Η πράσινη μετάβαση τείνει να μετατραπεί σε μία νέα φούσκα

Η πράσινη μετάβαση όπως εξελίσσεται σήμερα τείνει να πάρει διαστάσεις χιονοστιβάδας με ανυπολόγιστες ζημιές για την οικονομία, αλλά κυρίως για την πορεία των επενδυτικών προγραμμάτων με αρνητικά σημάδια, αφού όλος ο εθνικός ενεργειακός σχεδιασμός στηρίχθηκε σε μία υπερδιείσδυση ΑΠΕ, χωρίς η χώρα να έχει εξηλεκτριστεί ανάλογα, δηλαδή  αντί το άλογο να σύρει το κάρο, το κάρο προσπαθεί να σύρει το άλογο. 

Καθώς οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι της χώρας συνεχίζουν τα επενδυτικά τους προγράμματα στην αγορά της πράσινης ενέργειας , προσπαθώντας να αλλάξουν το τοπίο στον εγχώριο ηλεκτρικό χώρο τα επόμενα χρόνια, βρίσκονται αντιμέτωποι με διάφορα τεχνικά προβλήματα. Συγκεκριμένα ο ηλεκτρικός χώρος πλέον στην Ελλάδα είναι κορεσμένος, και ειδικά σε πολλές περιφέρειες υπερκορεσμένος,  οι ρυθμοί αύξησης και επέκτασης του είναι αργοί, ενώ ο εκσυγχρονισμός των δικτύων (ψηφιακός εκσυγχρονισμός των δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, συστήματα έξυπνης διαχείρισης της ενέργειας, έξυπνοι  μετρητές κλπ) βρίσκεται σε πρωταρχικά στάδια υλοποίησης,  με χρονικούς ορίζοντες μάλλον εξωπραγματικούς .

Με το πρόσφατο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ που θα συζητηθεί αυτή την εβδομάδα και μάλλον από την επόμενη θα γίνει νόμος του κράτους, διαφαίνεται ότι για την εξασφάλιση ηλεκτρικού χώρου, θα χρησιμοποιηθούν τρία εργαλεία, το overbooking, οι ενισχυμένες περικοπές και η προσθήκη μπαταριών σε έργα.

Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα ξεκάθαρο περιβάλλον με ένα χρονοδιάγραμμα, το οποίο θα είναι σαφές και ξεκάθαρο για τους επενδυτές που θα γνωρίζουν τί διαγωνισμοί θα γίνουν τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια, τι ισχύ θα βγαίνει, αν θα είναι κοινοί διαγωνισμοί (σ.σ. όλων των τεχνολογιών), διαγωνισμοί ΑΠΕ με μπαταρία κλπ. και με τι λειτουργικές ή επενδυτικές ενισχύσεις, ώστε να μπορεί να υπολογιστεί η βιωσιμότητα και η αποδοτικότητα των έργων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα έργα ΑΠΕ που είναι σήμερα σε λειτουργία και τα έργα που έχουν λάβει Όρους Σύνδεσης έχουν δεσμεύσει ηλεκτρικό χώρο που υπερκαλύπτει τον στόχο του ΕΣΕΚ για το 2030. Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ στη χώρα έχει ξεπεράσει τα 12,5 GW, εκ των οποίων περίπου 5,5 GW είναι συνδεδεμένα στο σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας του ΑΔΜΗΕ και τα υπόλοιπα 7,0GW στο δίκτυο διανομής του ΔΕΔΔΗΕ. Οι ουρές λήψης προσφορών για όρους σύνδεσης υπερβαίνει τα 15,00GW και σχεδόν άλλα τόσα GW έργων ΑΠΕ βρίσκονται σε τελική ευθεία ηλέκτρισης. Καταλαβαίνει κανείς τι energy traffic με μποτιλιαρίσματα ατελείωτων ουρών συμβαίνει αυτή την χρονική περίοδο στην χώρα και τι πρόκειται να συμβεί στο άμεσο μέλλον.

Όλα αυτά συνθέτουν το ηλεκτρικό τοπίο της χώρας, που δυστυχώς  βλέπουμε πλέον σχεδόν κάθε μέρα ‘’πεταμένες’’ πράσινες χιλιάδες MWh, αφού υπάρχει πράσινη υπερπαραγωγή ενέργειας που δεν καταναλώνεται με δεδομένο και συχνά πυκνά την χαμηλή ζήτηση, αφού η υπερβάλλουσα ενέργεια δεν αποθηκεύεται ή  δεν εξάγεται στο εξωτερικό, κυρίως στα γειτονικά μας κράτη, λόγω ανεπάρκειας ηλεκτρικών δικτύων μεταφοράς ή ακόμα και μη ανταγωνιστικών προσφορών . 

Κάποιοι πιστεύουν ότι το πρόβλημα θα λυθεί όταν το 30%-35% της εγκατεστημένης ισχύος της χώρας σε ΑΠΕ θα υποστηρίζεται με αποθηκευτικά συστήματα. Είναι όμως έτσι; Μάλλον όχι. Το νούμερο ένα ζήτημα που πρέπει να δοθεί σε απόλυτη προτεραιότητα από το αρμόδιο επιτελείο του ΥΠΕΝ είναι ο εξηλεκτρισμός της χώρας, διότι ακόμα  αν η περίσσεια της ενέργειας που αποθηκεύεται δεν καταναλωθεί, τότε χάνεται η αποδοτικότητα του συστήματος ΑΠΕ-Μπαταρίας, αφού δεν λειτουργούν οι κύκλοι φόρτισης-αποφόρτισης για να διατηρήσουν μια ομαλή και συνεχή ηλεκτρική υποστήριξη της κατανάλωσης.

Απλά αναφέρουμε ότι μόνο το 9% των καταναλωτών της χώρας θερμαίνεται με αντλίες θερμότητας, η ηλεκτροκίνηση βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, μένουν πολλά ακόμα να γίνουν ώστε και οι υποδομές φόρτισης να φθάσουν σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο, αλλά και η αγορά των ηλεκτρικών οχημάτων να γίνει προσιτή και στα μεσαία και χαμηλότερα οικονομικά στρώματα. Όσο για την βιομηχανία και τους εμπορικούς καταναλωτές υπάρχει πολύς δρόμος μέχρι να αλλάξουν τα παραγωγικά τους συστήματα από συμβατικά (καύση ορυκτών καυσίμων) σε υβριδικά και αμιγώς ηλεκτρικά. 

Αν δεν υπάρχει ηλεκτρική κατανάλωση τόση, όση η παραγόμενη από ΑΠΕ, είναι θέμα χρόνου οι επενδύσεις σε ΑΠΕ να υποστούν κατάρρευση και να καταστούν μη βιώσιμες. 

* O Μιχάλης Χριστοδουλίδης είναι Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός ΑΠΘ – Ενεργειακός Επιθεωρητής