Κλιματική αλλαγή: Πρέπει να μάθουμε να ζούμε μαζί της

Η καύση ορυκτών καυσίμων  -πετρέλαιο, λιγνίτης, φυσικό αέριο κλπ.-, η συνεχιζόμενη καταστροφή των δασών, η ανεξέλεγκτη χρήση χημικών λιπασμάτων στο  γεωργικό τομέα, η ανεξέλεγκτη εναπόθεση σκουπιδιών και οι αδιάλλακτες βιομηχανικές διεργασίες, συντελούν στην αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Η γη θερμαίνεται… σαν να είναι καλυμμένη με ένα ζεστό γούνινο παλτό που δεν της επιτρέπει να αναπνεύσει, με τις επιπτώσεις ήδη να φαίνονται καθαρά και να μας προβληματίζουν.

Δυστυχώς η κλιματική αλλαγή εμφανίζεται με έντονα ή και ακραία ακόμα καιρικά φαινόμενα, την ίδια στιγμή που η παγκόσμια θερμοκρασία ανεβαίνει, προκαλώντας λιώσιμο των παγετώνων σε βορρά και νότο, ισχυρούς καύσωνες και δασικές πυρκαγιές τεραστίων διαστάσεων.

Τα πολλά ακραία καιρικά φαινόμενα που έπληξαν την Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια, είτε σε κοινωνικό, είτε σε οικονομικό επίπεδο, με πολλές ανθρώπινες απώλειες από πλημμύρες, ανεμοθύελλες κεραυνούς κλπ., είναι κάτι που, στην αρχή αυτής της περιόδου, ούτε οι πιο απαισιόδοξοι θα είχαν σκεφθεί, αλλά τώρα όπως φαίνεται… η κλιματική κρίση ήρθε για να μείνει και να μας δείξει τα δόντια της! Κάτι σίγουρα δεν κάνουμε καλά…

Τι αλήθεια συμβαίνει με τον καιρό και το κλίμα στην Ελλάδα, με τα πάντα να έχουν γυρίσει πάνω-κάτω, ειδικά την τελευταία τριακονταετία, που τα ιδιαίτερα έντονα καιρικά φαινόμενα έχουν κάνει την εμφάνισή τους στη χώρα μας και τα οποία πλέον παρουσιάζονται όλο και πιο συχνά, με αποτέλεσμα ο κρατικός μηχανισμός και η επιστημονική κοινότητα να βρίσκονται σε κινητοποίηση, προσπαθώντας να αναχαιτίσουν τα σοβαρά προβλήματα που προκύπτουν, χωρίς όμως να τα καταφέρνουν, μιας και τα έντονα φαινόμενα είναι πάντα ένα βήμα μπροστά;

Τι πραγματικά συμβαίνει με τον καιρό που έχει αποτρελαθεί και το κλίμα, που έχει αλλάξει και οι αντιδράσεις του έχουν γίνει εντελώς απρόβλεπτες, ενώ οι εποχές είναι πλέον μόνο δύο -χειμώνας και καλοκαίρι, με την άνοιξη και το φθινόπωρο όπως τα ξέραμε…  να μην υπάρχουν πια; Πώς αλλάζουν και γιατί αλλάζουν; Τι μπορούμε να περιμένουμε στο μέλλον και πως άραγε θα έπρεπε να προετοιμαστεί η χώρα μας, αλλά και όλος ο πλανήτης; Πως φθάσαμε ως εδώ και ποιοι είναι οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν;

Ο καιρός περνάει και τα πράγματα γίνονται χειρότερα χρόνο με τον χρόνο. Αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε να αρνηθούμε, μιας και το βιώνουμε στο πετσί μας!

Ακόμα και τώρα που η επιστήμη έχει προχωρήσει,  πολλά πράγματα ακόμα δεν τα γνωρίζουμε, ενώ πάμπολλες είναι οι φορές που δεν είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε τη συμπεριφορά της φύσης και απλά εικάζουμε  -συνήθως λανθασμένα… Όπως το γνωστό ρητό λέει πως "…τα πάντα ρεί", έτσι και το κλίμα που βέβαια δεν είναι μια σταθερά διότι ρέει κι αυτό μέσα στον χρόνο, αλλάζει όπως ήδη έχει αλλάξει και όπως θα συνεχίζει να αλλάζει. Ακόμα δεν είδαμε τίποτα!  

Στη φύση πολλές φορές, οι παγιωμένες διαδικασίες είναι μη αναστρέψιμες και είναι λάθος ο κόσμος που έχει παραμυθιαστεί, να πιστεύει πως όλα θα φτιάξουν και το κλίμα μπορεί να βελτιωθεί και να γίνει όπως παλιά, φτάνει να αλλάξουν κάποια πραγματάκια.  Ε!… αυτό δεν ισχύει, μιας και το κλίμα είναι ο απόλυτος δείκτης, που αποτυπώνει λεπτομερώς τη όλη συμπεριφορά της ατμόσφαιρας, είτε μας αρέσει, είτε όχι.

Η κλιματική κρίση υπάρχει, για τον απλούστατο λόγο, πως το διοξείδιο του άνθρακα συνεχίζει να αυξάνεται και ως εκ τούτου οι ολέθριες συνέπειες πρέπει να είναι αναμενόμενες και αυτό είναι κάτι που αποτελεί φυσική νομοτέλεια!

Ποιος πολιτικός αλήθεια, ειδικά τα τελευταία 10 χρόνια έχει πει την αλήθεια στον κόσμο, ώστε να είναι προετοιμασμένος για παν ενδεχόμενο, μιας και κάθε επόμενη χρονιά είναι χειρότερη από την προηγούμενη; Στην ερώτηση λοιπόν "ποιος”, η απάντηση είναι απλή και εύκολη… "κανένας”!

Κανείς μας δεν μπορεί να αμφισβητήσει, ότι τα τελευταία 30 χρόνια, έχουμε υπάρξει αρκετά ακραία φαινόμενα που μας δίνουν τη δυνατότητα να αντιληφθούμε και το μέγεθος και την ισχύ αυτών των φαινομένων. Οι συνθήκες που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα είναι δυναμικές και οι δυνάμεις που παράγονται τεράστιες! Αυτό είναι το μόνο σίγουρο και δεν μπορεί να υποτιμηθεί!   

Ναι υπάρχουν βέβαια κάποιες υφέσεις και κάποια κανονικότητα, αλλά οι εξάρσεις των καιρικών φαινομένων είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο… Σε μια περίοδο ξηρασίας πλέον, μπορούν να πνιγούν τα πάντα από έντονες βροχοπτώσεις, κατά τη διάρκεια των οποίων το έδαφος δέχεται ποσότητες νερού που θα αναλογούσαν σε 2-3 μήνες, μόνο σε μερικές ώρες! Μπορεί δηλαδή ξαφνικά να βιώσουμε την μετάβαση από το ένα ακραίο καιρικά φαινόμενο σε κάποιο άλλο αντίθετο…  μόνο που το αποτύπωμα του πρώτου οδηγεί σε καταστροφικές συνέπειες το δεύτερο (από έντονη ξηρασία σε πλημμύρες)... και ο κόσμος μπερδεύεται γιατί κανείς δεν ασχολήθηκε να τον ενημερώσει, πως είναι πολύ πιθανό να υπάρξουν έντονα ή και ακραία καιρικά φαινόμενα στο μέλλον ώστε οι πολίτες να είναι και υποψιασμένοι και προετοιμασμένοι!

Η κλιματική αλλαγή είναι εγκατεστημένη πλέον, δίπλα και γύρω μας και οι εικασίες περί της έλευσής της μοιάζουν περιττές! Βαδίζουμε ολοταχώς προς υψηλές θερμοκρασίες -πρωτόγνωρες για την ανθρωπότητα, θα ‘λεγε κανείς… και δεν θα είχε άδικο!

Η υπερθέρμανση και η ραγδαία άνοδος της θερμοκρασίας οφείλεται καθαρά σε ανθρωπογενείς παράγοντες  -με λίγα λόγια, εμείς οι ίδιοι, με τα χέρια μας, στήνουμε τη λαιμητόμο που θα μας πάρει το κεφάλι! 

Είναι επιβεβλημένο οι πολίτες της χώρας μας να προσαρμοστούν και να μάθουν να ζουν μέσα στην κλιματική κρίση, που θα συνεχίσει να μας μαστιγώνει ανελέητα, ενώ κακοκαιρίες τύπου Daniel, θα έχουμε συχνά και άρα, τόσο η πολιτεία όσο και εμείς πρέπει να προσαρμοστούμε και να μάθουμε πως να προστατευόμαστε!

Η κλιματική αλλαγή είναι ένα συνεχές, σημαντικό και σχετικά καλά μελετημένο παγκόσμιο φαινόμενο, που πρέπει να μας απασχολήσει σοβαρά! Τα δύσκολα είναι μπροστά μας...

*Ο κ. Θοδωρής Γιάνναρος είναι μοριακός βιολόγος - γενετιστής