Σε ριζική αναθεώρηση του Fit For 55 οδηγεί την Κομισιόν η απόφαση για απεξάρτηση από τη Ρωσία - Η μείωση κατανάλωσης αερίου, τα βασικά σενάρια και οι αλλαγές
Στα τέλη Μαΐου πρόκειται να παρουσιάσει η Κομισιόν μια βαθύτερη "ματιά" στο πως θα γίνει πράξη το φιλόδοξο πρόγραμμα Repower EU για την απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια. Επί της ουσίας, το πρόγραμμα οδηγεί σε νέα αναθεώρηση της ευρωπαϊκής ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής, όπως αυτή αποκρυσταλλώνεται στο πακέτο Fit for 55.
Μέχρι στιγμής, η Ε.Ε. έχει παρουσιάσει μονάχα τους στόχους που θέτει το Repower EU, καθώς και μια σειρά ονομαστικών μέτρων για την επίτευξή τους, αλλά δίχως να παρέχει λεπτομέρειες για το πως θα φτάσουν εκεί τα κράτη-μέλη ή το πως ακριβώς ποσοτικοποιούνται. Το βέβαιο είναι ότι το Fit for 55, δηλαδή το "ευρωπαϊκό ΕΣΕΚ", θα πρέπει να αναθεωρηθεί και να εφαρμοστεί μέσω νέου πακέτου νομοθετικών παρεμβάσεων και σχετικών οδηγιών, πράγμα που η αγορά αναμένει με ενδιαφέρον καθώς εκτιμάται ότι θα αλλάξουν πολλά.
Μεταξύ άλλων, η νέα κατεύθυνση πρόκειται να εισάγει στοχεύσεις στον εφοδιασμό και την αποθήκευση αερίου, πιθανώς περισσότερη διαλλακτικότητα σε ότι αφορά το λιγνίτη και τις υποδομές φυσικού αερίου που μέχρι πρότινος αντιμετωπίζονταν με αυστηρότητα, καθώς και μέτρα για επιτάχυνση των ΑΠΕ και της αποθήκευσης σε επίπεδο αδειοδότησης και στόχων.
Όπως ανέλυσε ο καθηγητής Π. Κάπρος στο 3ο Power & Gas Forum που οργάνωσε το energypress, το τρίπτυχο οικονομία-ασφάλεια-περιβάλλον μετατοπίζεται πλέον περισσότερο προς την ασφάλεια ως αποτέλεσμα των εξελίξεων με τη Ρωσία. Καθώς το εργαστήριο του κ. Κάπρου παράγει το μοντέλο PRIMES, βάσει του οποίου δομείται η ευρωπαϊκή ενεργειακή αρχιτεκτονική, τα όσα δήλωσε είναι σημαντικά για να διαγνώσουμε ποια θα είναι η συνέχεια.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τα προκαταρκτικά στοιχεία για την αναθεώρηση του Fit for 55, διατηρούνται οι στόχοι για το 2030 στις εκπομπές ρύπων, ενώ υιοθετούνται πιθανώς ακόμα πιο φιλόδοξοι στόχοι για τις ΑΠΕ και την ενεργειακή απόδοση. Ταυτόχρονα, η μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο θα επιτευχθεί με άμεσες και μεσοπρόθεσμες δράσεις, ενώ θα πρέπει να ληφθούν και μέτρα συγκράτησης του ενεργειακού κόστους.
Προκειμένου να γίνουν πράξη τα παραπάνω, προβλέπεται ενίσχυση των ΑΠΕ σε όλους τους τομείς, όπως και της ενεργειακής αποδοτικότητας και του εξηλεκτρισμού. Ταυτόχρονα, στοχεύεται η μείωση της κατανάλωσης αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή και στη θέρμανση μέσω της χρήσης βιομεθανίου σε ποσότητες άνω των 35 δις. κ.μ. το 2030, του πράσινου υδρογόνου σε ποσότητες 20 εκατ. τόνων το 2030, καθώς και συστημάτων αποθήκευσης. Οι παραπάνω τεχνολογίες προωθούνταν με βάση το Fit for 55 περισσότερο ως επιδεικτικά έργα στην παρούσα δεκαετία, αλλά τώρα θα αποτελέσουν πυλώνες, τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Κάπρος.
Χαρακτηριστικό είναι ότι το Fit for 55 προέβλεπε εισαγωγές ρωσικού αερίου 164 δισ. κ.μ. το 2025 και 131 δισ. το 2030, ενώ πλέον στρέφεται προς 74 δισ. κ.μ. και 33 δις. αντίστοιχα, μια πολύ σημαντική διαφορά. Η χρήση αερίου για ηλεκτροπαραγωγή προβλέπεται να μειωθεί από τα 101 δισ. κ.μ. το 2020 σε 46 δισ. κ.μ. το 2025 και σε 39 δισ. το 2030. Αντίστοιχα, η χρήση αερίου στη βιομηχανία από 93 σε 82 και εν τέλει σε 53, ενώ στα κτήρια από 134 σε 97 και το 2030 σε 62 δισ. κ.μ. Όλα αυτά ενώ το Fit for 55 προέβλεπε μείωση στην ηλεκτροπαραγωγή από τα 101 στα 90 και στα 73 δισ. κ.μ., από τα 93 στα 80 για τη βιομηχανία και από τα 134 στα 89 για τα κτήρια.
Συγκεκριμένα οι αλλαγές στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής και στο πρωτογενές ενεργειακό μείγμα αποτυπώνονται στο παρακάτω διάγραμμα:
Προς νέο σχεδιασμό της αγοράς
Μαζί με το μείγμα θεωρείται πιθανό ότι θα αλλάξει δραστικά και ο σχεδιασμός της αγοράς με το κόστος κεφαλαίου να αντικαθιστά το οριακό κόστος για τη διαμόρφωση των τιμών. Η διαμόρφωση τιμών χονδρικής με βάση το μέσο κόστος εκτιμάται ότι θα επιφέρει σημαντικά οφέλη για τους καταναλωτές με πτώση των υψηλότατων τιμών που παράγονται σήμερα με το τωρινό σύστημα.
Με βάση τα παραπάνω, δύο διαφορετικές στρατηγικές εξετάζονται για τη νέα αγορά: Η μια είναι με έντονη συμμετοχή του κράτους, όπου θα υπάρχει ανταγωνισμός για εξασφάλιση κρατικών εγγυήσεων και αποκλειστικών δικαιωμάτων, τα οποία μετά θα αποτελούν ανταγωνισμό μεταξύ των παικτών στη λιανική. Η δεύτερη είναι μια ελεύθερη αγορά για συμβόλαια χαρτοφυλακίου, που προβλέπει ανταγωνισμό μεταξύ των οντοτήτων που προσφέρουν χαρτοφυλάκια για τη στήριξη σταθερής τιμολογιακά προμήθειας.
