Κλιματική κρίση και λειψυδρία
Ο άνθρωπος επιβιώνει χωρίς φαγητό για πολλές μέρες, βδομάδες ίσως, αλλά χωρίς νερό ελάχιστες μέρες.
Νερό λοιπόν = ζωή.
Το ξέρουμε καλά αυτό, πάντα το ξέραμε, αλλά νομίζω ότι έχουμε παραδεχτεί πως δεν είμαστε προμηθείς. Πάντα τρέχουμε να προλάβουμε τα χειρότερα την τελευταία στιγμή και συχνά μετά την τελευταία στιγμή.
Γιατί αν σκεφτόμασταν το αύριο, θα κάναμε κάτι εδώ και καιρό για την κλιματική κρίση, που από τα μισά του 20ου αιώνα γνωρίζαμε ότι πλησιάζει απειλητικά. Κι αν είχαμε αντιδράσει τότε, θα είχαμε δώσει λύση και για την επερχόμενη λειψυδρία και για μια σειρά ακόμη πληγές του Φαραώ που έρχονται ή είναι ήδη εδώ.
Έτσι, για ακόμη μια φορά, βαρετά για κάποιους, αυτή η συζήτηση αρχίζει και τελειώνει με την κλιματική κρίση. Είναι μονόδρομος.
Επίσης και δυστυχώς για εμάς οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι αλληλένδετες. Είμαι μέρος μιας μεγάλης πολυπαραγοντικής εξίσωσης. Πειράζεις τον άγνωστο χ και συμπαρασύρεις και τους αγνώστους υ και ζ.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής φαίνονται σε κάθε πτυχή της ζωής.
Η ξηρασία θα μειώσει τις καλλιέργειες, την παραγωγή τροφίμων, την κτηνοτροφία, την βιοποικιλότητα και φυσικά θα επιβαρύνει την ανθρώπινη υγεία. Οι πλημμύρες θα οδηγήσουν σε εξάπλωση ασθενειών και ζημιές στα οικοσυστήματα και τις υποδομές, που με τη σειρά τους θα επηρεάσουν τη διαθεσιμότητα τροφίμων. Οι καύσωνες θα έχουν επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, θα αυξήσουν τη θνησιμότητα, θα περιορίσουν την παραγωγικότητα των εργαζομένων.
Και φυσικά πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής έχουν ταξικό πρόσημο. Δεν πλήττουν όλους το ίδιο, γιατί η αντιμετώπιση τους μέχρι κάποιου σημείου είναι συνάρτηση οικονομικών δυνατοτήτων. Έτσι οι φτωχότερες χώρες και οι φτωχότεροι σε κάθε χώρα πλήττονται αμεσότερα.
Επίσης πέραν αυτής της ανισότητας αλλά και εξ αιτίας της υπάρχει και η αδικία ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης πλήττουν όχι μόνο αυτούς που συνέβαλαν τα μέγιστα στη δημιουργία της, αλλά κυρίως αυτούς που συνέβαλαν ελάχιστα ή και καθόλου και προφανώς αυτοί πλήττονται περισσότερο γατί είναι οι φτωχότεροι, ζουν στις φτωχότερες χώρες και δεν έχουν ούτε υποδομές προστασίας ούτε υπηρεσίες έγκαιρης επέμβασης.
Ας θυμηθούμε όμως τι σημαίνει κλιματική αλλαγή. [i]
Η κλιματική αλλαγή είναι κάτι παραπάνω από αύξηση της θερμοκρασίας.
Περιλαμβάνει επίσης άνοδο της στάθμης της θάλασσας, αλλαγές στον καιρό, όπως ξηρασία και πλημμύρες και πολλά άλλα. Αλλάζουν παράμετροι στις οποίες βασιζόμαστε και εξαρτόμαστε όπως, η ενέργεια, οι μεταφορές, η άγρια ζωή, η γεωργία, τα οικοσυστήματα και η ανθρώπινη υγεία και φυσικά το νερό. Όλα αλλάζουν ως επιπτώσεις ενός μεταβαλλόμενου κλίματος και δυστυχώς για εμάς δεν αλλάζουν γραμμικά και «συντεταγμένα» αλλά συχνά απρόβλεπτα κι έτσι βρισκόμαστε όλο και περισσότερο σε «αχαρτογράφητα νερά».
Είναι ένα σύνθετο ζήτημα. Πως θα μπορούσε να ήταν αλλιώς;
Το κλίμα καθόρισε την ίδια τη ζωή.
Και τώρα που αλλάζει την απειλεί. Κινδυνολογίες; Μακάρι να ήταν.
Θα επικεντρωθούμε στο νερό σήμερα.
Οι αλλαγές στους υδάτινους πόρους, στον κύκλο του νερού, θα έχουν μεγάλο αντίκτυπο στη ζωή μας, όπως είναι αυτονόητο.
Οι αλλαγές στις βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις έχουν επηρεάσει καθοριστικά τον κύκλο του νερού. Για παράδειγμα, όταν η βροχή ενός έτους πέφτει σε μια μέρα αυτό το νερό μόνο καταστροφή μπορεί να προκαλέσει.
Οι πλημμύρες είναι ένα αυξανόμενο ζήτημα καθώς το κλίμα μας αλλάζει. Καθημερινά τα δελτία ειδήσεων καταγράφουν πλημμύρες σε όλα τα πλάτη και μήκη του πλανήτη, που προκαλούνται από ισχυρότερες και ασυνήθιστα έντονες βροχοπτώσεις όπου σε μια μέρα καταγράφονται όγκοι βροχής ενός έτους και συχνά συνοδεύονται από χαλάζι, προκαλούν κατολισθήσεις, θανάτους ανθρώπων και κοπαδιών και φυσικά μολύνουν πόσιμο νερό.
Τα χιόνια στις βουνοκορφές ήταν μια σημαντική πηγή γλυκού νερού για πολλά μέρη του πλανήτη. Ήταν το «παγούρι» μας όπου αποθηκεύαμε νερό για το καλοκαίρι, όταν οι βροχές ήταν λιγότερες.
Μας τελειώνει και αυτό όμως.
Γιατί καθώς οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν, καθώς χιονίζει λιγότερο, καθώς το χιόνι αρχίζει να λιώνει νωρίτερα μέσα στο έτος, δεν μένουν αρκετές ποσότητες για το καλοκαίρι.
Από την άλλη αυξάνεται και η ξηρασία και συχνά πλέον γίνεται συζήτηση για ερημοποίηση. Η άνοδος της θερμοκρασίας, οι παρατεταμένοι και όλο και πιο νωρίς εμφανιζόμενοι και ισχυρότεροι καύσωνες και οι πυρκαγιές που εξαφανίζουν δασικές εκτάσεις συντελούν στη δημιουργία συνθηκών που οδηγούν στην ξηρασία. Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν περισσότερο νερό, ειδικά για τη γεωργία για να αντιμετωπίσουν τους καύσωνες και τις αυξανόμενες θερμοκρασίες.
Ο συνοδευτικός χάρτης μιλάει από μόνος του.[ii]
Υπάρχει η ακόλουθη επισήμανση στον χάρτη:
«….Ορισμένες περιοχές στην Μεσόγειο, ιδιαίτερα στην κεντρική και νότια Ιταλία, την Ελλάδα και τη νοτιοδυτική Τουρκία, βρίσκονταν σε συνθήκες συναγερμού ξηρασίας (alert drought conditions), με επιπτώσεις στη βλάστηση. Το φαινόμενο αυτό παραμένει πολύ πιο σοβαρό και παρατεταμένο στο Μαρόκο, την Αλγερία και την Τυνησία, προκαλώντας σημαντικές επιπτώσεις.»
Σκεφτείτε μόνο ότι την επόμενη φορά που θα ξαναδείτε αυτόν τον χάρτη σε κάποιο άλλο άρθρο, οι περιοχές με κόκκινη σήμανση θα έχουν πολλαπλασιαστεί και αυτή η υποσημείωση θα μας αφορά ακόμη πιο πολύ.
Το κλίμα άλλαξε.
Και μαζί του αλλάζουν όλα.
Μεταξύ των οποίων και το διαθέσιμο πόσιμο νερό.
Το κλίμα θα συνεχίζει να αλλάζει για αρκετά χρόνια, γιατί δεν ιδρώνει κανενός το αυτί.
Οι παρακάτω 2 ειδήσεις είναι συγκλονιστικές, τουλάχιστον όσο συγκλονιστικές και οι εξελίξεις στο κόμμα της αρεσκείας σας:
« Η ΝΑΣΑ επιβεβαιώνει ότι οι 12 τελευταίοι μήνες ήταν ο κάθε ένας ο θερμότερος που έχει καταγραφεί ποτέ»
NASA Confirms: Every Month For Last Year Was Hottest on Record[iii]
«Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας προβλέπει ότι βαδίζουμε ολοταχώς σε νέα ρεκόρ θερμοκρασιακής ανόδου και ότι μια χρονιά από τώρα μέχρι το 2028 θα έχουμε νέο ρεκόρ ξεπερνώντας το κρίσιμο όριο του 1.5°C «
World heading towards new temperature records, UN weather watchdog warns. At least one of the years between now and 2028 will very likely set a new temperature record, breaking through the crucial 1.5°C temperature limit, the UN weather agency, WMO[iv]
Στα τόσα συγκλονιστικά που ακούσατε προεκλογικά και μετεκλογικά θυμάστε καμιά σοβαρή συζήτηση για το κλίμα που άλλαξε;
Δυστυχώς ο άνθρωπος σκέφτεται το αύριο, μέχρι εκεί που τον αφορά προσωπικά. Ως αύριο ορίζουμε αυτό που το εγώ μας μπορεί να αντιληφθεί ότι είναι σημαντικό για εμάς. Έτσι το αύριο έχει πέρα από την προφανή χρονική διάσταση, γεωγραφική και φυσικά οικονομική διάσταση.
Άρα αν όσο «μέχρι εκεί που βλέπει το μάτι του εγώ μας» όλα δείχνουν καλά, τα υπόλοιπα τσιμέντο να γίνουν, μέχρι τη στιγμή που θα πέσει ο ουρανός στο κεφάλι μας.
Τότε θα τρέχουμε αλλόφρονες κατηγορώντας αλλήλους…. στο Τικ-Τοκ φυσικά.
Δρ. Γιάννης Τσιπουρίδης
Σύμβουλος Μηχανικός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
Επισκέπτης καθηγητής @Meru University of Science and Technology (MUST) κι επισκέπτης καθηγητής @Technical University of Mombasa (TUM), Κένυα
Μέλος του Fossil Fuel Non Proliferation Treaty και του Loss and Damage Collaboration Group
Εκδότης e-mc2 (Energy Matters to Climate Change)
Εκδότης ΑΝΕΜΟλόγια
[i] https://www.noaa.gov/education/resource-collections/climate/climate-change-impacts
[ii] https://drought.emergency.copernicus.eu/tumbo/edo/map/?id=1000
[iii] https://www.sciencealert.com/nasa-confirms-every-month-for-last-year-was-hottest-on-record
[iv] https://news.un.org/en/story/2024/06/1150656
