Σε θέση μάχης η αγορά για το προσκλητήριο ΥΠΕΝ με τις standalone μπαταρίες - Την επόμενη εβδομάδα πιθανώς η υπουργική των 2 GW - Το πλαφόν, η ηλέκτριση εντός 18 μηνών και οι τράπεζες

Ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον καταγράφουν τα σήματα της αγοράς ενόψει της πρόσκλησης του ΥΠΕΝ για τις standalone μπαταρίες, που αναμένεται από εβδομάδα και μπορεί σύμφωνα με τις εκτιμήσεις να ενεργοποιήσει συνολικά κεφάλαια πέριξ του 1 δισ ευρώ.

Σε θέση μάχης όλοι οι μεγάλοι του χώρου αναμένουν το εναρκτήριο λάκτισμα που θα ανοίξει το παιχνίδι, που λόγω του υψηλού ενδιαφέροντος, έκανε το υπουργείο να ανεβάσει τον πήχη στα 2 GW έναντι των αρχικών 1,5 GW, καλύπτοντας σχεδόν το 50% του εθνικού στόχου και αποτελώντας ένα πρώτο crash test για την αγορά, που μέχρι σήμερα έχει εθιστεί στις επιδοτήσεις.

Είναι η πρώτη φορά που μια πρόσκληση για επενδύσεις που συνδέονται με το πράσινο ενεργειακό μετασχηματισμό της χώρας δεν θα συνοδεύεται από κάποιου είδους στήριξη, ενίσχυση ή επιδότηση.

Το bonus αυτή τη φορά είναι διαφορετικό, αλλά εξίσου σημαντικό και αφορά τη fast-track αδειοδότηση όσων επενδυτών «περάσουν», δηλαδή όσων δεσμευτούν, καταθέτοντας υψηλές εγγυητικές επιστολές, ότι θα καταφέρουν να ηλεκτρίσουν τα έργα τους εντός των επόμενων 18 μηνών.

Είναι μια δέσμευση που μαζί με την υψηλή εγγυητική (περί τα 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα) που θα περιλαμβάνει η πρόσκληση, αποσκοπεί στο να «πετάξει» έκτος, όλους όσους έχουν ως μοναδικό στόχο να μεταπωλήσουν τις άδειες, όπως συνέβαινε στα πρώτα χρόνια ανάπτυξης των ΑΠΕ, αντί να τις μετουσιώσουν σε πραγματικά έργα. Εάν η standalone μπαταρία δεν είναι έτοιμη να ενεργοποιηθεί στον προβλεπόμενο χρόνο, τότε η εγγυητική θα καταπίπτει υπέρ του Δημοσίου.

Το πλαφόν ανά επενδυτή

Τα δύο επομένως κρίσιμα στοιχεία της απόφασης αφορούν τον χρόνο ηλέκτρισης και τις υψηλές εγγυητικές που πρέπει να καταθέσουν οι παραγωγοί.

Το τρίτο αφορά τη λεγόμενη ρήτρα «ιδιοκτησιακής αντισυγκέντρωσης», πρακτικά ένα πλαφόν στα έργα που μπορεί να υλοποιήσει ο κάθε επενδυτής, προκειμένου να μην κλειδώσουν μερικοί λίγοι και μεγάλοι, ολόκληρο το διαθέσιμο χαρτοφυλάκιο.

Σύμφωνα με αυτό, η πρόσκληση θα θέτει ανώτατα όρια ισχύος. Τέτοια για παράδειγμα μπορεί να είναι τα 200 MW ανά επενδυτή και τα 500 MW για το σύνολο των εργων που μπορεί να αναπτύξει κάποιος στην 5ετία.  Τα ακριβή νούμερα τελούν ακόμη υπό επεξεργασία.

Πώς «σπάνε» τα 2 GW και τα κριτήρια ανά περιφέρεια

Εκ των συνολικών 2 GW, η συντριπτική πλειοψηφία, δηλαδή το 1,5 GW επιμερίζεται στις μπαταρίες που θα συνδεθούν με το δίκτυο του ΑΔΜΗΕ και τα υπόλοιπα 500 - 600 MW αφορούν το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ.

Το εγχείρημα θα συνοδεύεται από χωροταξικά κριτήρια, ώστε να δοθεί προτεραιότητα σε έργα που αφορούν περιοχές με υπερπροσφορά πράσινης παραγωγής και που πραγματικά τα έχει ανάγκη το σύστημα.

Ετσι, τα 1,5 GW θα κατανεμηθούν με πλαφόν ανά γεωγραφική περιφέρεια, το οποίο θα συνυπολογίζει την εγκατεστημένη ισχύ φωτοβολταικών σε κάθε περιοχή, προκειμένου να επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή αποθήκευση κατά τα μεσημέρια. Στα υπόλοιπα 500 - 600 MW που θα συνδεθούν στο δίκτυο διανομής, θα δοθεί προτεραιότητα στα έργα που βρίσκονται στη πιο κοντινή απόσταση από τα σημεία σύνδεσης.

Τα σήματα της αγοράς

Το γεγονός ότι η πρόσκληση, λόγω και των ενδείξεων του ΥΠΕΝ για ισχυρότερο επενδυτικό ενδιαφέρον, αφορά κατά 33% περισσότερα MW μπαταριών έναντι του αρχικού σχεδιασμού, προιδεάζει και για το τι θα συμβεί. Ειδικά από όσους παίκτες έχουν μεγάλα πράσινα portfolio που βλέπουν στις μπαταρίες ένα «αντίδοτο» στις αυξενόμενες περικοπές, καθαρότερο ορίζοντα για τη συμμετοχή τους στη χονδρεμπορική αγορά, μεγαλύτερη ευελιξία στη σύναψη πράσινων διμερών συμβολαίων (PPAs) και φυσικά ευκολότερη δανειοδότηση από τις τράπεζες.

Κοιτάζοντας τα κόστη των μπαταριών είναι προφανές ότι το παιχνίδι αφορά κατά κύριο λόγο τους μεγάλους. Τα κόστη μπορεί να έχουν πέσει κατά 50%- 60% σε ενάμιση χρόνο, ωστόσο υπολογίζονται σε 250.000 ευρώ ανά MWh για ένα σύστημα αποθήκευσης 2ώρης διάρκειας και η συνολική επενδυτική δαπάνη δεν έχει μειωθεί, καθώς έχουν αυξηθεί οι δαπάνες σύνδεσης.

Τα σήματα ωστόσο της αγοράς συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι το εγχείρημα έχει επιχειρηματικό νόημα. Με ή χωρίς στήριξη, οι μπαταρίες αποτελούν μονόδρομο για να μειωθεί η επενδυτική αβεβαιότητα και να αντιμετωπιστούν οι αλματώδεις περικοπές από την πράσινη υπερπροσφορά, που άγγιξαν πέρυσι τις 900 GWh. Ένα νούμερο το οποίο «μεταφράζεται» σε αύξηση 294% έναντι του 2023 και φέτος αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω.

Αυτός είναι και ο λόγος που το ΥΠΕΝ εκτιμά ότι το μέτρο θα τύχει σημαντικής απήχησης από τις ενεργειακές εταιρείες. Ειδικά όταν οι συνθήκες που διαμορφώνονται στην εγχώρια αγορά χονδρικής, καθιστούν οικονομικά βιώσιμες τις standalone μπαταρίες που θα αποκομίζουν έσοδα αποκλειστικά από τη συμμετοχή τους σε αυτήν, χωρίς τη παραμικρή στήριξη.

Η στάση των τραπεζών

Ένα ερώτημα είναι το πώς θα γίνει δεκτό όλο αυτό το νέο μοντέλο χωρίς επιδοτήσεις από τις τράπεζες. Η επιφυλακτικότητα των τελευταίων να δανειοδοτούν πράσινα έργα αυξάνεται συνεχώς, όπως μπορούν να διαπιστώσουν όλο και συχνότερα οι επενδυτές ΑΠΕ.

Εδώ και καιρό άλλωστε οι τράπεζες επεξεργάζονται ένα νέο μοντέλο δανειοδότησης «πακέτων» έργων, στα οποία συνδυάζονται μονάδες αποθήκευσης που έχουν «περάσει» από τις δημοπρασίες, με έργα τα οποία προορίζονται για λειτουργία με αμιγώς εμπορικούς όρους.

Επομένως οι εταιρείες που έχουν κλειδώσει ταρίφα, δηλαδή έχουν «περάσει» κάποιο έργο από τους διαγωνισμούς για λειτουργική και επενδυτική ενίσχυση standalone μπαταριών, βρίσκονται σε πλεονεκτικότερη θέση όσον αφορά τη τραπεζική δανειοδότηση έναντι των άλλων.