Η χώρα που πλήττεται ταυτόχρονα από ξηρασία, λειψυδρία και πλημμύρες

Στην κεντρική Κίνα, εκεί που συνήθως συναντάς πράσινες πεδιάδες με καλαμπόκι, τώρα βρίσκεις ξεραμένες καλλιέργειες. Δεν έχει βρέξει εδώ και δύο μήνες και οι πηγές έχουν στερέψει. Η ξηρασία, που έχει πλήξει 8 μεγάλες κινεζικές επαρχίες, είναι η χειρότερη που μπορούν να θυμηθούν οι ντόπιοι.

Με μόλις 6% του γλυκού νερού του κόσμου, η Κίνα πρέπει να ξεδιψάσει το 20% των ανθρώπων του κόσμου. Η άνιση κατανομή του νερού της χώρας εντείνει την πρόκληση. Οι Κινέζοι ηγέτες επί χρόνια βασίζονται σε μεγάλα έργα υποδομής για να το μεταφέρουν από πιο υγρά σε πιο ξηρά μέρη.

Βορράς χωρίς νερό, Νότος πλημμυρισμένος

Αλλά τώρα η κλιματική αλλαγή δοκιμάζει ολόκληρη τη χώρα, επισημαίνει σε ρεπορτάζ του ο Economist. Μόλις τον περασμένο μήνα η Κίνα υπέφερε ταυτόχρονα από έντονη ξηρασία στο βορρά και σφοδρές πλημμύρες στον νότο, που σκότωσαν δεκάδες ανθρώπους.

Κύματα καύσωνα

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η Κίνα θα βιώνει όλο και πιο συχνά περιόδους έντονων βροχοπτώσεων, καθώς και παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας. Εκτός από τις πλημμύρες, η νότια Κίνα έχει πληγεί από ξηρασίες τα τελευταία τρία χρόνια. Σε όλη τη χώρα, τα κύματα καύσωνα έχουν γίνει 50 φορές πιο πιθανά ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με το World Weather Attribution.

Λειψυδρία

Η Βόρεια Κίνα έχει εδώ και καιρό δει τις καλλιέργειες να «καίγονται» από την ξηρασία ενώ αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα λειψυδρίας. Οι περισσότερες επαρχίες της περιοχής, όπου ζει το 40% του πληθυσμού, πέφτουν κάτω από το όριο της «λειψυδρίας» που ορίζει ο ΟΗΕ. Εν τω μεταξύ, μια άλλη τάση που προκύπτει από την κλιματική αλλαγή πλήττει τη δυτική Κίνα.

Πάγοι που λιώνουν

Οι παγετώνες ψηλά στα Ιμαλάια, που τροφοδοτούν τους μεγάλους ποταμούς της χώρας (καθώς και εκείνους στη Νοτιοανατολική και Νότια Ασία), υποχωρούν. Το 1/5 του πάγου τους έχει λιώσει από τη δεκαετία του 1950. Προς το παρόν, αυτό κάνει μεγάλα μέρη της Κίνας πιο υγρά. Οι οάσεις στις δυτικές ερήμους ανθίζουν. Αλλά γύρω στα μέσα του αιώνα, η απορροή των υδάτων αναμένεται να αρχίσει να μειώνεται. Μια περιοχή που θα επηρεαστεί θα είναι η Ταρίμ, όπου ζουν 12 εκατομμύρια άνθρωποι που παίρνουν περίπου το 40% του νερού τους από τους παγετώνες.

Το οικονομικό κόστος

Οι διαταραχές που προκαλούνται μόνο από την ξηρασία έχουν κοστίσει στην κινεζική οικονομία 7 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μεταξύ 1984 και 2015, σύμφωνα με εκτίμηση ερευνητών της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών. Εκτιμούν ότι ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να αυξηθεί στα 47 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως εάν η θερμοκρασία του πλανήτη αυξηθεί κατά 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα (ένα όριο που μπορεί να ξεπεραστεί μέχρι τη δεκαετία του 2030, εάν οι εκπομπές συνεχίσουν να αυξάνονται με τον τρέχοντα ρυθμό).

Πλήττονται αγρότες, επιχειρήσεις – Φόβοι κοινωνικής αναταραχής

Ο αγροτικός τομέας, ο οποίος χρησιμοποιεί περισσότερο από το ήμισυ του νερού της Κίνας, έχει πληγεί περισσότερο. Αλλά και άλλα μέρη της οικονομίας δεν θωρακίζονται. Το 2022 η νοτιοδυτική επαρχία Σιτσουάν βίωσε πολλούς μήνες χωρίς βροχές. Η ροή των ποταμών μειώθηκε, προκαλώντας μείωση της παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας κατά το ήμισυ. Αυτό οδήγησε σε διακοπές ρεύματος, με χιλιάδες εργοστάσια να αναγκάζονται να περιορίσουν την παραγωγή. Η κυβέρνηση ανησυχεί για την κοινωνική σταθερότητα.

Από την εποχή της αυτοκρατορίας, οι ηγεμόνες της Κίνας προσπάθησαν να δαμάσουν τα μεγάλα ποτάμια της χώρας. Η ίδια η εξουσία τους συνδέθηκε με τις προσπάθειες αυτές. Ο Γουέν Τζιαμπάο, πρώην πρωθυπουργός, είπε κάποτε ότι η έλλειψη νερού απειλεί «την ίδια την επιβίωση του κινεζικού έθνους», με τον Economist να παρατηρεί ότι πιθανώς εννοούσε την επιβίωση του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Η σημασία των ποταμών

Ο πρόεδρος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, μιλά συχνά για τους υδάτινους πόρους της χώρας και την ανάγκη προστασίας τους. Οι αξιωματούχοι τείνουν να επικεντρώνονται στην πλευρά της προσφοράς του προβλήματος. Για να μειώσει τις ελλείψεις στο βορρά, για παράδειγμα, η Κίνα ξόδεψε εκατοντάδες δισεκατομμύρια γιουάν για την κατασκευή του Έργου Εκτροπής Νερού Νότου-Βορρά. Αυτό το τεράστιο σύστημα καναλιών αντλεί νερό από τη νότια προς τη βόρεια Κίνα.

Τα δύο κύρια κανάλια του, που τροφοδοτούνται από τον Γιανγκτσέ και τους παραπόταμους του, ολοκληρώθηκαν πριν από περίπου μια δεκαετία. Αλλά η ποσότητα του νερού που μετακινείται είναι ακόμα σχετικά μικρή και το έργο είναι ακόμη σε φάση επέκτασης.

Οι υποδομές νερού

Πέρυσι η Κίνα επένδυσε πάνω από 1 τρισεκατομμύριο γιουάν (137 δισεκατομμύρια δολάρια) σε υποδομές νερού.

Πολλά από τα χρήματα πήγαν στην κατασκευή ενός πυκνότερου δικτύου σωλήνων και δεξαμενών αποθήκευσης για τη μείωση των αποβλήτων από διαρροές.

Πολλές παράκτιες πόλεις κατασκευάζουν μονάδες αφαλάτωσης ως «ασφαλιστικό συμβόλαιο» κατά της λειψυδρίας, λέει στον Economist ο Σκοτ Μουρ του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια. Αυτά μπορούν να αφαιρέσουν το αλάτι από το θαλασσινό νερό για να το κάνουν πόσιμο (αν και με μεγάλο κόστος από άποψη ενέργειας). Μέχρι το επόμενο έτος η Κίνα σχεδιάζει να είναι σε θέση να αφαλατώνει περίπου 3 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού την ημέρα.