Στα «αζήτητα» οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις για το πράσινο υδρογόνο – Γιατί οι εταιρείες αρνούνται τα χρήματα των Βρυξελλών

Αγώνα δρόμου προκειμένου να βρει αποδέκτες των επιδοτήσεων για την τόνωση της αγοράς πράσινου υδρογόνου πραγματοποιούν οι Βρυξέλλες, καθώς πολλά projects από δυνητικούς δικαιούχους έχουν καθυστερήσει ή εγκαταλειφθεί, απειλώντας την εν γένει ανάπτυξη της συγκεκριμένης καθαρής πηγής ενέργειας.

Αρκετά έργα υδρογόνου από τη Γερμανία έως την Ισπανία έχουν ήδη απορρίψει χρηματοδότηση που τους χορηγήθηκε σε πρόσφατες δημοπρασίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προβάλλοντας ως αιτιολογία τα συχνά άκαμπτα χρονοδιαγράμματα, αλλά και όρους που δεν ευθυγραμμίζονται με τις πρακτικές ανάγκες των κατασκευαστών. 

Η κατάσταση στη Γερμανία

Με μία ακόμα γερμανική κατασκευάστρια εταιρεία να αποσύρεται από τη χρηματοδότηση νωρίτερα αυτόν τον μήνα, αυτό σημαίνει ότι κανένα από τα έργα υδρογόνου στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης δεν χρησιμοποιεί επί του παρόντος αυτές τις επιδοτήσεις της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου επρόκειτο να επενδύσει έως και 3 δισεκατομμύρια ευρώ, σε μια πηγή την οποία η ΕΕ θεωρεί βασική τεχνολογία για την απαλλαγή από τον άνθρακα ορισμένων από τους τομείς με τις μεγαλύτερες εκπομπές και να λειτουργήσει ως κρίσιμος παράγοντας για την επίτευξη των κλιματικών στόχων του μπλοκ.

Ένας εκπρόσωπος της Meridiam δεν σχολίασε τη χρηματοδότηση από την ΕΕ, αλλά δήλωσε ότι η εταιρεία συνεχίζει με το έργο για την κατασκευή ηλεκτρολύτηρα 368 μεγαβάτ, γνωστό ως Kaskade, το οποίο «προχωρά καλά σε τεχνικές πτυχές».

Καθυστερεί η ανάπτυξη στο πράσινο υδρογόνο

Οι φιλοδοξίες της Ευρώπης για το πράσινο υδρογόνο τίθενται πλέον εν αμφιβόλω, καθώς τα διάφορα έργα αγωνίζονται να εξασφαλίσουν αγοραστές και χρηματοδότηση. Ενώ ορισμένοι κατασκευαστές σηματοδοτούν ότι προχωρούν χωρίς την υποστήριξη των Βρυξελλών, η αβεβαιότητα γύρω από τα projects, τα οποία βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο θέτει σε κίνδυνο τους στόχους της ΕΕ για το 2030 για το πράσινο καύσιμο, καθώς το χάσμα μεταξύ των υψηλών σχεδίων και της πραγματικότητας της αγοράς διευρύνεται.

Ακυρώσεις και στην Ισπανία

Ωστόσο, ακόμη και στην Ισπανία, ένα έργο 500 μεγαβάτ, γνωστό ως Catalina, παραιτήθηκε από την επιχορήγηση από τον πρώτο γύρο δημοπρασιών της ΕΕ πέρυσι και προχωρά με εθνική χρηματοδότηση. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η Vattenfall AB απέσυρε επίσης τις επιδοτήσεις για το έργο πράσινου υδρογόνου Zeevonk στην Ολλανδία, επειδή δεν θα μπορούσε να τηρήσει το χρονοδιάγραμμα της Τράπεζας Υδρογόνου λόγω της καθυστερημένης κατασκευής ενός απαραίτητου αγωγού, δήλωσε εκπρόσωπος.

Συνολικά, έργα με ισχύ περίπου 1,6 γιγαβάτ έχουν αποσυρθεί από το πρόγραμμα επιδοτήσεων της ΕΕ, σε σύγκριση με περίπου 3,8 γιγαβάτ δημοπρατούμενης ισχύος. Ένας εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρνήθηκε να σχολιάσει μεμονωμένα έργα και δήλωσε ότι οι διαδικασίες σύναψης συμφωνιών επιχορήγησης βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη. 

Η τρίτη δημοπρασία

Παρόλα αυτά, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου έχει προγραμματίσει να ξεκινήσει εντός του έτους την τρίτη δημοπρασία της. Η δημοπρασία η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο του Ταμείου Καινοτομίας εκτιμάται ότι θα ενισχύσει παράλληλα, την ενεργειακή ασφάλεια και την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας.

 Ο προϋπολογισμός του 1,1 δισεκατομμυρίου ευρώ θα κατανεμηθεί σε τρεις θεματικούς τομείς: 

• 400 εκατομμύρια ευρώ για ανανεώσιμο και χαμηλών εκπομπών άνθρακα υδρογόνο
• 400 εκατομμύρια ευρώ αποκλειστικά για ανανεώσιμο υδρογόνο (RFNBO) και,
• 200 εκατομμύρια ευρώ για χρήση υδρογόνου που σχετίζεται με τη ναυτιλία. Το τελευταίο θέμα μπορεί να αυξηθεί έως και 100 εκατομμύρια ευρώ μέσω εθελοντικών συνεισφορών από τις χώρες του ΕΟΧ στο πλαίσιο του μοντέλου «Δημοπρασία ως Υπηρεσία».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι αυτός ο μηχανισμός χρηματοδότησης θα προσφέρει σταθερές πληρωμές πριμ για έως και δέκα χρόνια, με βάση την επαληθευμένη και πιστοποιημένη παραγωγή υδρογόνου. Τα έργα θα ανταγωνιστούν μέσω ενός συστήματος κατάταξης που βασίζεται μόνο στην τιμή , υποβάλλοντας την τιμή προσφοράς τους σε ευρώ ανά κιλό υδρογόνου, με μέγιστο όριο τα 4 ευρώ/κιλό .

Η διαδικασία

Η δημοπρασία στοχεύει στην υποστήριξη της παραγωγής ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης (RFNBO) και ηλεκτρολυτικού υδρογόνου χαμηλών εκπομπών άνθρακα που συμμορφώνεται με το όριο εξοικονόμησης αερίων θερμοκηπίου 70% που ορίζεται από την κλιματική νομοθεσία της ΕΕ. Όλο το υποστηριζόμενο υδρογόνο πρέπει να παράγεται από νέα δυναμικότητα , με εργασίες που δεν έχουν ξεκινήσει πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, διασφαλίζοντας ότι η επιδότηση δημιουργεί ένα πραγματικό κίνητρο.

Η δεύτερη εγχώρια δημοπρασία για την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου μέσω του Ταμείου Καινοτομίας ολοκληρώθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2025. Επέλεξε 15 έργα παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου σε 5 χώρες εντός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) για να λάβουν χρηματοδότηση από την ΕΕ ύψους 992 εκατομμυρίων ευρώ. Αυτά τα έργα, που αναμένεται να παράγουν σχεδόν 2,2 εκατομμύρια τόνους ανανεώσιμου υδρογόνου σε διάστημα 10 ετών, θα βοηθήσουν στην αποφυγή περισσότερων από 15 εκατομμυρίων τόνων εκπομπών CO2 και θα συμβάλουν στην περαιτέρω δημιουργία μιας ευρωπαϊκής αγοράς ανανεώσιμου υδρογόνου.

Υπενθυμίζεται ότι η πρώτη δημοπρασία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου ξεκίνησε στις 23 Νοεμβρίου και ολοκληρώθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2024. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας, 17 ευρωπαϊκές χώρες υπέβαλαν 132 προσφορές, οι οποίες τελικά αύξησαν τον προϋπολογισμό των 800 εκατομμυρίων ευρώ κατά περισσότερο από 15 φορές. Κατά τη διαδικασία επαλήθευσης, έως και 119 αιτήσεις κρίθηκαν επιλέξιμες και αποδεκτές και κατατάχθηκαν σύμφωνα με την τιμή προσφοράς τους, στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την αξιολόγηση από τον CINEA. Οι αποτιμήσεις στις προετοιμασμένες προσφορές κυμαίνονταν από 0,37 έως 4,5 ευρώ ανά κιλό παραγόμενου ανανεώσιμου υδρογόνου.

Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου διευκολύνει την εγχώρια παραγωγή και εισαγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου, το οποίο χαρακτηρίζεται ως ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης (RFNBO). Αυτό σημαίνει ότι παράγεται με χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και πληροί τα κριτήρια βιωσιμότητας της ΕΕ. Με αυτόν τον τρόπο, υποστηρίζει τον στόχο της ΕΕ από το σχέδιο REPowerEU για παραγωγή 10 εκατομμυρίων τόνων εγχώριου ανανεώσιμου υδρογόνου έως το 2030. Στόχος της είναι να απελευθερώσει ιδιωτικές επενδύσεις στην ΕΕ και σε τρίτες χώρες αντιμετωπίζοντας τις επενδυτικές προκλήσεις, γεφυρώνοντας το χρηματοδοτικό κενό και συνδέοντας τους μελλοντικούς προμηθευτές ανανεώσιμου υδρογόνου με τους καταναλωτές