Η μάχη της ταράτσας: Φωτοβολταϊκά ή ηλιακός;

Οι περισσότεροι έχουμε μεγαλώσει σε ένα σπίτι όπου ο ηλιακός θερμοσίφωνας ήταν στη δική μας ή σε διπλανή ταράτσα. Κυρίαρχοι στα ελληνικά νοικοκυριά εδώ και πενήντα χρόνια, οι ηλιακοί παραμερίζονται σταδιακά από τη νέα τάση στη βιώσιμη ενέργεια: τα φωτοβολταϊκά.

Η Ένωση Bιομηχανιών Hλιακής Eνέργειας (ΕΒΗΕ) προειδοποιεί ότι έτσι περιθωριοποιείται ένας κλάδος που όχι μόνο υπήρξε πρωτοπόρος στην Ελλάδα στον τομέα της βιώσιμης ενέργειας, πολύ πριν αυτή γίνει κυρίαρχη τάση, αλλά που επίσης έχει μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης και προσφέρει πολλαπλά πλεονεκτήματα σε πολίτες και κράτος.

Ενέργεια που δεν «χάνεται»

Ο «παραδοσιακός» ηλιακός θερμοσίφωνας προσέφερε ζεστό νερό χρήσης (δηλαδή σε κουζίνα και μπάνιο). Πλέον, η χρήση της θερμικής ενέργειας έχει επεκταθεί: μπορεί να υποβοηθήσει το σύστημα θέρμανσης ενός χώρου, ενώ υπάρχει πλέον η τεχνολογία και για ψύξη, τόσο κατοικιών όσο και επαγγελματικών χώρων.

«Τα φωτοβολταϊκά χρειάζονται τετραπλάσια επιφάνεια για να παράγουν την ίδια ενέργεια» σημειώνει στο newmoney o Χρήστος Κώνστας, ενεργειακός σύμβουλος και εκτελεστικός γραμματέας της ΕΒΗΕ.

«Επίσης, οι θερμικές ανάγκες ενός κτιρίου (που καλύπτει ένας ηλιακός) είναι πολύ περισσότερες από ότι οι ηλεκτρικές (που καλύπτουν τα φωτοβολταϊκά). Στα φωτοβολταϊκά η ενέργεια που παράγεται στη διάρκεια της ημέρα συμψηφίζεται «λογιστικά» με αυτήν που καταναλώνεται- και στη διάρκεια της νύχτας, όταν δεν υπάρχει παραγωγή.

Αυτό είναι ένα ισχυρό κίνητρο για τους πολίτες για να τα προτιμήσουν, όμως την ενέργεια δεν πρέπει να τη βλέπουμε «λογιστικά». Η ενέργεια που παράγεται στη διάρκεια της ημέρας και δεν καταναλώνεται πρακτικά αχρηστεύεται, «χάνεται». Το να την συμψηφίζουμε λογιστικά δεν μας βοηθάει στο θέμα της ενεργειακής ασφάλειας.

Επίσης, οι μπαταρίες που μπορεί -στο μέλλον- να αποθηκεύουν την πλεονάζουσα ενέργεια, έχουν τα εξής προβλήματα: χρειάζονται χώρο, είναι ακριβές και θα πρέπει να ανανεώνονται, προκαλώντας πρόσθετη περιβαλλοντική επιβάρυνση. Και προφανώς δεν μπορούμε να γεμίσουμε τις ταράτσες μας με μπαταρίες. Αντίθετα, τα θερμικά ηλιακά συστήματα έχουν ενσωματωμένη τη δυνατότητα αποθήκευσης της ενέργειας που παράγουν. Για παράδειγμα, ο χρήστης έχει στη διάθεσή του ζεστό νερό για τουλάχιστον 2-3 ημέρες, ακόμα και αν όταν δεν έχει ηλιοφάνεια.»

Η Ένωση Bιομηχανιών Hλιακής Eνέργειας ζητά από την πολιτεία να συμπεριλάβει τη θερμική ενέργεια στον σχεδιασμό της για τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια.

«Στην περιοχή της Μεγαλόπολης για παράδειγμα» τονίζει ο Χρ. Κώνστας «έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα του ΥΠΕΚΑ για επιδότηση της εγκατάστασης συστημάτων φυσικού αερίου στα δημόσια κτίρια. Κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν νέα δίκτυα, νέοι αγωγοί. Θα μπορούσαμε κάλλιστα να συνδυάσουμε το υφιστάμενο σύστημα θέρμανσης ή το σύστημα θέρμανσης φυσικού αερίου με την τοποθέτηση θερμικών ηλιακών, ώστε να μειώσουμε την κατανάλωση φυσικού αερίου κατά 50%, ίσως και παραπάνω.

Την ώρα που η ΕΕ βρίσκεται σε μία διαδικασία μείωσης κατά 15% της κατανάλωσης φυσικού αερίου, εμείς μπορούμε, με ελληνικά προϊόντα, να πετύχουμε πολύ μεγαλύτερη μείωση, που θα έχει βάθος χρόνου. Γιατί, ενώ το φυσικό αέριο είναι ένα «μεταβατικό» καύσιμο, το ηλιακό σύστημα που εγκαθίσταται μπορεί να συνεχίσει να υποβοηθά οποιοδήποτε νέο σύστημα θέρμανσης/ ψύξης επ’ αόριστον.»

Το ελληνικό success story

Ο κλάδος της θερμικής ενέργειας έχει έντονα ελληνικά χρώματα. Η Ελλάδα είναι πρωτοπόρος στον τομέα εδώ και δεκαετίες. Άλλωστε, η θερμική ενέργεια είναι η πρώτη και μοναδική μέχρι σήμερα τεχνολογία ΑΠΕ που κατασκευάζεται εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα και με εγχώριες πρώτες ύλες -σε ποσοστό πάνω από 80%.

Ξεκίνησε πριν από περίπου 50 χρόνια, όταν η χρήση ηλιακών θερμοσίφωνων γεννήθηκε στο Ισραήλ και «πέρασε» στην Ελλάδα, βοηθούμενη από το κλίμα της χώρας. Αρχικά, αναπτύχθηκαν πολλές μικρές εταιρείες, με τεχνίτες να κατασκευάζουν τους πρώτους -«πρωτόγονους» σε τεχνολογία- ηλιακούς και στη συνέχεια να αναπτύσσουν σιγά- σιγά μία εθνική τεχνογνωσία, βελτιώνοντας τη λειτουργία και την απόδοση των ηλιακών.

Ο κλάδος επένδυσε στην ποιότητα και στην έρευνα, με την καθοδήγηση ειδικού εργαστηρίου που αναπτύχθηκε στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» – το πρώτο διαπιστευμένο ελληνικό εργαστήριο.

Έτσι προέκυψαν τα πρώτα μεγάλα εργοστάσια, εταιρείες που διαθέτουν πλέον δικά τους τμήματα R&D, με πωλήσεις εκατομμυρίων ευρώ στο εξωτερικό. Υπάρχουν Έλληνες κατασκευαστές που πωλούν έως και 95% της παραγωγής τους σε εταιρείες του εξωτερικού, που ενσωματώνουν στις δικές τους γραμμές παραγωγής τα ελληνικά προϊόντα.

Περίπου 4.000 εργαζόμενοι απασχολούνται στον κλάδο και οι θέσεις εργασίας αυξάνονται σταθερά, ακόμα και τα τελευταία δύο χρόνια παρά την κρίση του κορωνοϊού.

Με αριθμούς, η χρήση ηλιακών στην Ελλάδα:

• εξοικονομεί πάνω από 500 εκατομμύρια ευρώ ετησίως στους λογαριασμούς ρεύματος
• εξοικονομεί περίπου 3,2 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως
• από τα 1300 ευρώ (κατά μέσο όρο) που πληρώνει ο καταναλωτής για την αγορά ενός ηλιακού, τα 1200 ευρώ επιστρέφουν στην εθνική οικονομία
• άνω του 60% της εγχώριας παραγωγής εξάγεται.

«Στην Ελλάδα λειτουργεί η πρώτη εταιρεία διεθνώς, που εφαρμόζει ηλιακή ψύξη ήδη από το 1990» εξηγεί ο Χρ. Κώνστας αναφερόμενος στις αποθήκες της εταιρείας Σαράντης, στα Οινόφυτα. Οι αποθήκες κλιματίζονται με ψύκτες που κάνουν χρήση θερμικής ενέργειας. «Η εταιρεία έκανε απόσβεση του συστήματος που εγκατέστησε μόλις σε πέντε χρόνια» τονίζει ο Χρ. Κώνστας.

Συμέλα Τουχτίδου