Στο επίκεντρο των εξελίξεων οι νέες ηλεκτρικές λεωφόροι και οι πρωτοβουλίες του ΑΔΜΗΕ στις διεθνείς διασυνδέσεις
Κατόπιν έντονων εξελίξεων για την προοπτική του έργου που μεσολάβησαν μέσα στο καλοκαίρι, τον Οκτώβριο ανακοινώνεται ότι ο ΑΔΜΗΕ αναλαμβάνει Φορέας Υλοποίησης και Project Promoter του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, γεγονός που αποτελεί το πλέον ενδεικτικό παράδειγμα της στρατηγικής σημασίας που διαδραματίζουν πλέον οι διεθνείς διασυνδέσεις στο επενδυτικό πρόγραμμα του Έλληνα Διαχειριστή του Δικτύου Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Σημειώνεται ότι ήδη από τον Ιούνιο έχει καταλήξει σε συμφωνία με την EuroAsia Interconnector για είσοδο του ΑΔΜΗΕ στο μετοχικό κεφάλαιο του έργου με 25%.
Ανάλογα δείγματα «γραφής» που επιβεβαιώνουν την παραπάνω διαπίστωση αποτελούν η υπογραφή MoU μεταξύ του ΑΔΜΗΕ και της εταιρείας ELICA του Ομίλου Κοπελούζου για την είσοδο του Διαχεριστή στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας που αναπτύσσει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, GREGY – Green Energy Interconnector. Επιπρόσθετα, η θέση σε λειτουργία της νέας ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Βουλγαρίας, τα σχέδια αναβάθμισης των ηλεκτρικών διασυνδέσεων με Ιταλία (δείτε εδώ και εδώ) και Τουρκία καθώς και η δημιουργία ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Αλβανίας, όπως αποτυπώνονται στο επικαιροποιημένο δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης του Διαχειριστή για την περίοδο 2024-2033.
Στα παραπάνω να προσθέσουμε και την Συμφωνία Μετόχων που υπέγραψαν οι Διαχειριστές Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της Ελλάδας (ΑΔΜΗΕ) και της Σαουδικής Αραβίας (National Grid S.A – Saudi Electricity Company) τον Σεπτέμβριο. Ειδικότερα, οι δύο πλευρές προχώρησαν στη σύσταση εταιρείας ειδικού σκοπού με την ονομασία Saudi Greek Interconnection, πράγμα που αποτελεί το πρώτο, ουσιαστικό, βήμα για την ωρίμανση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Σαουδικής Αραβίας.
Σε σχετική του ανακοίνωση ο ΑΔΜΗΕ σημειώνει «Η επικαιροποιημένη έκδοση του Προκαταρκτικού Σχεδίου του ΔΠΑ ενσωματώνει για πρώτη φορά συγκεκριμένες τεχνικές παραμέτρους των νέων διασυνοριακών διασυνδέσεων με την Ιταλία και την Αλβανία, οι οποίες αναμένεται να αναβαθμίσουν σημαντικά την εξαγωγική δυνατότητα της χώρας μας για πράσινη ενέργεια. Παράλληλα, προβλέπει νέα έργα ύψους 147 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση του Συστήματος Μεταφοράς στη δυτική και βόρεια Ελλάδα, συνολικού προϋπολογισμού 550 εκατ. ευρώ».
Ξεχωρίζει το οραματικό σχέδιο της ηλεκτρικής «λεωφόρου» Ελλάδας – Γερμανίας Green Aegean Interconnector (GAI) που θα έρθει να συμπληρώσει την ηλεκτρική διασύνδεση Αιγύπτου-Ελλάδας για την μεταφορά πράσινης ενέργειας από το Νότο προς το Βορρά. Σημειώνεται ότι το έργο είχε αρχικά προταθεί από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη τον Μάρτιο του 2023, ενώ τέθηκε εκ νέου κατά την συνάντηση του Έλληνα Πρωθυπουργού με τον Καγκελάριο Ολαφ Σόλτς στη Γερμανία τον περασμένο Νοέμβριο (δείτε εδώ και εδώ). Από την πλευρά του ο ΑΔΜΗΕ προχωρά σε μια σειρά ενέργειες για την «ωρίμανση» του έργου, διευκρινίζοντας, ωστόσο, ότι ακόμη βρίσκεται σε αρκετά αρχικό στάδιο για κάποια τελική επενδυτική απόφαση (δείτε εδώ, εδώ, εδώ και εδώ).
Η σύσταση της εταιρείας ειδικού σκοπού υπό την επωνυμία Great Sea Interconnector ως Φορέας Υλοποίησης της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ σηματοδοτεί την είσοδο του έργου στη φάση κατασκευής ενώ μπροστά είναι οι εξελίξεις με την είσοδο περισσότερων επενδυτών στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας. Στις αρχές του νέου χρόνου αναμένεται να οριστικοποιηθεί και επίσημα η συμμετοχή του Κυπριακού Δημοσίου στη μετοχική σύνθεση του έργου, ενώ έχει υπογραφεί Μνημόνιο Κατανόησης με την TAQA, κρατικό επενδυτικό fund με έδρα το Άμπου Ντάμπι. Ενδιαφέρον για συμμετοχή στο έργο έχει εκφράσει και το fund Aluma από το Ισραήλ με το οποίο επίσης έχει υπογραφεί προκαταρκτική συμφωνία, ενώ και άλλα επενδυτικά κεφάλαια από τις ΗΠΑ και αλλού, έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για συμμετοχή στο έργο.
Έτερο κρίσιμο έργο διεθνούς ηλεκτρικής διασύνδεσης αποτελεί το καλώδιο GREGY που αναμένεται να διασυνδέσει την Αίγυπτο με την Ελλάδα. Ήδη από τον περασμένο Μάιο ο ΑΔΜΗΕ έχει υπογράψει Μνημόνιο Κατανόησης με την εταιρεία ELICA για την είσοδο του Διαχειριστή στο μετοχικό κεφάλαιο του έργου κατά 33,3%, ενώ ανάλογα εξετάζεται και με την περίπτωση του Αιγύπτιου Διαχειριστή. Σημειώνεται ότι το έργο έχει ενταχθεί στα έργα PMI/PCI, γεγονός που διαμορφώνει τους βέλτιστους δυνατούς όρους για την περαιτέρω ωρίμανσή του.
Μια ακόμη πλευρά που καταδεικνύει την έντονη «εξωστρέφεια» του ΑΔΜΗΕ αφορά στην πρόθεση του Διαχειριστή να μπει στο μετοχικό κεφάλαιο Διαχειριστών, γειτονικών χωρών, με την διαχειρίστρια εταιρεία του ηλεκτρικού δικτύου της Β. Μακεδονίας, MEPSO να έχει «βρεθεί στο τραπέζι». Ασχέτως κατάληξης που μπορεί να έχει το εν λόγω εγχείρημα, δεδομένου ότι έχει μεσολαβήσει μία διάψευση εκ μέρους της MEPSO, μια τέτοια ενέργεια θα επέτρεπε στον ΑΔΜΗΕ να ενδυναμώσει τη θέση του στα Βαλκάνια, να αποκτήσει μια βάση για επενδυτικές πρωτοβουλίες και να προωθήσει από κοινού projects διεθνών διασυνδέσεων σε μια περιοχή όπου οι ανάγκες είναι πολύ μεγάλες.
Το αναβαθμισμένο «διεθνές» χαρτοφυλάκιο του Έλληνα Διαχειριστή συμπληρώνουν οι κινήσεις στο κομμάτι των τηλεπικοινωνιακών διασυνδέσεων. Ενδεικτικά αναφέρουμε το καλώδιο οπτικών ινών ANDROMEDA για την διασύνδεση της Ελλάδας με τη Σαουδική Αραβία, την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας ανάμεσα στην Grid Telecom και τον ESO EAD με αντικείμενο την από κοινού εμπορική αξιοποίηση των οπτικών ινών που διατρέχουν τις εναέριες διασυνδέσεις υπερυψηλής τάσης Ελλάδας – Βουλγαρίας και την περαιτέρω ωρίμανση του έργου για την οπτική διασύνδεση Κρήτης-Κύπρου-Ισραήλ που αναμένεται να ξεκινήσει μέσα στο 2024.
Τέλος, στο «μέτωπο» των εγχώριων διασυνδέσεων ξεχωρίζει η μεγάλη διασύνδεση Αττικής – Κρήτης που με ορίζοντα ολοκλήρωσης στα τέλη του 2024, οι εργασίες κατασκευής του καλωδίου προχωρούν κανονικά (δες εδώ και εδώ), ενώ μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2024 αναμένεται η κατάθεση των δεσμευτικών προσφορών για το 20% της «Αριάδνης Interconnection».
