Λόγια και έργα για το περιβάλλον

Μόλις πριν από μερικές μέρες, στο πλαίσιο διεθνούς συνάντησης για το κλίμα, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες έδωσε σαφές μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση: «Εχουμε μια επιλογή. Συλλογική δράση ή συλλογική αυτοκτονία. Είναι στα χέρια μας». Πέραν των αδιάσειστων επιστημονικών αναλύσεων, όλοι ζούμε πλέον την οικολογική και κλιματική κρίση, με την Ευρώπη να φλέγεται κυριολεκτικά, με εκτενείς πυρκαγιές και ακραίες θερμοκρασίες.

Ανά τον κόσμο, ζητούνται επειγόντως ηγεσίες που αντιλαμβάνονται το διακύβευμα για την ίδια την κοινωνία και την οικονομία και θα τολμήσουν να ανατρέψουν εδραιωμένες αντιλήψεις και συμφέροντα, επιδιώκοντας πραγματική συστημική αλλαγή και όχι πράσινες πινελιές στο σημερινό προβληματικό μοντέλο. Η αντιμετώπιση αυτής της κρίσης στη χώρα μας από την πολιτική ηγεσία και τις σχετικές πολιτικές παρουσιάζεται αντιφατική και με μεγάλη απόσταση μεταξύ ρητορικής και έργων. Ηδη από τον Σεπτέμβριο 2019, όταν ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την αναγκαία απολιγνιτοποίηση της χώρας, ήταν ξεκάθαρο ότι επιθυμούσε να χτίσει ένα πράσινο προφίλ για τον ίδιο και την κυβέρνησή του. Οι πράξεις όμως δείχνουν προς την ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση.

Μόλις δύο μήνες αφότου ψηφίστηκε ο πρώτος εθνικός κλιματικός νόμος, η κυβέρνηση επέλεξε να βαφτίσει ως «πράσινες επενδύσεις» την πυρηνική ενέργεια και το ορυκτό αέριο, συντασσόμενη με τη σκανδαλώδη θέση του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Παράλληλα, επιμένει στη χαμένη υπόθεση της εξόρυξης υδρογονανθράκων, αγνοώντας ακόμα και τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας που μας λέει ότι δεν υπάρχει πλέον περιθώριο για νέες εξορύξεις πετρελαίου και αερίου. Η κυβέρνηση ανακοινώνει επενδύσεις δισ. ευρώ σε επέκταση δικτύων ορυκτού αερίου, γνωρίζοντας ότι δεν πρόκειται να αποσβεστούν ποτέ, μια και θα πρέπει σύντομα να επιτύχουμε την πλήρη απανθρακοποίηση της οικονομίας μας, ενώ διστάζει προκλητικά να βάλει μπροστά πολύ μεγάλης κλίμακας παρεμβάσεις για εξοικονόμηση ενέργειας και ΑΠΕ σε κατοικίες.

Σε διεθνείς συναντήσεις, ο πρωθυπουργός δηλώνει πως η χώρα μας θα γίνει πρωταθλήτρια «στην πλήρη εφαρμογή της νομοθεσίας της Ε.Ε. για την προστασία του περιβάλλοντος» και ανακοινώνει τη δέσμευση για θέσπιση 10% θαλασσίων περιοχών απόλυτης προστασίας. Την ίδια στιγμή, το αρμόδιο ΥΠΕΝ συστηματικά επιφέρει απανωτά νομοθετικά πλήγματα στο περιβαλλοντικό κεκτημένο, με αποκορύφωμα το τελευταίο νομοσχέδιο που αποδυναμώνει για άλλη μια φορά την προστασία της φύσης και ειδικά τις περιοχές Natura.

Χαρακτηριστικά, στην καρδιά των περιοχών Natura, στις ζώνες απόλυτης προστασίας της φύσης, όπου, με βάση τη διεθνή εμπειρία, επιτρέπεται μόνο επιστημονική έρευνα και οικοσυστημική διαχείριση, το νομοσχέδιο προβλέπει τη νομιμοποίηση όλων των «αυθαίρετων» χρήσεων και δραστηριοτήτων που έχουν ήδη ξεκινήσει. Στην επόμενη κατηγορία αυστηρής προστασίας, στις ζώνες προστασίας της φύσης, προβλέπει ένα σωρό από νέες χρήσεις, μεταξύ των οποίων και «εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα», και μάλιστα με έναν εξαιρετικά κακογραμμένο και κρυπτικό τρόπο που τελικά θα κριθεί μόνο στα δικαστήρια.

Το ΥΠΕΝ δεν δείχνει να πτοείται από την καταδικαστική απόφαση από το Δικαστήριο της Ε.Ε. για ανεπαρκή προστασία των περιοχών του δικτύου Natura. Μόνο ως περίσσιο θράσος μπορεί να χαρακτηριστεί το γεγονός ότι το ΥΠΕΝ φέρνει το συγκεκριμένο νομοθέτημα στη Βουλή την ίδια ακριβώς ημέρα που δίνεται πραγματική μάχη στο πεδίο, από Πυροσβεστική, τοπικούς φορείς και εθελοντές, για να σωθεί το δάσος της Δαδιάς, μια από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές σε όλη την Ευρώπη.

Η αντίφαση συνεχίζεται και στον τομέα των πυρκαγιών, όπου παρά τις δεδηλωμένες διακηρύξεις για πολύ μεγαλύτερη έμφαση στον τομέα της πρόληψης, το μεγαλύτερο ποσοστό των σχετικών επενδύσεων συνεχίζει μέχρι στιγμής να κατευθύνεται στην καταστολή.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα ευλογημένη με πλούσια φύση, η οποία όμως υποβαθμίζεται καθημερινά. Είναι επίσης μια χώρα που ζει ήδη τον εφιάλτη της κλιματικής κρίσης. Δεν φτάνει η αναγκαία κινητοποίηση και συμμετοχή της κοινωνίας για να αποφύγουμε την αυτοχειρία στην οποία αναφέρθηκε ο κ. Γκουτέρες. Χρειάζονται γενναίες πολιτικές και στιβαροί σχεδιασμοί, ικανοί να ανατρέψουν τα δυσοίωνα σενάρια – ευθύνη του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης είναι να το αποφασίσουν και να πράξουν αναλόγως.

* Ο κ. Δημήτρης Καραβέλλας είναι γενικός διευθυντής του WWF Ελλάς.

** Ο κ. Νίκος Χαραλαμπίδης είναι γενικός διευθυντής του Ελληνικού Γραφείου της Greenpeace.

Πηγή: Η Καθημερινή