Μανιάτης: Πώς προδιαγράφεται το μέλλον της Ευρώπης στο νέο γεωπολιτικό σκηνικό
Στις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η Ευρώπη σε ένα εντελώς διαφορετικό γεωπολιτικό σκηνικό με αυξημένες ενεργειακές ανάγκες αναφέρθηκε ο κ. Γιάννης Μανιάτης, καθηγητής, πρ. Υπουργός Ενέργειας, Ευρωβουλευτής και Αντιπρόεδρος των Ευρωσιοσιαλιστών, μιλώντας στο 6ο POWER & GAS FORUM που διοργανώνει το energypress στις 27-28 Μαρτίου 2025 στο ξενοδοχείο Wyndham Grand Athens.
Ο κ. Μανιάτης επεσήμανε ότι σήμερα η γεωπολιτική σκηνή είναι εντελώς διαφορετική σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες ενώ από τις δεκαετίες της ήπιας ισχύος έχουμε περάσει στη δεκαετία της σκληρής ισχύος. Η νέα πραγματικότητα έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά καθώς δεν υπάρχουν πια μια σειρά από διεθνείς οργανισμούς (τα Ηνωμένα Έθνη είναι αποδυναμωμένα το ίδιο ισχύει και για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας) ενώ τα τελευταία 40 χρόνια έχουμε περάσει από τη γρήγορη πορεία της παγκοσμιοποίησης στην επανεθνικοποίηση των οικονομικών και του εμπορίου.
Ο κ. Μανιάτης εξέφρασε την πεποίθηση ότι ζήσαμε σε εποχές όπου ο όρος βιομηχανοποίηση ήταν ανεπιθύμητος, ωστόσο η Ευρώπη χρειάζεται παραγωγική βάση. Μάλιστα, σημείωσε ότι κάποιοι στην επιτροπή χειροκροτούσαν όταν έκλειναν επιχειρήσεις παραγωγής λιπασμάτων επειδή κατανάλωναν πολύ φυσικό αέριο και δεν τους ενδιέφερε που αυξάναμε τις εισαγωγές μας από τη Λευκορωσία και τον Καναδά διότι είχαμε λιγότερες εκπομπές. Όμως, το λίπασμα άπτεται και ζητημάτων επισιτιστικής ασφάλειας και ως εκ τούτου δεν θέλουμε να εξαρτόμαστε από τρίτους αλλά αυτό δεν απασχολούσε καθόλου κάποιους που σχεδίαζαν τέτοιες πολιτικές, ανέφερε.
Ένας ακόμη τομέας που είναι ελλειμματικός είναι το γεγονός ότι παρ’ότι είχε υποστηριχθεί με συγκεκριμένες ενέργειες αρκετά χρόνια πριν η ανάγκη διαμόρφωσης κοινών αγορών φυσικού αερίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο (για τα σποτ LNG φορτία) δεν ενδιαφέρθηκε κανείς. «Έπρεπε να προκύψει το πρόβλημα στην Ουκρανία για να καταλάβουμε ότι τις αποθήκες τις ελέγχει η Gazprom και ότι οι αδύναμες οικονομίες της Ευρώπης δεν μπορούν να αγοράσουν φορτία spot LNG», υπογράμμισε. Αναλύοντας περαιτέρω τα θέματα του ενεργειακού τομέα, ο κ. Μανιάτης είπε ότι μέχρι πρόσφατα το φυσικό αέριο αντιμετωπιζόταν ως κάτι που πρέπει να αποφύγουμε και βασιζόμασταν κυρίως στις πράσινες λύσεις. Ωστόσο ο ηλεκτρισμός είναι το 17% -20% του παγκόσμιου ενεργειακού μείγματος και το υπόλοιπο 80% είναι ψύξη, θέρμανση και μεταφορές. Ομοίως είχα υποτιμηθεί και η αξία των CCUS ενώ μετά την εισβολή της Ρωσίας και την εκτίναξη των τιμών, τα ευρωπαϊκά κράτη πλήρωσαν 600 δις ευρώ για επιδοτήσεις επειδή δεν είχε προβλεφθεί το αυτονόητο ενώ τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν να διατεθούν για άλλες δράσεις και έργα όπως είναι η αποθήκευση και η εξοικονόμηση ενέργειας.
Η Κομισιόν προσπαθεί να αντιμετωπίσει τη νέα κατάσταση και το επόμενο διάστημα θα συζητηθεί και το Omnibus, δηλαδή το νομοσχέδιο «σκούπα» όπου θα εξεταστούν τρόποι επιτάχυνσης της πράσινης μετάβασης όχι με ακύρωση των στόχων όπως είναι π.χ η απανθρακοποίηση μέχρι το 2050 αλλά με αλλαγές σε μια σειρά από γραφειοκρατικές προβλέψεις της Κομισιόν.
Μιλώντας για τα εμπόδια που προκύπτουν και μεταφέροντας την εμπειρία του από το Ευρωκοινοβούλιο, ο κ. Μανιάτης σημείωσε ότι το πρόβλημα είναι ότι πρέπει να πειστούν και οι περίπου 40.000 γραφειοκράτες στις Βρυξέλλες οι οποίοι εδώ και δεκαετίες έχουν γαλουχηθεί σε συνθήκες ηρεμίας. Ομοίως, πρέπει να λυθούν θέματα περιορισμών και ανταγωνιστικότητας στις συνεργασίες της ΕΕ με τρίτες χώρες όπως συμβαίνει με την εξόρυξη κρίσιμων γαιών στην Αφρική και τον ανταγωνισμό από την Κίνα. Ο Ενρίκο Λέτα στην έκθεσή του αντιμετώπισε αυτά τα θέματα χωρίς υποχωρήσεις και διατύπωσε προτάσεις για το πως θα ξεπεράσουμε τέτοια εμπόδια αλλά προς το παρόν δεν υπάρχει κάποια αντίδραση από την πλευρά των γραφειοκρατών στις Βρυξέλλες, όπως ανέφερε ο κ. Μανιάτης.
Σημαντικός είναι και ο ρόλος των τοπικών κοινωνιών και η εξεύρεση τρόπων ώστε να γίνουν ουσιαστικοί σύμμαχοι σε σημαντικά έργα όπως είναι για παράδειγμα οι εξορύξεις.
