Χρονιά προκλήσεων το 2024 για την αιολική ενέργεια: Ο κλάδος επιστρέφει στα κέρδη – Ούριος άνεμος για νέα έργα

Αντιμέτωπη με μία ακόμα χρονιά γεμάτη προκλήσεις είναι η ευρωπαϊκή αιολική βιομηχανία, η οποία εδώ και καιρό παλεύει με τον πληθωρισμό και το υψηλό κόστος εισροών, τα σημεία συμφόρησης στην αλυσίδα εφοδιασμού, τις αργές αδειοδοτήσεις και τους περιορισμούς του δικτύου.

Ωστόσο, η παλίρροια φαίνεται ότι έχει αρχίσει να αλλάζει, οι προοπτικές φαίνονται ευοίωνες και οι παράγοντες της αγοράς υιοθετούν πλέον μια πιο αισιόδοξη -αν και ακόμα συγκρατημένη- προσέγγιση.

Βασικοί καταλύτες σε αυτή την αλλαγή είναι αφενός η προσπάθεια μεταρρύθμισης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και ο Χάρτης Αιολικής Ενέργειας που κέρδισε την υποστήριξη από σχεδόν όλα τα κράτη μέλη και περισσότερες από 300 εταιρείες.

«Είναι εξαιρετικά θετικό το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις έχουν πλέον αναγνωρίσει τη στρατηγική φύση της ευρωπαϊκής αιολικής βιομηχανίας και θα λάβουν μέτρα για να την υποστηρίξουν ενεργά – με τη βασική αρχή ότι η επέκταση της αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη θα πρέπει να γίνει «στην Ευρώπη», εκτίμησε ο διευθύνων σύμβουλος της WindEurope, Giles Dickson. 

Σε συνέντευξή του στο Balkan Green Energy News ο Dickson υποστηρίζει ότι τα σημεία συμφόρησης στις αδειοδοτήσεις αρχίζουν πλέον να χαλαρώνουν σε πολλές χώρες, καθώς αρχίζουν να εφαρμόζονται οι νέοι κανόνες της ΕΕ για τις αδειοδοτήσεις. Ο πληθωρισμός στο κόστος των εισροών έχει επίσης αμβλυνθεί. Και πολλές κυβερνήσεις τώρα τιμαριθμοποιούν σωστά τις τιμές δημοπρασίας τους, κάτι που βελτιώνει τα έσοδα των κατασκευαστών αιολικών πάρκων. Και εξαιτίας αυτών οι κατασκευαστές ανεμογεννητριών αρχίζουν να επιστρέφουν στα κέρδη.

Ο ευρωπαϊκό χάρτης

Η μακροπρόθεσμη προοπτική για την αιολική ενέργεια στην Ευρώπη είναι απολύτως θετική με τις κυβερνήσεις να δεσμεύονται για ολοένα και πιο φιλόδοξους στόχους για την επέκταση της χερσαίας και υπεράκτιας αιολικής ενέργειας. Και το 2023 σημειώθηκε σημαντική πρόοδος με την ΕΕ να υιοθετεί ένα πακέτο αιολικής ενέργειας με άμεσα μέτρα που θα ληφθούν τώρα για την ενίσχυση της εφοδιαστικής αλυσίδας αιολικής ενέργειας της Ευρώπης – μέτρα τα οποία οι εθνικές κυβερνήσεις ενέκριναν στο τέλος του έτους σε έναν νέο ευρωπαϊκό χάρτη αιολικής ενέργειας.

Ο «ρωσικός καταλύτης»

Παράλληλα, η Ευρώπη αντιμετωπίζει τώρα πιο σοβαρά την ενεργειακή μετάβαση από ποτέ. 

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και ο εξοπλισμός των προμηθειών φυσικού αερίου της έχουν πείσει τους πάντες ότι η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει τις εγχώριες παραγωγικές της ικανότητες ενέργειας προκειμένου να ενισχύσει την ασφάλεια εφοδιασμού της.

Εξάλλου, κάθε μεγαβατώρα που παράγεται από την αιολική ενέργεια στην Ευρώπη μειώνει την ανάγκη εισαγωγής ορυκτών καυσίμων από τη Ρωσία και αλλού. Σύμφωνα με τον Dickson το πακέτο REPowerEU, η απάντηση της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, έχει αρχίσει να δείχνει αποτελέσματα. Στη Γερμανία, οι αλλαγές στις αδειοδοτήσεις αιολικής ενέργειας μείωσαν τους χρόνους αδειοδότησης και οδήγησαν σε ταχεία αύξηση των νέων αδειών αιολικής ενέργειας. Στην Πολωνία, η νέα κυβέρνηση θέλει να επιταχύνει τη μετάβαση προς την αιολική ενέργεια και άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Σε ολόκληρο το μπλοκ, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν αυξήσει τους στόχους επέκτασης της αιολικής ενέργειας και έχουν δεσμευτεί για στενότερη διασυνοριακή συνεργασία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Φιλόδοξοι στόχοι

Σύμφωνα με τον ίδιο, το 2024 θα είναι ένα κρίσιμο έτος για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αλυσίδας εφοδιασμού αιολικής ενέργειας για την επίτευξη των ενεργειακών και κλιματικών στόχων του 2030. Η ΕΕ θέλει 420 GW αιολικής ενέργειας έως το 2030, από 230 GW σήμερα. Η βιομηχανία θα χρειαστεί να κατασκευάζει σχεδόν διπλάσιες ανεμογεννήτριες κάθε χρόνο από ό,τι κατασκευάζουμε αυτή τη στιγμή. Επιπλέον, θα χρειαστεί να προσλάβει 200.000 επιπλέον εργαζομένους και να επενδύσει σε υποστηρικτικές υποδομές όπως δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, πλοία και δρόμους. Είναι ένα τεράστιο έργο που θα απαιτήσει συνεργασία μεταξύ της βιομηχανίας, των κυβερνήσεων και των δημόσιων αρχών.

Οι περιορισμοί του δικτύου

Η ΕΕ φαίνεται ότι έχει συμβιβαστεί με το γεγονός ότι περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σημαίνουν περισσότερες επενδύσεις σε υποδομές δικτύου. Το τρέχον δίκτυο δεν μπορεί να φιλοξενήσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που τώρα θέλουν να συνδεθούν. Και η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να αυξηθεί κατά 60% μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

Τον Νοέμβριο του 2023 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε ένα σχέδιο δράσης για τα δίκτυα – ένα σχέδιο 14 σημείων για τον εκσυγχρονισμό του ηλεκτρικού δικτύου της Ευρώπης και την προετοιμασία για την ηλεκτροδότηση του ενεργειακού συστήματος με βάση τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Αναφέρει ότι απαιτούνται 584 δισεκατομμύρια ευρώ νέων επενδύσεων για την επίτευξη των στόχων για την ενέργεια και το κλίμα για το 2030. 

Τι άλλαξε το παιχνίδι

Ο Dickson αναφέρει ότι το πακέτο Wind Power που προτάθηκε τον Οκτώβριο του 2023 άλλαξε το παιχνίδι για την αιολική βιομηχανία της Ευρώπης. Άνοιξε νέα κανάλια χρηματοδότησης για να ωθήσει τις επενδύσεις στην παραγωγή αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη. Και πρότεινε να διπλασιαστούν τα διαθέσιμα χρήματα για την παραγωγή καθαρής τεχνολογίας στο πλαίσιο της επόμενης πρόσκλησης του Ταμείου Καινοτομίας της ΕΕ σε 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ.

Παράλληλα, έδωσε τη δυνατότητα στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) να παρέχει εργαλεία αποφυγής κινδύνου και αντεγγυήσεις για την κάλυψη της έκθεσης των ιδιωτικών τραπεζών όταν δανείζουν χρήματα στην αιολική βιομηχανία. Η ΕΤΕπ άλλαξε επίσης τη δανειοδοτική της πολιτική για τη χρηματοδότηση της μεταποίησης εκτός από την εκτεταμένη χρηματοδότηση των αιολικών πάρκων.

Ο Χάρτης Αιολικής Ενέργειας

Είκοσι έξι κράτη μέλη της ΕΕ και περισσότερες από 300 εταιρείες κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας αιολικής ενέργειας υπέγραψαν τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Αιολικής Ενέργειας τον Δεκέμβριο.

Μεταξύ των υπογραφόντων είναι η Ελλάδα. Με την υπογραφή τους, εκδήλωσαν τη σταθερή υποστήριξή τους για την παραγωγή αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη και δεσμεύτηκαν να λάβουν επείγουσα δράση για την εφαρμογή των εξαιρετικών μέτρων που περιγράφονται στο Πακέτο Αιολικής Ενέργειας.

Ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Αιολικής Ενέργειας θα βοηθήσει στο ξεκλείδωμα των επενδύσεων, στη βελτίωση της μακροπρόθεσμης προβολής μέσω σαφών χρονοδιαγραμμάτων δημοπρασιών, στην επίσπευση και ψηφιοποίηση των αδειών και στη δημιουργία δημοπρασιών αιολικής ενέργειας.

 Χρονιά ανάκαμψης

Σύμφωνα με ανάλυση της S&P Global Commodity Insights, τα ευρωπαϊκά έθνη θα αναλάβουν περίπου 50 GW νέων υπεράκτιων δημοπρασιών αιολικής ενέργειας το 2024, κάνοντας σημαντικά βήματα προς τα εμπρός προς τον στόχο των 300 GW υπεράκτιας αιολικής ενέργειας έως το 2050.

Η S&P Global αναφέρει ότι οι αιολικές δημοπρασίες το 2024 θα εκτείνονται σε καθιερωμένες αγορές γύρω από τη Βόρεια Θάλασσα, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Δανίας, καθώς και στις αγορές της Νορβηγίας, της Ιρλανδίας και της Φινλανδίας, οι οποίες βρίσκονται στην αρχική φάση αξιοποίησης υπεράκτιων αιολικών πόρων.

Μεταξύ των πολυαναμενόμενων δημοπρασιών φέτος είναι η έκτη δημοπρασία συμβάσεων για διαφορά (CFD) στο Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία δεν κατάφερε να προσελκύσει ούτε μία προσφορά πέρυσι. Το χαμηλό ανώτατο όριο προσφοράς που προσέφερε η κυβέρνηση εκείνη την εποχή, ανάγκασε τους κατασκευαστές να μείνουν μακριά από τη δημοπρασία. Αυτό έχει ήδη διορθωθεί: η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου αύξησε το ανώτατο όριο τιμών για το 2024 κατά σχεδόν 66%, από 56 $/MWh σε 92 $/MWh στις τιμές του 2012. Ως αποτέλεσμα, ο όμιλος ενεργειακών λόμπι RenewableUK προβλέπει ότι ο γύρος δημοπρασιών του 2024 θα μπορούσε να προσθέσει περισσότερα από 8 GW δυνητικής υπεράκτιας αιολικής ισχύος.

Άλλες αξιόλογες υπεράκτιες δημοπρασίες αιολικής ενέργειας φέτος περιλαμβάνουν το Ijmuiden Ver 4 GW στην Ολλανδία. Η Δανία αναμένεται επίσης να ξεκινήσει δημοπρασίες υπεράκτιας αιολικής ισχύος περίπου 9 GW που καλύπτουν πέντε διαφορετικές τοποθεσίες, και η Γερμανία έχει επίσης προγραμματίσει να διεξαγάγει διαγωνισμούς για 8 GW νέας υπεράκτιας αιολικής ισχύος το 2024.

Εν τω μεταξύ, στη Γαλλία, η κυβέρνηση έχει διαθέσει 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια μέσω χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την κατασκευή δύο πλωτών αιολικών πάρκων, το καθένα με ισχύ από 230 MW έως 280 MW. Ο διαγωνισμός για τις δύο τοποθεσίες έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει φέτος. Επιπλέον, η Γαλλία αναμένεται επίσης να ανακοινώσει τους νικητές τεσσάρων χωριστών διαγωνισμών για αιολικά πάρκα σταθερού πυθμένα που οριστικοποιήθηκαν πρόσφατα, συμπεριλαμβανομένων των 1,5 GW Normandy 2 και 1 GW Sud-Atlantique.