Διαρροή (Euractiv): Το 2023 η νομοθεσία της στρατηγικής για την προστασία των εδαφών από την Κομισιόν

Στο πλαίσιο της στρατηγικής για την προστασία των εδαφών, η Επιτροπή δεσμεύεται να παρουσιάσει μια ειδική νομοθετική πρόταση για τη διαχείριση της υποβάθμισης των εδαφών με εναρμονισμένο τρόπο – αλλά όχι πριν από το 2023, σύμφωνα με προσχέδιο που διέρρευσε και φέρνει στο φως η EURACTIV.

Η νέα στρατηγική για την προστασία του εδάφους της ΕΕ για το 2030 αναμένεται να παρουσιαστεί αύριο (17 Νοεμβρίου). Συγκεκριμένα, θα προσφέρει ένα γενικό πλαίσιο πολιτικής για την αποκατάσταση των εδαφών, ώστε να αξιολογηθεί η κατάσταση τους και να αναληφθεί κατάλληλη δράση κατά της υποβάθμισής τους.

Αναδεικνύει επίσης τη σημασία της ύπαρξης ειδικής νομοθεσίας της ΕΕ, η έλλειψη της οποίας έως τώρα έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ως «κύρια αιτία για την ανησυχητική κατάσταση των ευρωπαϊκών εδαφών».

Η στρατηγική προσθέτει ότι η υποβάθμιση των εδαφών έχει επιπτώσεις που «υπερβαίνουν τα εθνικά σύνορα». Η άνιση και κατακερματισμένη αντίδραση των κρατών μελών έχει οδηγήσει σε διαταραχή της εσωτερικής αγοράς και σε άνισους όρους ανταγωνισμού για τους οικονομικούς φορείς , καθώς αυτοί πρέπει να ακολουθούν διαφορετικούς κανόνες για την προστασία των εδαφών.

Μια πρώτη προσπάθεια για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού νομικού πλαισίου για την προστασία των εδαφών έγινε από τον πρώην Επίτροπο Περιβάλλοντος Γιάνεζ Ποτότσνικ πριν από δέκα χρόνια, αλλά απορρίφθηκε από τις εθνικές κυβερνήσεις.

Σε ψήφισμα που εγκρίθηκε στις 28 Απριλίου του περασμένου έτους, οι ευρωβουλευτές σημείωσαν ότι, σε αντίθεση με το νερό και τον αέρα, δεν υπάρχει σήμερα ένα ολοκληρωμένο ενιαίο νομικό πλαίσιο της ΕΕ για την προστασία των εδαφών της Ευρώπης, καθώς τα σχετικά μέτρα περιορίζονται σε μια λίστα μέσων πολιτικής και στερούνται συντονισμού και δεσμευτικότητας.

Για το λόγο αυτό, οι ευρωπαίοι νομοθέτες κάλεσαν την Επιτροπή να σκιαγραφήσει ένα κοινό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ.

Ομοίως, ενόψει του Συμβουλίου Γεωργίας κι Αλιείας της ΕΕ τη Δευτέρα (15 Νοεμβρίου), 10 υπουργοί Γεωργίας έστειλαν επιστολή στην Επιτροπή ζητώντας να υποβάλει μια νέα πρόταση νομοθετικού πλαισίου για την προστασία των εδαφών.

Παρά τη σοβαρότητα της κατάστασης, η Επιτροπή δεν πρόκειται να παρουσιάσει μια ειδική νομοθετική πρόταση για την υγεία των εδαφών μαζί με την στρατηγική αύριο – αλλά αντίθετα, αυτό θα μετατεθεί για το 2023.

Αυτό θα επιτρέψει «να επιτευχθούν οι στόχοι της παρούσας στρατηγικής και να επιτευχθεί η υγεία των εδαφών σε ολόκληρη την ΕΕ έως το 2050», υποστηρίζει η στρατηγική.

Μια τέτοια νομοθετική πρωτοβουλία «θα πληροί τις απαιτήσεις για τη βελτίωση της νομοθεσίας, θα βασίζεται σε ενδελεχή εκτίμηση των επιπτώσεων και θα σέβεται πλήρως την αρχή της επικουρικότητας και τις αρμοδιότητες των κρατών μελών στο θέμα αυτό».

Για τον καθορισμό του πεδίου εφαρμογής και του περιεχομένου αυτού του στρατηγικού πλαισίου, η Επιτροπή θα συμμετάσχει σε ευρεία διαβούλευση με τα κράτη μέλη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και όλους τους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς.

Αναβολή των δεσμευτικών μέτρων

Στη στρατηγική αναφέρεται ότι η επένδυση στην πρόληψη και την αποκατάσταση της υποβάθμισης του εδάφους «είναι οικονομικά λογική», ενώ επισημαίνει παράλληλα ότι η ανακοπή και η αντιστροφή των σημερινών τάσεων της υποβάθμισης θα μπορούσε να αποφέρει οικονομικά οφέλη έως και 1,2 τρισεκατομμύρια ευρώ ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ωστόσο, παρά τον ισχυρό χαρακτήρα της στρατηγικής ως προς το όραμα και την ανάγκη για διάλογο και ανταλλαγή γνώσεων που θα «ανοίξουν το δρόμο για φιλόδοξες αλλαγές», υπάρχουν ελάχιστες ουσιαστικά δεσμευτικές υποχρεώσεις.

Αντ’ αυτού, σύμφωνα με τη διαρροή που βρήκε η EURACTIV, η στρατηγική θα στηρίξει άλλες νομοθετικές προτάσεις ως όχημα στην επίτευξη της προστασίας του εδάφους.

Εκτός από τη νομοθετική πρόταση για την υγεία του εδάφους, η στρατηγική αναφέρει ότι η Επιτροπή θα υποβάλει νομικά δεσμευτικούς στόχους για την αναχαίτιση της περαιτέρω αποξήρανσης των υγροτόπων και των οργανικών εδαφών, καθώς και για την αποκατάσταση των αποξηραμένων τυρφώνων στο πλαίσιο του Νόμου για την Αποκατάσταση της Φύσης, ο οποίος θα παρουσιαστεί στα μέσα Δεκεμβρίου.

Ομοίως, στην εκτίμηση επιπτώσεων για τον Νόμο Υγείας του Εδάφους (Soil Health Law), η Επιτροπή θα αξιολογήσει τις επιλογές για να διασφαλίσει τη μείωση των απωλειών θρεπτικών συστατικών κατά τουλάχιστον 50% (που θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της χρήσης λιπασμάτων κατά τουλάχιστον 20%), ώστε ο στόχος αυτός να καταστεί νομικά δεσμευτικός.

Μέσω του ίδιου μηχανισμού, θα εξετάσει επίσης τις επιλογές για την πρόταση με νομικά δεσμευτικές διατάξεις με στόχο τον εντοπισμό των μολυσμένων χώρων, τη δημιουργία καταλόγου και μητρώου των χώρων αυτών και την αποκατάσταση των χώρων που αποτελούν σημαντικό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον έως το 2050.

Εδαφικά Διαβατήρια

Η στρατηγική θέτει επίσης τη φιλοδοξία να δημιουργηθεί ένα «εδαφικό διαβατήριο» για τα εδάφη προς εκσκαφή.

Τα εδάφη που χρησιμοποιούνται από εργοτάξια για εξορύξεις αποτελούν τη σημαντικότερη πηγή αποβλήτων στην Ευρώπη κάθε χρόνο, αντιπροσωπεύοντας πενταπλάσια ποσότητα από τα οικιακά απόβλητα.

Παρόλο που τα περισσότερα από αυτά τα εδάφη δεν είναι μολυσμένα, επί του παρόντος θεωρούνται απόβλητα σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ, πράγμα που σημαίνει ότι διατίθενται σε χώρους υγειονομικής ταφής.

Σύμφωνα με τη στρατηγική, το διαβατήριο αυτό θα πρέπει να αντικατοπτρίζει την ποσότητα και την ποιότητα των εδαφών προς εκσκαφή, ώστε να διασφαλίζεται η ασφαλής μεταφορά, επεξεργασία ή επαναχρησιμοποίησή τους.

Η Επιτροπή προβλέπει επίσης τη θέσπιση πιστοποιητικού υγείας των εδαφών για τις συναλλαγές γης επίσης.

Αυτό έχει σχεδιαστεί για να παρέχει στους αγοραστές γης πληροφορίες σχετικά με τα βασικά χαρακτηριστικά και την υγεία των εδαφών στην περιοχή που σκοπεύουν να αγοράσουν.

Ορισμένα κράτη μέλη έχουν ήδη σχεδιάσει πιστοποιητικά υγείας των εδαφών που πρέπει να παρέχονται κατά τη διάρκεια των συναλλαγών γης για την επαρκή ενημέρωση του αγοραστή, επεσήμανε η Επιτροπή.

«Παράλληλα, τόσο ο δημόσιος όσο και ο ιδιωτικός τομέας έχουν επενδύσει πάνω σε τέτοιες προσεγγίσεις προωθώντας αποτελεσματικές πρακτικές για την υγεία των εδαφών, τη βιοποικιλότητα, την ικανότητα αποθήκευσης άνθρακα», καταλήγει η στρατηγική.

 

 

17 Nοεμβρίου 2021

Euractiv