκτυλίχτηκε σε ιδιαίτερα θετικό κλίμα, δεδομένου πως ο νέος Υπουργός πέρα από παλαιός γνώριμος στην αγορά της ενέργειας, αφού διατέλεσε τομεάρχης της ΝΔ την περίοδο 2016-19, τυγχάνει και συνάδελφος μηχανικός -τουλάχιστον για τους περισσότερους εξ’ ημών, οπότε και διαθέτει τα γνωστικά εφόδια ώστε να αφουγκράζεται τις μαθηματικά πολύπλοκες και ευαίσθητες ισορροπίες στον κλάδο της ενέργειας.  Ο ΣΠΕΦ μέσα από  την επιστημονική του παρουσία στον δημόσιο διάλογο θα σταθεί αρωγός κάθε προσπάθειας που με ειλικρίνεια εξομαλύνει προβλήματα με δίκαιο τρόπο.

 

 

 

8 Φεβρουαρίου 2021

ΣΠΕΦ