«Μαχαίρι» στους στόχους της εξοικονόμησης εξετάζει το ΥΠΕΝ - Στον «πάγο» 3 Οδηγίες, σκέψεις για επανεξέταση όσων έχουν ενσωματωθεί - Τα δισεκατομμύρια από τα μέτρα για κλιματιστικά, καυστήρες και ενεργειακές αναβαθμίσεις

Στο σκέλος της εξοικονόμησης ενέργειας είναι αυτό στο οποίο φαίνεται ότι θα πέσει, όπως πρώτο είχε γράψει από πέρυσι το Energypress,, το μεγάλο «μαχαίρι» στο πλαίσιο της κυβερνητικής επαναξιολόγησης πράσινων στόχων και προτεραιοτήτων, όπως προδιαγράφουν οι τελευταίες τοποθετήσεις, τόσο από τον Πρωθυπουργό, όσο και από τον Θ.Σκυλακάκη.

Τον τόνο έδωσε χθες ο ίδιος ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που μιλώντας στο «Βήμα» για την ανάγκη «να αφαιρέσουμε τον ιδεολογικό μανδύα της πράσινης μετάβασης» συνέδεσε την εξοικονόμηση με την αναφορά Μητσοτάκη στην πρόσφατη επιστολή του προς την Ούρσουλα Φον Ντερ Λάινεν για τον «κανόνα του ενός στόχου» (one target policy), δηλαδή ότι δεν χρειάζονται εκατό επιμέρους στόχοι για να πετύχουν οι χώρες μέλη το βασικό, που είναι η μείωση των εκπομπών CO2. 

«… Για να πετύχουμε τον κεντρικό στόχο, πρέπει να μειώσουμε το οικονομικό κόστος που προσθέτουν οι επιμέρους στόχοι. Για παράδειγμα, οι ειδικοί στόχοι για τις ΑΠΕ, στις οποίες αναφέρθηκε πριν λίγες ημέρες το ΕΛΚ και οι στόχοι εξοικονόμησης ενέργειας που τίθενται πέραν και επιπλέον των όσων πρέπει να γίνουν για να πετύχουμε τους στόχους του CO2, έχουν δυσανάλογο οικονομικό κόστος. Αν παράγουμε άφθονη και φθηνή πράσινη ενέργεια από ΑΠΕ, δεν εκπέμπουμε CO2, άρα δεν είναι απαραίτητο να έχουμε επιπλέον στόχους εξοικονόμησης…», είπε χαρακτηριστικά.

Στη κυβέρνηση εξετάζουν εδώ και σχεδόν ένα χρόνο το πώς θα διαχειριστούν τις τεράστιες δαπάνες που φέρνει ο μαξιμαλισμός της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας να θέτει ολοένα και πιο υπερφιλόδοξους στόχους αμφίβολης υλοποίησης ειδικά στην εξοικονόμηση, που απλώς φουσκώνουν κι άλλο τον λογαριασμό για πολίτες και επιχειρήσεις.

Ασφαλώς και το ΥΠΕΝ θα περιμένει πρώτα να δει τι θα περιλαμβάνει το «Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας για την ΕΕ», που πρόκειται να παρουσιάσει μεθαύριο η Κομισιόν και κατά πόσο υπαγορεύεται από στροφή προς το ρεαλισμό και από ένα νέο υπόδειγμα πράσινης μετάβασης που υπηρετεί την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ, αντί να την υπονομεύει.

Το τάιμινγκ ωστόσο, η αλλαγή πολιτικής των ΗΠΑ και οι όλο και περισσότερες φωνές στην Ευρώπη που ζητούν λιγότερη υπερρύθμιση, θεωρείται λίαν ευνοϊκό για να ξαναδεί από την αρχή η κυβέρνηση το κεφάλαιο «εξοικονόμηση».

«Πάγος» για 3 νέες Οδηγίες, υπό εξέταση το υπάρχον πλαίσιο

Στο πλαίσιο αυτό, το ΥΠΕΝ, εξετάζει τόσο να «παγώσει» την ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο νέων Οδηγιών, όσο και για να επιχειρήσει τροποποιήσεις σε υφιστάμενες που έχουν ήδη ψηφιστεί από τη Βουλή, εγχείρημα προφανώς καθόλου εύκολο.

* Το πρώτο βήμα αφορά την επαναξιολόγηση του θεσμικού πλαισίου που διέπει την εξοικονόμηση, εξαντλώντας τις όποιες δυνατότητες αλλαγών επιτρέπει στη κυβέρνηση η κοινοτική νομοθεσία. Τέτοιες για παράδειγμα είναι ντιρεκτίβες γύρω από την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων που έχουν ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο και το Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων (ΚΕνΑΚ), αυξάνοντας τα κόστη δυσανάλογα με το περιβαλλοντικό αποτέλεσμα ή δαιμονοποιώντας το φυσικό αέριο σε βάρος άλλων τεχνολογιών.

Σήμερα για παράδειγμα, ο ΚΕνΑΚ στρέφει όσους κτίζουν νεόδμητα ακίνητα υποχρεωτικά προς τις αντλίες θερμότητας. Αν επιλέξουν ως σύστημα θέρμανσης το φυσικό αέριο, το κτίριο απλά δεν μπορεί να ενταχθεί σε ενεργειακή κλάση Α’. Αυτό θα συμβεί μόνο εφόσον ο ιδιοκτήτης εγκαταστήσει στη στέγη και φωτοβολταϊκό, γεγονός που για κάποιους μπορεί να αυξάνει υπέρμετρα τα κόστη.

* Το δεύτερο βήμα αφορά το «πάγωμα» ενσωμάτωσης Οδηγιών που δεν έχουν ακόμη υιοθετηθεί, και για τις οποίες η ελληνική πλευρά πρέπει να ενημερώσει τις Βρυξέλλες για το τι προτίθεται να κάνει.  

Η πρώτη στη λίστα είναι η ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών που ανήκουν σε ενεργειακή κλάση κάτω από «Ε», δηλαδή σπίτια που έχουν κατασκευαστεί με τον ισχύοντα κανονισμό θερμομόνωσης, μετά το 1979. Αυτά πρέπει έως το 2035 να έχουν αναβαθμιστεί τουλάχιστον σε κλάση «Ε». Με δεδομένο ότι η μέση αναγκαία παρέμβαση κοστολογείται σε 30.000 ευρώ, προκύπτει σε βάθος χρόνου για τα 1,3 εκατ σπίτια ένα κόστος γύρω στα 40 δισ ευρώ.

Η δεύτερη Οδηγία αφορά την υποχρεωτική απαγόρευση λειτουργίας μέχρι το 2040 ολων των συμβατικών καυστήρων πετρελαίου και αερίου. Ακόμη και τα μισά από τα ελληνικά σπίτια να υπολογίσει κανείς, δηλαδή 2 εκατομμύρια, με μια μέση δαπάνη 5.000 ευρώ, προκύπτουν άλλα 10 δισ ευρώ. 

Η τρίτη Οδηγία αφορά την υποχρεωτική αντικατάσταση μέχρι το 2050 όλων των κλιματιστικών που λειτουργούν σήμερα με ψυκτικό μέσο που έχει ουσία το φθόριο, και τα οποία υπολογίζονται σε περίπου 30 εκατομμύρια μονάδες. Με ένα μέσο κόστος 1.000 ευρώ το ένα, αθροίζονται άλλα 30 δισ.

Τα δυσθεώρητα κόστη των νέων Οδηγιών, που ούτε το ταμείο του Δημοσίου, ούτε η τσέπη των πολιτών, αντέχουν, είχε αναδείξει για πρώτη φορά από το περυσινό συνέδριο «Power & Gas Forum», ο ΓΓ Ενέργειας, Τέλης Αιβαλιώτης

(https://energypress.gr/news/aibaliotis-skeptikismos-apenanti-stoys-neoys-klimatikoys-stohoys-tis-komision-zitoymeno-na). Είχε προηγηθεί το «όχι» της Ελλάδας (Απρίλιος 2024) στο Συμβούλιο των Υπ. Περιβάλλοντος στην κοινοτική πρόταση, η ΕΕ να παράγει το 2040, λιγότερες κατά 90% εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με εκείνες του 1990, για να ακολουθήσει το «μαχαίρι» στις προβλεπόμενες επενδύσεις του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Από τα 200 δισ. ευρώ επενδύσεων του draft, τελικά έπεσαν στα 94 δισ. για το 2030

Eν αναμονή του «Συμφώνου Ανταγωνιστικότητας» της Κομισιόν

Το πλέον φυσικά κρίσιμο ερώτημα για τη μορφή που θα πάρει το νέο ενεργειακό story είναι το τι θα συμβεί με το φυσικό αέριο. Το βέβαιο ωστόσο είναι ότι στο πλαίσιο επαναξιολόγησης στόχων και προτεραιοτήτων, το φυσικό αέριο αναβαθμίζεται στην εθνική ενεργειακή πολιτική.

«Δεν υπάρχει σήμερα μπαταρία, η οποία να μπορεί να κρατήσει μια εβδομάδα», είπε χθες ο κ. Σκυλακάκης μιλώντας στο «Βήμα», σχετικά με το πρόσφατο φαινόμενο της «σκοτεινής άπνοιας» στη Κ.Ευρώπη, που είχε ως αποτέλεσμα να μην δουλεύουν ούτε τα αιολικά, ούτε τα φωτοβολταϊκά. Συμπλήρωσε δε, ότι «οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο έχουν τη μικρότερη περιβαλλοντική επιβάρυνση σε σχέση με τα άλλα ορυκτά καύσιμα και είναι ταυτόχρονα ταχείας απόκρισης, συγκριτικά με τις άλλες διαθέσιμες τεχνολογίες».

Σε αυτό το τοπίο, αναμένεται με ενδιαφέρον το «Σύμφωνο για την Ανταγωνιστικότητα της ΕΕ» που πρόκειται να παρουσιάσει μεθαύριο η Κομισιόν και το οποίο, με βάση όσα έχουν διαρρεύσει, φαίνεται να διέπεται από μια αλλαγή ρητορικής, καθώς για πρώτη φορά η πράσινη μετάβαση λέγεται ότι συνδέεται ευθέως με την ανάγκη μείωσης των τιμών και την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαικής βιομηχανίας.

«Η μετάβαση σε μια απανθρακοποιημένη οικονομία πρέπει να είναι φιλική προς την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ και τεχνολογικά ουδέτερη, ενώ η στροφή προς καθαρότερες πηγές ενέργειας πρέπει να μειώνει το κόστος της ενέργειας και τις διακυμάνσεις των τιμών», αναφέρει το draft του κειμένου. Στο ίδιο κείμενο, η Κομισιόν φέρεται σύμφωνα με το Euractiv (https://www.euractiv.com/section/politics/news/exclusive-competitiveness-compass-to-call-for-unprecedented-cutting-of-red-tape/), να κάνει λόγο για ένα «ψαλίδι χωρίς προηγούμενο» στην ευρωπαική γραφειοκρατία, κάνοντας ταυτόχρονα λόγο για την ανάγκη ενός βαθύτερου «συντονισμού» μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των κρατών μελών και των ιδιωτικών επιχειρήσεων.

Σύμφωνα με το Euractiv το «μάντρα» της Επιτροπής φαίνεται να συνοψίζεται στη φράση «απλοποιήστε και επιταχύνετε». Μένει να φανεί κατά πόσο τα μέτρα που θα περιλαμβάνει ο πρώτος οδικός χάρτης της νέας Κομισιόν, θα κάνουν πράξη το παραπάνω.

Στοίχημα της πρώτης αυτής πρωτοβουλίας είναι να απαντήσει στην ανάγκη τόσο της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, όσο και της μείωσης των τιμών ενέργειας, δηλαδή οι φθηνές ΑΠΕ να φτάνουν στη τσέπη του καταναλωτή, κάτι που παραμένει ακόμη το ζητούμενο, όπως έχει επανειλημμένως επισημάνει ο κ. Μητσοτάκης.