Μέτρα για την άμεση αντιμέτωπη της αύξησης των τιμών ενέργειας ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την Τετάρτη (13 Οκτωβρίου) μια «εργαλειοθήκη» μέτρων που θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι χώρες της ΕΕ προκειμένου να ανταποκριθούν άμεσα στην άνοδο των τιμών της ενέργειας. Ακόμη, επισήμανε την επικείμενη μεταρρύθμιση της αγοράς φυσικού αερίου για μέτρα που θα πρέπει να εξεταστούν μακροπρόθεσμα.

Τα μέτρα που περιγράφηκαν την Τετάρτη έχουν σχεδιαστεί για να ελαφρύνουν την πίεση στα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις «χωρίς να βλάψουν την εσωτερική αγορά ενέργειας της ΕΕ ή την πράσινη μετάβαση μεσοπρόθεσμα», ανέφερε το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ σε ανακοίνωσή του.

«Τα βραχυπρόθεσμα εθνικά μέτρα περιλαμβάνουν επείγουσα εισοδηματική στήριξη στα νοικοκυριά, κρατικές ενισχύσεις για τις επιχειρήσεις και στοχευμένες φορολογικές ελαφρύνσεις«, ανέφερε η Επιτροπή. Περιλαμβάνει ακόμα τα ενεργειακά κουπόνια που έχουν ήδη αναπτυχθεί στη Γαλλία και την αναστολή πληρωμών των λογαριασμών.

«Προτεραιότητα πρέπει να δοθεί σε στοχευμένα μέτρα που μπορούν να μειώσουν γρήγορα τον αντίκτυπο των αυξήσεων των τιμών στους ευάλωτους καταναλωτές και τις μικρές επιχειρήσεις», τόνισε η Επιτροπή.

Οι κυβερνήσεις της Ισπανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ελλάδας έχουν ήδη θεσπίσει μέτρα όπως προσωρινές φορολογικές ελαφρύνσεις προκειμένου να βοηθήσουν τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα να πληρώσουν τους λογαριασμούς ρεύματος.

Αυτά θεωρούνται θεμιτά σύμφωνα με τους κανόνες της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι είναι «στοχευμένα« στους οικονομικά αδύναμους και περιορισμένα χρονικά, δήλωσε ένας παράγοντας της Κομισιόν. Και για τη χρηματοδότησή των μέτρων αυτών, οι χώρες έχουν τώρα πρόσβαση σε πόρους πρωτοφανούς ύψους από την αγορά άνθρακα της Ένωσης, το σύστημα εμπορίας εκπομπών (ETS).«Τα κράτη μέλη έλαβαν επιπλέον 10,8 δισεκατομμύρια ευρώ κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2021 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2020», δήλωσε ο επίτροπος ενέργειας της ΕΕ Kadri Simson.

«Δεν υπάρχει όριο για το ποσό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών από αυτά«, δήλωσε στους δημοσιογράφους.

Τα κράτη μέλη της ΕΕ μπορούν επίσης να μειώσουν τον φορολογικό συντελεστή στην ενέργεια που χρησιμοποιούν τα νοικοκυριά ή ακόμη και να απαλλάξουν εντελώς τους ευάλωτους καταναλωτές, πρόσθεσε η Simson. «Οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ είναι επίσης μια επιλογή, εφόσον τηρούνται οι ελάχιστοι συντελεστές της ΕΕ» δήλωσε χαρακτηριστικά

Για να συμπληρώσει τα μέτρα σε εθνικό επίπεδο, η Επιτροπή ανακοίνωσε ακόμη μια «πολιτική μηδενικής ανοχής« σε οποιαδήποτε χειραγώγηση της αγοράς ή κερδοσκοπία.

«Εξετάζουμε ενδείξεις για συμπεριφορές που παραβιάζουν τον ανταγωνισμό στην αγορά ενέργειας», δήλωσε ο Σίμσον, προσθέτοντας ότι ζητήθηκε από την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕΑΚΑΑ) να «εντείνει την παρακολούθηση των εξελίξεων στην αγορά του άνθρακα»

Αντιδράσεις: Οι οργανώσεις καταναλωτών είναι ευχαριστημένες, η βιομηχανία όχι τόσο

Οι ευρωπαϊκές ενώσεις καταναλωτών εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για την εργαλειοθήκη τονίζοντας ότι χρειάζονται επείγοντα μέτρα, ιδιαίτερα για το 10% των ανθρώπων στην ΕΕ που ήδη ζουν σε συνθήκες ενεργειακής φτώχειας.

«Πλέον εναπόκειται στις χώρες-μέλη να εφαρμόσουν τα μέτρα το συντομότερο δυνατό», δήλωσε η BEUC, η μεγαλύτερη ομοσπονδία ενώσεων καταναλωτών της ΕΕ.

Η βιομηχανία από την πλευρά της, εμφανίστηκε λιγότερο πεπεισμένη από τα μέτρα. Τομείς όπως το αλουμίνιο, ο ψευδάργυρος και το πυρίτιο, συγκαταλέγονται μεταξύ εκείνων που επηρεάζονται περισσότερο από την άνοδο των τιμών της ενέργειας, καθώς είναι μεγάλοι καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας. Χαιρέτισαν μεν την πρωτοβουλία της Επιτροπής, αλλά δήλωσαν ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα.

«Η κρίση της ενέργειας στην Ευρώπη έχει ήδη οδηγήσει σε λουκέτα και περικοπές στον τομέα των μη σιδηρούχων μετάλλων και θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλειες θέσεων εργασίας ή σε μακροπρόθεσμη μετεγκατάσταση βιομηχανιών εκτός Ευρώπης, αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά», προειδοποίησε ο Guy Thiran, γενικός διευθυντής της Eurometaux, μιας μεγάλης Ευρωπαικής ένωσης βιομηχανιών μετάλου

“Η ΕΕ και τα κράτη μέλη πρέπει να κάνουν περισσότερα για να προστατεύσουν τις βιομηχανίες τους από τη σημερινή εκτίναξη των τιμών στα ύψη, πέραν των δράσεων που επικεντρώνονται στους καταναλωτές”, ανέφερε σε δήλωσή του.

Μέτρα για το Φυσικό αέριο τον Δεκέμβριο

Οι τιμές του φυσικού αερίου εκτινάχθηκαν σε επίπεδα ρεκόρ τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς ο κύριος προμηθευτής φυσικού αερίου της ΕΕ, η Ρωσία, κράτησε περιορισμένες τις ποσότητες που παραδίδει, γεγονός που πιέζει ακόμη περισσότερο τους Ευρωπαίους καταναλωτές ενόψει της χειμερινής περιόδου θέρμανσης.

Η Gazprom προσέφερε ελάχιστη ή μηδενική πρόσθετη παροχή αερίου για να αμβλύνει την πίεση στην αγορά φυσικού αερίου της ΕΕ, επισήμανε την Τετάρτη η Κομισιόν, παρόλο που έχει εκπληρώσει τις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις της προς τους Ευρωπαίους πελάτες της.

Για την αντιμετώπιση της βραχυπρόθεσμης αστάθειας της αγοράς, η Κομισιόν λέει ότι «θα εκδώσει έως τον Νοέμβριο κανονισμό για τη σύσταση νέων διασυνοριακών περιφερειακών ομάδων κινδύνου φυσικού αερίου οι οποίες θα αναλύουν τους κινδύνους και θα συμβουλεύουν τα κράτη μέλη» σχετικά με τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν.

Στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων του Δεκεμβρίου η Επιτροπή «θα εξετάσει το ενδεχόμενο αναθεώρησης του κανονισμού για την ασφάλεια του εφοδιασμού ώστε να διασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή χρήση και λειτουργία της αποθήκευσης φυσικού αερίου στην Ευρώπη».

Θα διερευνήσει επίσης τα δυνητικά οφέλη της κοινής προμήθειας αποθεμάτων φυσικού αερίου από τα κράτη μέλη της ΕΕ που το επιθυμούν σε εθελοντική βάση.

«Σήμερα, η αποθήκευση φυσικού αερίου δεν είναι διαθέσιμη παντού στην ΕΕ. Μια πιο ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή προσέγγιση θα μπορούσε ενδεχομένως να βελτιστοποιήσει το κόστος και να προστατεύσει τα κράτη από τη μεταβλητότητα των τιμών», δήλωσε ο Simson. «Θα εξετάσουμε θέματα όπως η διευκόλυνση της πρόσβασης στην αποθήκευση και η διασφάλιση της βέλτιστης χρήσης των αποθηκευτικών δυνατοτήτων».

Επιπλέον, «θα διερευνήσουμε τα πιθανά οφέλη από τον σχεδιασμό της εθελοντικής κοινής προμήθειας αποθεμάτων αποθεμάτων φυσικού αερίου» – υπό την προϋπόθεση ότι αυτά «είναι σύμφωνα με τη ρύθμιση της αγοράς ενέργειας και τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ».

Περαιτέρω μεταρρυθμίσεις αναμένεται να συμπεριληφθούν στη δέσμη μέτρων για το φυσικό αέριο του Δεκεμβρίου, η οποία ετοιμάζεται εδώ και χρόνια. «Σημαντικό μέρος της δέσμης αυτής θα είναι και οι διατάξεις για τους καταναλωτές», δήλωσε ο επίσημος. Στο πλαίσιο αυτό, οι Βρυξέλλες εξετάζουν τις ελάχιστες προϋποθέσεις για τους όρους αυτών των συμβάσεων, όπως την ταχύτερη και δωρεάν εναλλαγή και την ενίσχυση της εξάπλωσης των έξυπνων μετρητών, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να διαχειρίζονται καλύτερα την ενεργειακή τους κατανάλωση.

Ακόμα, οι κυβερνήσεις της ΕΕ θα ενθαρρυνθούν να ορίσουν έναν προμηθευτή έσχατης καταφυγής σε περίπτωση εξόδου από την αγορά ή αποτυχίας ενός προμηθευτή.

Οι εκκλήσεις της Ισπανίας και της Γαλλίας για αποσύνδεση των τιμών του φυσικού αερίου από την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας έμειναν σε μεγάλο βαθμό ασχολίαστες.

«Υπάρχει ευρεία συναίνεση ότι το σημερινό μοντέλο οριακής τιμολόγησης είναι το πιο αποτελεσματικό», δήλωσε η Επιτροπή, παραδεχόμενη ωστόσο, ότι «απαιτείται περαιτέρω ανάλυση» του θέματος.

Επιτάχυνση των πράσινων μεταρρυθμίσεων

Όσον αφορά το μακροπρόθεσμο μέλλον, η Επιτροπή επέμεινε ότι η ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία είναι η λύση και όχι το πρόβλημα.

«Η μόνη μακροπρόθεσμη θεραπεία κατά των κλυδωνισμών της ζήτησης και της αστάθειας των τιμών είναι η μετάβαση σε ένα πράσινο, πιο αποδοτικό ενεργειακό σύστημα που βασίζεται κυρίως σε τοπικές πηγές», δήλωσε ο Σίμσον, προσθέτοντας ότι αιολική και ηλιακή ενέργεια «συνεχίζουν να παρέχουν την πιο προσιτή ηλεκτρική ενέργεια στην αγορά καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης».

Ο Simson θα παρουσιάσει την προτεινόμενη εργαλειοθήκη της ΕΕ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την Πέμπτη (14 Οκτωβρίου). Στη συνέχεια, οι ηγέτες της ΕΕ θα συζητήσουν την εργαλειοθήκη κατά τη διάρκεια συνόδου κορυφής στις 21-22 Οκτωβρίου.

 

 

14 Oκτωβρίου 2021

Euractiv