Νόμος για την Υγεία του Εδάφους: Το έδαφος θα αποκτήσει την ίδια νομική υπόσταση με τον αέρα και το νερό;

Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία των εδαφών περιλαμβάνει την ολοκλήρωση του Νόμου για την Υγεία του Εδάφους (Soil Health Law) έως το 2023, ώστε το έδαφος να αποκτήσει την ίδια νομική υπόσταση με τον αέρα και το νερό. Οι νομοθέτες της ΕΕ έχουν προειδοποιήσει ότι το 2023 πρέπει να τεθεί ως αυστηρή προθεσμία.

Η στρατηγική της ΕΕ για την προστασία των εδαφών παρουσιάστηκε την Τετάρτη (17 Νοεμβρίου). Αυτή προσφέρει ένα γενικό πλαίσιο πολιτικής για την αποκατάσταση των εδαφών, ώστε να αξιολογηθεί η κατάσταση τους και να αναληφθεί κατάλληλη δράση κατά της υποβάθμισής τους.

«Εξαρτόμαστε από το έδαφος για το μεγαλύτερο μέρος της διατροφής μας και όμως, το 70% του εδάφους δεν βρίσκεται σε καλή κατάσταση», επισήμανε ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στην παρουσίαση της στρατηγικής.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, η στρατηγική θέτει μια σειρά φιλόδοξων και αναγκαίων στόχων για την αποκατάσταση των εδαφών της ΕΕ, ενώ προτείνει νέα νομοθεσία για την υγεία του εδάφους. Στόχος είναι η δραστική βελτίωση της κατάστασης του εδάφους έως το 2050.

Εάν η εν λόγω νομοθεσία υποστηριχθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη, θα αποτελέσει τον πρώτο νόμο της ΕΕ για την προστασία του εδάφους.

Μια πρώτη προσπάθεια για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού νομικού πλαισίου για την προστασία των εδαφών έγινε από τον πρώην Επίτροπο Περιβάλλοντος Γιάνεζ Ποτότσνικ πριν από δέκα χρόνια, αλλά απορρίφθηκε από τις εθνικές κυβερνήσεις.

Αυτή η αποτυχία να θεσπιστεί μια οδηγία για τα εδάφη σε επίπεδο ΕΕ υπήρξε «σημαντική αιτία για την ανησυχητική κατάσταση των εδαφών μας», σύμφωνα με τη στρατηγική.

Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος Βιργκίνιους Σινκεβίτσιους δήλωσε ότι, αν και οι προκλήσεις παραμένουν, είναι βέβαιος ότι αυτή τη φορά θα οδηγήσει σε διαφορετικό αποτέλεσμα.

«Νομίζω ότι σήμερα έχουμε μια εντελώς διαφορετική κατάσταση, ένα εντελώς διαφορετικό πολιτικό τοπίο», δήλωσε, τονίζοντας ότι η Επιτροπή είχε φροντίσει να συνεργαστεί με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη αυτή τη φορά.

«Ακτίνα ελπίδας»

Ο Μπας Έικουτ, ευρωβουλευτής των Πρασίνων και αντιπρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εξέφρασε την ικανοποίησή του για την είδηση. Τόνισε όμως ότι «η πλήρης και νομική προστασία των υγιών εδαφών είναι αναγκαία για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, τη βιοποικιλότητα, την ασφάλεια των τροφίμων καθώς και για την προστασία των υδάτων».

Παρομοίως, η δικηγόρος της ClientEarth, Λάρα Φορναμπάιο, δήλωσε ότι το σχέδιο της Επιτροπής αποτελεί μια «αχτίδα ελπίδας για τη διόρθωση αυτού του κενού στην προστασία του περιβάλλοντος».

«Τα εθνικά συμφέροντα εμπόδιζαν στο παρελθόν την προστασία των εδαφών, αλλά χωρίς μια ενιαία προσέγγιση, κινδυνεύουμε να καταστρέψουμε την ικανότητά μας να θρέψουμε τον πλανήτη στο μέλλον», δήλωσε η ίδια.

Ωστόσο, ο Μάρτιν Χοτζίκ, ευρωβουλευτής της Renew Europe εξέφρασε «συγκρατημένη αισιοδοξία» για τη στρατηγική, ενώ δήλωσε στη συνέχεια ότι απογοητεύτηκε από ορισμένα στοιχεία. Συγκεκριμένα αναφέρθηκε στο γεγονός ότι η Επιτροπή δεν παρείχε μια σταθερή δέσμευση για τη νομική βάση της έρευνας πλαισίου χρήσης γης και κάλυψης περιοχών (LUCAS), η οποία χρησιμοποιείται για τη συλλογή πληροφοριών από τα κράτη μέλη.

«Το εργαλείο αυτό πρέπει να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος της στρατηγικής μακροπρόθεσμα» είπε , προσθέτοντας ότι «Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η στρατηγική αυτή είναι ένα σημείο εκκίνησης. Οι μελλοντικές δραστηριότητες και η πρόταση θα είναι τα καθοριστικά στοιχεία».

«Αν καείς από τον χυλό, φυσάς και το γιαούρτι»

Ενώ η φιλοδοξία της στρατηγικής χαιρετίστηκε ευρέως, οι ενδιαφερόμενοι έσπευσαν να επικρίνουν το γεγονός ότι, παρά τη σοβαρότητα της κατάστασης, μια πρόταση ειδικά για την υγεία του εδάφους αναβλήθηκε για το 2023 αντί να παρουσιαστεί παράλληλα με τη στρατηγική.

Ερωτηθείς από τη EURACTIV για τον λόγο που συνέβη αυτό, ο Επίτροπος Σινκεβίτσιους δήλωσε ότι υπήρχε ανάγκη να «γίνουν όλα σύμφωνα με τους κανονισμούς» για να εξασφαλιστεί μια σταθερή νομοθετική πρόταση.

Η Επιτροπή σχεδιάζει, λοιπόν, να προβεί σε μια ολοκληρωμένη εκτίμηση των επιπτώσεων. Η εκτίμηση αυτή θα αποτελέσει τη βάση της νομοθετικής πρότασης για την υγεία των εδαφών μέχρι το 2023 και θα βοηθήσει στο να σχηματιστεί μια πρόταση που θα γίνει αποδεκτή από τα κράτη μέλη, ενώ παράλληλα θα διασφαλίζει επαρκή προστασία του εδάφους – όπως δήλωσε.

Ερωτηθείς εάν αυτό το χρονοδιάγραμμα είναι μακροπρόθεσμο, ο Χοτζίκ της Renew Europe δήλωσε στη EURACTIV ότι ενώ ο ίδιος προσωπικά θα ήθελε η πρόταση να είναι ήδη έτοιμη. Από την άλλη, είπε πως κατανοεί ότι η Επιτροπή χρειάζεται «επαρκή χρόνο για να προετοιμάσει μια ποιοτική πρόταση μαζί με όλους τους σχετικούς εμπειρογνώμονες και φορείς».

Ωστόσο, πρόσθεσε ότι το 2023 «πρέπει να είναι μια αυστηρή προθεσμία».

«Οποιαδήποτε πρόσθετη καθυστέρηση θα δυσαρεστήσει έντονα από μέρους μας, τα μέλη του Κοινοβουλίου», είπε.

Ανησυχίες των γεωργών

Εν τω μεταξύ, η ένωση αγροτών της ΕΕ COPA-COGECA εξέφρασε ορισμένες ανησυχίες σχετικά με τα σχέδια για μια προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ για το έδαφος, επισημαίνοντας ότι τα χαρακτηριστικά του εδάφους σε όλη την Ένωση διαφέρουν σημαντικά, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη θέσπιση μιας γενικής προσέγγισης σε επίπεδο ΕΕ.

«Καθώς η στρατηγική για την προστασία του εδάφους αναγνωρίζει τη σημασία της επικουρικότητας για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί, είναι σημαντικό να μην μείνει στα λόγια – και ότι δεν θα δέχονται τις επιπτώσεις οι αγρότες και οι δασολόγοι της ΕΕ», ανέφερε η ένωση σε ανακοίνωσή της.

Η COPA-COGECA ζήτησε επίσης περισσότερες διευκρινίσεις σχετικά με το πώς η συμπερίληψη νέων μέτρων, όπως ο νόμος για την υγεία του εδάφους, θα προστεθεί στο ήδη υπάρχον σύνολο εργαλείων που ήδη, άμεσα και έμμεσα, επηρεάζουν την υγεία του εδάφους – όπως η Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) και η οδηγία για τη νιτρορύπανση.

«Για να είναι αποτελεσματική, το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η γεωργική κοινότητα της ΕΕ είναι ένα νέο διοικητικό επίπεδο», προειδοποίησε η ένωση.

 

 

 

18 Νοεμβρίου 2021

Euractiv