H2 South Corridor: Ο διάδρομος υδρογόνου που θα συνδέσει τη Βόρεια Αφρική με τη βιομηχανική καρδιά της Ευρώπης.
Με αφορμή τις ραγδαίες εξελίξεις των τελευταίων μηνών, αρκετοί είναι εκείνοι που προκρίνουν την ιδέα, να γίνει η Μεσόγειος Θάλασσα ο νέος ενεργειακός κόμβος για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης στην Ευρώπη.
Και λαμβάνοντας υπόψη το τρέχον γεωπολιτικό και γεωοικονομικό σενάριο, αυτό είναι ένα ζήτημα υψίστης σημασίας.
Το θέμα αυτό αναλύθηκε πρόσφατα σε άρθρο του Economist που απεικονίζει την περιοχή της Μεσογείου ως μια μελλοντική δύναμη της πράσινης επανάστασης υδρογόνου, απαλλαγμένης από άνθρακα.
Η απάντηση στα πολλά ερωτήματα που προκύπτουν από αυτό το θέμα μπορεί να προέρχεται από την πρόσφατη συμφωνία μεταξύ της ιταλικής και της γερμανικής κυβέρνησης για την κατασκευή ενός νέου αγωγού αερίου και υδρογόνου κατά μήκος των Άλπεων, του λεγόμενου διαδρόμου SouthH2. Σύμφωνα με τη Ρώμη και το Βερολίνο, ο αγωγός θα παραδώσει πράσινο υδρογόνο από τη Βόρεια Αφρική στη βιομηχανική καρδιά της Ευρώπης.
Piano Mattei
Το σκεπτικό πίσω από το έργο αυτό, όπως γράφει το οilprice.com είναι η αναζωογόνηση της γεωστρατηγικής θέσης της Ιταλίας στο κέντρο της Μεσογείου και η πολυαναμενόμενη αναγνώριση του ρόλου της ως ενεργειακής άρθρωσης μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής.
Η ιδέα έχει επιβεβαιωθεί επανειλημμένα στο λεγόμενο Σχέδιο Ματέι (Piano Mattei), μια κρίσιμη εξέλιξη στην εξωτερική πολιτική της Ιταλίας έναντι της Αφρικής που επινόησε η πρωθυπουργός Τζιόρτζια Μελόνι.
Επί της ουσίας πρόκειται για τη φυσική απάντηση της Ρώμης στη μετατόπιση των αξόνων ευρωπαϊκού ενεργειακού εφοδιασμού από ένα μοντέλο Ανατολής-Δύσης (που επικεντρώνεται στη Ρωσία) σε ένα μοντέλο Νότου-Βορρά (Βόρεια Αφρική και Νορβηγία).
Από την άλλη πλευρά, ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς ηγείται ενός πολιτικού συνασπισμού που συνεχίζει να επενδύει στις βαριές βιομηχανίες της χώρας.
Το Βερολίνο στοχεύει να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας του με άλλες παγκόσμιες οικονομικές δυνάμεις. Ωστόσο, είναι δυνατόν να συνυπάρχουν αυτές οι δύο στρατηγικές σε ένα τόσο αποσταθεροποιημένο ευρωπαϊκό και κατακερματισμένο παγκόσμιο σενάριο;
Γερμανοϊταλικός άξονας
Το Σχέδιο Δράσης που συμφωνήθηκε μεταξύ Ιταλίας και Γερμανίας στα τέλη Νοεμβρίου επικεντρώνεται στη «συνεργασία εμπιστοσύνης και μια στενή, μακροχρόνια φιλία» μεταξύ Ρώμης και Βερολίνου για την προώθηση της στρατηγικής συνεργασίας γύρω από πέντε βασικούς τομείς:
- Τεχνολογία, ανταγωνισμός και κοινωνική συνοχή
- Προστασία του κλίματος
- Παγκόσμιες συνεργασίες
- Ευρώπη -
- Κοινωνικές και πολιτιστικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών
Επίκεντρο ο αγωγός
Ολόκληρη η εταιρική σχέση έχει το βασικό της συστατικό σε έναν νέο αγωγό που θα φέρει πράσινα μόρια από τη Βόρεια Αφρική στην κεντρική Ευρώπη, με τη συμμετοχή εταίρων όπως η Αλγερία, η Τυνησία, η Αυστρία και η Ελβετία.
Όλα τα προαναφερθέντα έθνη ενδιαφέρονται να αναβαθμίσουν τον ρόλο του υδρογόνου για περιορισμό του άνθρακα από τα ενεργειακά τους συστήματα έως το 2050.
Σε όλες αυτές τις χώρες, οι βιομηχανικοί τομείς που είναι δύσκολο να υποχωρήσουν εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα ορυκτά καύσιμα και κυρίως από το ακριβό φυσικό αέριο.
Ωστόσο, τα ευρωπαϊκά έθνη προσπαθούν επίσης να ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια με νέες προμήθειες κατά τις περιόδους αιχμής κατανάλωσης.
Τον Μάιο του 2023, το Βερολίνο, η Ρώμη και η Βιέννη υπέγραψαν κοινή επιστολή υποστήριξης για την ανάπτυξη του South H2 Corridor , μιας υποδομής μήκους 3.300 km με δυναμικότητα 4 εκατ. τόνων ετησίως (mt/y) . Ο αγωγός θα αξιοποιήσει το υπάρχον δίκτυο φυσικού αερίου που διαχειρίζονται 4 μεγάλοι φορείς εκμετάλλευσης (Ιταλική Snam, αυστριακή GCA και TAG και γερμανική Bayernets) επαναχρησιμοποιώντας περισσότερο από το 70% των υφιστάμενων υποδομών φυσικού αερίου που συνδέουν τις ευρωπαϊκές αγορές με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Αλγερίας.
Οι Βρυξέλλες
Οι Βρυξέλλες έχουν συμπεριλάβει το project στη λίστα των 166 έργων που ανταποκρίνονται στα κριτήρια της Πράσινης Συμφωνίας.
Οι άδειες ταχείας παρακολούθησης, οι συντομότερες διαδικασίες εκτίμησης επιπτώσεων και η οικονομική βοήθεια που παρέχεται από τη διευκόλυνση Connecting Europe Facility (CEF) είναι μόνο μερικά από τα κύρια πλεονεκτήματα για τις υποδομές που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της Ένωσης των λεγόμενων Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCIs) και Έργων Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος (PMIs). Άλλα δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια πιθανότατα θα προέλθουν από τα δισεκατομμύρια που διατίθενται για τα Σημαντικά Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (IPCEI).
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας έχει χαρακτηρίσει το υδρογόνο ως κρίσιμο συστατικό για τον περιορισμό των εκπομπών από τομείς που είναι δύσκολο να μειωθούν στις προηγμένες οικονομίες. Ωστόσο, ολόκληρος ο τομέας υποφέρει λόγω των εμποδίων στην αλυσίδα εφοδιασμού, των καθυστερήσεων στη δημιουργία οικονομιών κλίμακας και της αργής ανάπτυξης τεχνολογιών και ρυθμιστικών πλαισίων.
Ωστόσο, αυτό δεν εμπόδισε την Επιτροπή της ΕΕ να ξεκινήσει την πρώτη δημοπρασία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου για την υποστήριξη της παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου στην Ευρώπη. Κεφάλαια που, σύμφωνα με την Επιτροπή, θα συμβάλουν στη μείωση του υφιστάμενου χάσματος μεταξύ του κόστους παραγωγής του πράσινου υδρογόνου και των τιμών που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν οι πολίτες για αυτό.
