Οδηγός η διεσπαρμένη παραγωγή και όχι η κατανάλωση στις επενδύσεις του ΔΕΔΔΗΕ στα δίκτυα: Επιστολή ΣΠΕΦ

Θέμα : Επέκταση υποδομών και αλλαγή φιλοσοφίας επενδύσεων στα δίκτυα από τον Διαχειριστή με γνώμονα την εξυπηρέτηση των στόχων του ΕΣΕΚ στην διείσδυση των φωτοβολταϊκών. 

Περαιτέρω στήριξη από τον ΔΕΔΔΗΕ των πολιτικών βέλτιστης εκμετάλλευσης υφιστάμενων υποδομών εν λειτουργία Φ/Β μονάδων για την προσθήκη και νέας ισχύος με διαφορετικό καθεστώς λειτουργικής ενίσχυσης σύμφωνα με την Οδηγία 2011/2018 της ΕΕ.   

Αξιότιμε κε Διευθύνοντα Σύμβουλε

Η συγκυρία της οριστικοποίησης του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) στην χώρα μας με τους ιδιαίτερα φιλόδοξους στόχους διείσδυσης των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική ηλεκτρική κατανάλωση το 2030 στο 56% από περίπου 27% σήμερα είναι νομίζουμε καταλυτική για την νέα κουλτούρα και συναντίληψη περί των επενδύσεων που οφείλουν να προγραμματιστούν και να υλοποιηθούν ένθεν και ένθεν της αγοράς. 

Σε ότι αφορά τα φωτοβολταϊκά ειδικότερα, ως την κατεξοχήν διεσπαρμένη μορφή ανανεώσιμης ηλεκτροπαραγωγής που απαιτεί υποδομές δικτύου κυρίως ευθύνης σας για να αναπτυχθεί, το ΕΣΕΚ προβλέπει επέκταση της εγκατεστημένης ισχύος τους σε GW ανά χρονικό ορίζοντα ως το 2030 ως εξής:

Μια τέτοια ανάπτυξη αποσκοπεί στο να φέρει την διείσδυση των Φ/Β σε όρους ενέργειας στην ακαθάριστη τελική ηλεκτρική κατανάλωση στο 20% από 7% περίπου σήμερα. 

Από τα ανωτέρω μεγέθη του επίσημου Ενεργειακού Σχεδιασμού της χώρας μας καθίσταται νομίζουμε προφανές πως μερίδιο επενδύσεων, προγραμματισμού, ραγδαίας ανάπτυξης εργασιών αλλά και ευθύνης για την υλοποίηση των στόχων του ΕΣΕΚ αναλογεί σε όλους.  Και αν μεν οι επενδυτές των φωτοβολταϊκών που καλούνται και πάλι να ανταποκριθούν και να υλοποιήσουν από την πλευρά τους έργα περί τα 4 δις ευρώ έχουν αποδείξει στο παρελθόν τον δυναμισμό τους, αποτέλεσμα δεν πρόκειται να υπάρξει αν δεν συμβαδίσει μαζί τους και ο ΔΕΔΔΗΕ στην επιθετική επενδυτική του πολιτική. Με γνώμονα τα ανωτέρω και για να μην θεωρητικολογούμε, επισημαίνουμε και εισηγούμαστε:

1. Επενδύσεις σε υποδομές δικτύων από τον ΔΕΔΔΗΕ

Αλλαγή φιλοσοφίας στον προγραμματισμό επεκτάσεων της ισχύος των μετασχηματιστών στους υποσταθμούς ΜΤ/ΥΤ.  Μέχρι σήμερα ο ΔΕΔΔΗΕ εισηγείτο και προγραμμάτιζε σε συνεννόηση με τον ΑΔΜΗΕ τέτοιες επεκτάσεις κυρίως με βάση τις ανάγκες εξυπηρέτησης της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και όχι της διεσπαρμένης ηλεκτροπαραγωγής.  Για τις αναβαθμίσεις αυτές ο ΔΕΔΔΗΕ ανακτούσε το σχετικό κόστος μαζί με την εύλογη επενδυτική απόδοση σε βάθος χρόνου.  Το ίδιο ίσχυε και ισχύει και για τις γραμμές ΜΤ, υπό την επιφύλαξη ελάχιστων μόνο μεγάλων έργων ΑΠΕ που είχαν την οικονομική δυνατότητα να επωμιστούν το κόστος δημιουργίας τους ώστε να εξυπηρετηθεί η διοχέτευση της παραγωγής τους.  

Η κρατούσα φιλοσοφία αυτή όπως είναι προφανές δεν εξυπηρετεί την μαζική επέκταση (περίπου τριπλασιασμό) της διεσπαρμένης παραγωγής που απαιτούν οι νέοι στόχοι για τα Φ/Β.  Η τελική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σύμφωνα με το ΕΣΕΚ και τους παράλληλους επιθετικούς στόχους εξοικονόμησης δεν αναμένεται να αυξηθεί ουσιαστικά, αφού από ~52 TWh σήμερα, το 2030 εκτιμάται πως θα φθάσει μόλις τις 54,1 TWh δηλαδή τελική αύξηση 4% την στιγμή που το ΑΕΠ της χώρας για το ίδιο χρονικό διάστημα προβλέπεται να αυξηθεί κατά 30% σωρευτικά.  Προκύπτει λοιπόν καταφανώς πως δεν μπορεί ως προς την υλοποίηση του ΕΣΕΚ και την απανθρακοποίηση, να υπάρξει περισσότερο ακατάλληλος οδηγός προγραμματισμού επενδύσεων για τον ΔΕΔΔΗΕ από την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.

Στο παρελθόν ο ΔΕΔΔΗΕ για να αντιμετωπίσει την υποδοχή αιτημάτων ανάπτυξης διεσπαρμένων Φ/Β, είχε εισάγει την πρακτική της έκδοσης ομαδοποιημένων Προσφορών Όρων Σύνδεσης.  Η πρακτική αυτή ωστόσο μάλλον χαρακτηριζόταν από έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού, περιοριζόμενη στην όπως-όπως ανταπόκριση του Διαχειριστή σε αιτήματα ακόμη και μεταξύ παντελώς ανόμοιων σε ισχύ έργων, τα οποία και καθίσταντο όμηροι το ένα της υλοποίησης του άλλου με συνήθη κατάληξη να μην γίνεται εν τέλει τίποτα. 

Αυτό που προτείνουμε να πράξει ο ΔΕΔΔΗΕ τώρα, είναι να υποδεχτεί και να εξετάσει αιτήματα σε περιοχές που οι υποδομές του δικτύου του δεν επαρκούν, όχι όμως για να τα απορρίψει αλλά για να προγραμματίσει ολιστικές στρατηγικές αναβαθμίσεις στις υποδομές του που θα είναι έτσι κεντρικά σχεδιασμένες και όχι ad hoc όπως στο παρελθόν, με γνώμονα την μέγιστη δυνατή εξυπηρέτηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος και εν κατακλείδι των στόχων του ΕΣΕΚ με ανάκτηση του επενδυτικού του κόστους και των εύλογων αποδόσεων σε βάθος χρόνου.  Ο ΔΕΔΔΗΕ είναι βέβαιο πως επενδύοντας στρατηγικά στην επέκταση των υποδομών του δεν πρόκειται να ζημιωθεί, αφού η μονοπωλιακή δραστηριότητα των δικτύων νομοτελειακά οπωσδήποτε θα του αποφέρει τις δέουσες οικονομικές αποδόσεις σε βάθος χρόνου.  Άλλωστε σε συνέχεια της απόσχισης του από την ΔΕΗ με τον ν. 4001/2011 το Core Business του Διαχειριστή είναι απολύτως σαφές.  Σε ότι αφορά λοιπόν τα Φ/Β οφείλει κατά την άποψη μας να απομακρυνθεί ο ΔΕΔΔΗΕ από την κρατούσα ad hoc κυρίως εργολαβική νοοτροπία επέκτασης των υποδομών του δικτύου του και να αναλάβει ενεργό ρόλο στρατηγικού σχεδιασμού μαζικής εξυπηρέτησης διεσπαρμένων Φ/Β επενδύσεων με το ελάχιστο δυνατό κόστος ένεκα του κεντρικού αυτού σχεδιασμού που μόνο ο ίδιος μπορεί να διεξάγει και ο οποίος σε συνέχεια της απαγόρευσης μετά τον ν. 4015/2011 της ανάπτυξης Φ/Β σε Γεωργική Γη Υψηλής Παραγωγικότητας είναι σημαντικά ευκολότερος απ’ ότι λ.χ. το 2010.   Σε διαφορετική περίπτωση ο ΕΣΕΚ ως προς την διεσπαρμένη Φ/Β παραγωγή θα μείνει στα χαρτιά.

Προς αποφυγή συγχύσεων, οι ανωτέρω εισηγήσεις μας επουδενί αφορούν την εγκατάλειψη από τον ΔΕΔΔΗΕ του κανόνα τήρησης του ισοζυγίου ισχύος και ενέργειας στην έκδοση Όρων Σύνδεσης.  Αυτό που σε απλούστερα ελληνικά προτείνουμε είναι, πως εφόσον η αιτούμενη για λήψη Όρων Σύνδεσης διεσπαρμένη ισχύς και ενέργεια από νέα Φ/Β υπάρχει φορτίο για να καταναλωθεί, να μην είναι το δίκτυο και οι υποδομές του το εμπόδιο στην εγκατάσταση της.      

2. Μέγιστη εκμετάλλευση υφιστάμενων υποδομών Φ/Β μονάδων

Η νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία 2001/2018 από Δεκέμβριο 2018 όπως έχει δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της ΕΕ για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ΑΠΕ, με προφανή γνώμονα να μην κωλύονται θέματα εγκατάστασης και ιδίως τιμολόγησης της επιπροσθέτως παραγόμενης ενέργειας σε περιπτώσεις επεκτάσεων μονάδων ΑΠΕ ώστε να αξιοποιούνται καλύτερα οι υφιστάμενες υποδομές των εν λειτουργία χώρων εγκατάστασης τους και να μην αναλώνεται αλόγιστα νέα γη, στο άρθρο 14 περιέχει ρητή διάταξη που προβλέπει πως η αύξηση της δυναμικότητας υφιστάμενου σταθμού ΑΠΕ και η ενέργεια που παρήχθη από την αύξηση αυτή, θεωρείται ότι παρήχθη από χωριστή εγκατάσταση η οποία άρχισε να λειτουργεί την στιγμή κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η αύξηση δυναμικότητας.   

Καθίσταται συνεπώς προφανές πως η ΕΕ επιθυμεί με την διάταξη αυτή να επιλύσει προβλήματα μεταξύ διαφορετικών καθεστώτων λειτουργικής ενίσχυσης που χρονικά υπεισέρχονται και εν τέλει αναστέλλουν τις επαυξήσεις υφιστάμενων σταθμών ΑΠΕ στα Κράτη μέλη της, μαζί με αυτά εκτιμούμε και της καχυποψίας περί των κατατμήσεων.  Ο ΔΕΔΔΗΕ ήδη από το 2010 έχει αντιμετωπίσει ορθά το ζήτημα της εκμετάλλευσης των υφιστάμενων υποδομών σε εν λειτουργία απαλλασσόμενα αδειοδότησης Φ/Β πάρκα μέσω της δυνατότητας ανάπτυξης υπό διαφορετικό καθεστώς στήριξης ενός ακόμη σταθμού εντός του ιδίου χώρου που λειτουργεί ήδη απαλλασσόμενος σταθμός και μέχρι το όριο απαλλαγής από αδειοδότηση για την συνολική ισχύ, πρακτική που τόσο το 2010 κατόπιν της ψήφισης του ν. 3851/2010 άμεσα υιοθέτησε, όσο και τώρα σύμφωνα με σχετική επίσημη ανακοίνωση του από 15/5/18 δηλαδή κατόπιν του ν. 4414/2016.  

Επειδή ωστόσο διαπιστώθηκαν κάποιες αρρυθμίες στην εφαρμογή της πρόβλεψης αυτής από τις κατά τόπους Περιοχές ΔΕΔΔΗΕ στην υποδοχή σχετικών αιτημάτων κατόπιν του ν. 4414/2016 όταν υφίσταται πληθυντικός αριθμός προϋφιστάμενων εν λειτουργία Φ/Β μονάδων, οφείλουμε να επισημάνουμε πως εκ της λογικής υπαίτια κατάτμηση οπωσδήποτε ΔΕΝ συντελείται εφ’ όσον πρόκειται για μία ΜΟΝΟ ΝΕΑ ΑΙΤΗΣΗ του ν. 4414/2016 εντός χώρου που λειτουργεί ή λειτουργούν νομίμως άλλες Φ/Β μονάδες με τα προηγούμενα καθεστώτα στήριξης των ν. 3468 και ν. 3851.  Δηλαδή ο πληθυντικός αριθμός των προϋφιστάμενων Φ/Β μονάδων (που προβλημάτισε κάποια στελέχη του ΔΕΔΔΗΕ) που ήδη λειτουργούν νομίμως σε ένα γήπεδο δυνάμει των ν. 3468 και των ν. 3851 εντός του ορίου απαλλαγής από αδειοδότηση και των ειδικότερων τότε επίσημων οδηγιών του ΔΕΔΔΗΕ, οπωσδήποτε δεν συντείνει στο να μπορεί να θεωρηθεί κατάτμηση η κατάθεση ΜΙΑΣ ΜΟΝΟ νέας αίτησης για τον χώρο αυτό στα πλαίσια του ν. 4414/2016 και με γνώμονα την πλήρη εκμετάλλευση των υφιστάμενων υποδομών εντός και πάλι του ορίου απαλλαγής από αδειοδότηση, άρα και την ανταγωνιστικότερη σε κόστος και πόρους περαιτέρω ανάπτυξη των διεσπαρμένων Φ/Β με δεδομένη και την δραματική μείωση των τιμών πώλησης της παραγόμενης ενέργειας τους.  Υπό το φως αυτό παρακαλούμε για την απρόσκοπτη εφαρμογή της από 15/5/18 οδηγίας σας και για τις περιπτώσεις πληθυντικού αριθμού προϋφιστάμενων Φ/Β μονάδων στα πλαίσια των ν. 3468 και ν. 3851 εκεί που δύναται τώρα να κατατεθεί μία μόνο νέα αίτηση στα πλαίσια του ν. 4414.   

Παραμένουμε στην διάθεση σας για οποιαδήποτε περαιτέρω διευκρίνηση, διαβούλευση ή πληροφορία.

11 Φεβρουαρίου 2019

Πηγή: ΣΠΕΦ