Εκρηκτικό κοκτέιλ ανέμων και ηλιοφάνειας φέρνει αποκλίσεις τιμών... 15.000% μέσα στην ίδια μέρα - Πρωταθλητής η Ελλάδα στη ΝΑ Ευρώπη

Ένα κοκτέιλ από υψηλή ηλιοφάνεια και Αυγουστιάτικα μελτέμια που κάνει να δουλεύουν ταυτόχρονα στο φουλ τόσο τα αιολικά όσο και τα φωτοβολταικά είναι η αιτία για ένα «καύσωνα» περικοπών και αρνητικών τιμών στην ελληνική αγορά, η οποία καταγράφει τις τελευταίες ημέρες τις μεγαλύτερες ενδοημερήσιες αποκλίσεις στη ΝΑ Ευρώπη.

Το θετικό είναι ότι ο συνδυασμός αιολικών και φωτοβολταϊκών που συμμετέχουν το τελευταίο διάστημα στο μείγμα με ποσοστό άνω του 60%, συντηρεί ένα σερί έξι ημερών με αρνητικό πρόσημο στις ελάχιστες τιμές, συμπιέζοντας τη μέση τιμή στην αγορά χονδρικής στα ασυνήθιστα χαμηλά για την εποχή επίπεδα των 65-70 €/ Μεγαβατώρα. Τέτοιες τιμές τον Αύγουστο είχε να δει η ελληνική αγορά από το 2020.

Το ελληνικό χρηματιστήριο καταγράφει για έκτη συνεχόμενη ημέρα τις μεγαλύτερες ενδοημερήσιες μεταβολές τιμών στη ΝΑ Ευρώπη, που από αρνητικές το μεσημέρι, λόγω της υπερπροσφοράς ΑΠΕ, εκτινάσσονται το βράδυ μόλις σβήσουν τα φωτοβολταικά και μπουν μπροστά οι μονάδες φυσικού αερίου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα, η ελάχιστη τιμή στην ελληνική αγορά διαμορφώνεται στις 11 το μεσημέρι στα -1,58 €/ Μεγαβατώρα, για να εκτιναχθεί μερικές ώρες αργότερα, δηλαδή στο peak της ζήτησης (8 το βράδυ) μόλις σβήσουν τα φωτοβολταικά, στα 240,13 €/ Μεγαβατώρα.

Είναι μακράν η μεγαλύτερη ενδοημερήσια απόκλιση στη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, με ένα άλμα... 15.000% μέσα σε μερικές ώρες. Την ίδια και χειρότερη εικόνα καταγράφει το ελληνικό χρηματιστήριο εδώ και μια εβδομάδα.

Το επικίνδυνο αυτό κοκτέιλ, αναλόγως και της έντασης των ανέμων, θα συνεχιστεί ή ενταθεί, όπως και οι περικοπές πράσινης ενέργειας που για σήμερα προβλέπονται στις 9,5 GWh, ενώ μόνο τη Κυριακή 10 Αυγούστου έφτασαν τις 30 Γιγαβατώρες. Τόσες ήταν οι πλεονάζουσες ποσότητες ενέργειας τις ημέρες με τις μεγαλύτερες περικοπές του Απριλίου, με τη διαφορά ότι πρόκειται για ένα μήνα με παραδοσιακά χαμηλότερη ζήτηση από τον Αύγουστο. Καθ’ όλο το Σαββατοκύριακο 9-10 Αυγούστου «πετάχτηκαν στα σκουπίδια» συνολικά 53 Γιγαβατώρες πράσινης ενέργειας.

Τι συμβαίνει στη γειτονιά μας

Στη πάντα επικίνδυνη Ουγγαρία, απ’ όπου και ξεκίνησε το περυσινό καλοκαίρι η ενεργειακή κρίση, η μίνιμουμ τιμή σήμερα «παίζει» στα 11,1 €/ MWh (13:00), αλλά η μάξιμουμ στα 317,2 €/ MWh (21:00), δηλαδή με αύξηση 2.758% μέσα σε μερικές ώρες.

Έχει τη σημασία του ότι και στις παραπάνω χώρες, οι τιμές συγκρατώνται σε χαμηλά επίπεδα για την εποχή, δηλαδή στα 87,26 €/ MWh στη Βουλγαρία, στα 89,78 ευρώ/MWh στη Ρουμανία και στα 100,15 ευρώ/MWh στην Ουγγαρία.
Στο χρηματιστήριο βέβαια της Ουγγαρίας, τα σημερινά 100,15 €/ MWh μεταφράζονται σε αύξηση 64% μέσα σε μια εβδομάδα, καθώς πριν από μερικές μέρες η μέση τιμή κυμαίνονταν στα 60,95 €/ MWh. Το γεγονός ότι οι θερμοκρασίες στη περιοχή θα ανέβουν κι άλλο τις επόμενες ημέρες σημαίνει ότι η ζήτηση μπορεί να φτάσει στα επίπεδα του περυσινού Αυγούστου, σχολιάζει στο Montel, ο Gabor Szatmari, αναλυτής της Montel Analytics και ειδικός στην περιφερειακή αγορά της ΝΑ Ευρώπης.

Στον αντίποδα, τα καλά νέα σε σχέση με το περυσινό καλοκαίρι είναι ότι αφενός η περιοχή δεν βίωσε κάποιον αντίστοιχο ισχυρό καύσωνα διάρκειας, αφετέρου ότι οι εμπλεκόμενοι παίκτες, Διαχειριστές Συστημάτων, Ρυθμιστές, και κυβερνήσεις, δείχνουν να βρίσκονται σε ένα καλύτερο συντονισμό.

Σίγουρα μένει να φανεί το τι θα συμβεί σε ένα σενάριο ακραίων διακυμάνσεων τιμών, κατά πόσο δηλαδή θα μετουσιωθεί στη πράξη, η αύξηση των ροών από την Κεντρική προς τη ΝΑ Ευρώπη και όσα δεσμεύθηκαν ότι θα κάνουν οι εμπλεκόμενες χώρες της περιοχής κατά τη συνεδρίαση της Task Force στις αρχές Ιουλίου, ωστόσο η μέχρι τώρα επίδοση των κρίκων της αλυσίδας αποτιμάται θετικά.

Το ζήτημα με τη περιορισμένη διαθεσιμότητα σε υποδομές, με τις πολλές συντηρήσεις γραμμών και μονάδων και τις βλάβες που είχε παρατηρηθεί πέρυσι τέτοια εποχή, φέτος δεν έχει εμφανιστεί, ενώ σίγουρα έχουν βοηθήσει τα περισσότερα φωτοβολταϊκά που μπήκαν το τελευταίο χρόνο σε λειτουργία πανευρωπαϊκά.

Τι σημαίνει το κοκτέιλ περικοπών και αρνητικών τιμών στο κατακαλόκαιρο

Τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι έχουν εξαλειφτεί οι ανισορροπίες ή ότι είναι όλα ρόδινα.

Το γεγονός ότι στα μέσα Αυγούστου, δηλαδή στη καρδιά του καλοκαιριού, καταγράφεται ένα κοκτέιλ περικοπών και αρνητικών τιμών, φαινόμενο που μέχρι πρότινος εμφανίζονταν την άνοιξη και το φθινόπωρο, σε δύο δηλαδή περιόδους παραδοσιακά χαμηλότερης ζήτησης, σημαίνει ότι οι ανισορροπίες μεταξύ προσφοράς και ζήτησης στην ελληνική αγορά διευρύνονται επικίνδυνα.

Το φετινό καλοκαίρι αναδεικνύει το πόσο επιτακτική ανάγκη είναι η εγκατάσταση μπαταριών που ωστόσο παραμένει μηδενική, ενώ πληθαίνουν οι φωνές όσων εκτιμούν ότι οι προβλέψεις για εγκατάσταση μπαταριών άνω των 4 GW ως τα τέλη της δεκαετίας είναι υπεραισιόδοξες.

Η κατάσταση για τα πολλές χιλιάδες έργα ΑΠΕ με συμβάσεις λειτουργικής ενίσχυσης διαφορικής προσαύξησης (ΣΕΔΠ) επιδεινώνεται, καθώς εκτίθενται όλο και περισσότερο στις αρνητικές ή μηδενικές τιμές που πηγαίνουν «χέρι χέρι» με τις περικοπές ΑΠΕ σε περιόδους υπερπροσφοράς ενέργειας, ανεξαρτήτως πλέον ζήτησης.

Εξαιρούνται μόνο οι «οικονομικά αδιάφοροι» στις διακυμάνσεις των χρηματιστηρίων: Είτε οι καθετοποιημένοι παίκτες που εξισορροπούν τα κόστη της αγοράς χονδρικής με τα τιμολόγια που παρέχουν στη λιανική και άρα δεν επηρεάζονται. Είτε όσοι έχουν έργα με κλειδωμένες «ταρίφες» feed in tariff (έργα με συμβάσεις ΣΠΗΕ και ΣΕΣΤ με τον ΔΑΠΕΕΠ και όχι ΣΕΔΠ), άρα θα πληρωθούν από τον εγχώριο ΕΛΑΠΕ. Είτε αυτοί που έχουν συνάψει μακροχρόνιες διμερείς συμβάσεις (PPAs), επομένως συναλλάσσονται σε προσυμφωνημένες τιμές.