Αθανασοπούλου: ο βιώσιμος τουρισμός είναι βασικός παράγοντας για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας στην Ευρώπη.

Ως ένας από τους πιο ταχέως εξελισσόμενους τομείς, ο τουρισμός αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής και ευρωπαϊκής οικονομίας, ενώ είναι και ένας από τους τομείς που πρώτοι δοκιμάζουν και ενσωματώνουν νέα παγκόσμια επιχειρηματικά μοντέλα και τάσεις. Στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, ο τουρισμός μπορεί να παίξει επίσης καταλυτικό ρόλο, κυρίως μέσω της αξιοποίησης της καινοτομίας και της πράσινης τουριστικής πολιτικής.

Η Άννα Αθανασοπούλου, Προϊσταμένη της διοικητικής μονάδας για τον Τουρισμό, τις Αναδυόμενες και Δημιουργικές Βιομηχανίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μίλησε στη Euractiv.gr και στη δημοσιογράφο Σοφία Ελανίδου για τις αναδυόμενες τάσεις στον τουρισμό, τις προοπτικές ανάπτυξης του βιώσιμου τουρισμού και τη συμβολή του στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας στην ΕΕ.

 

Συνεχώς, στην Ευρώπη εμφανίζονται νέες τάσεις στον τομέα του τουρισμού, όπως ο πολιτιστικός, ο συνεδριακός, ο βιώσιμος τουρισμός και ο τουρισμός υγείας. Τι κάνει η Επιτροπή για να ενισχύσει/ προστατεύσει αυτούς τους νέους τύπους τουρισμού;

Η υπεροχή σε διάφορους εξειδικευμένους τομείς είναι ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του τουρισμού της ΕΕ, τόσο στα μάτια των Eυρωπαίων ταξιδιωτών που επισκέπτονται μια άλλη χώρα εντός της ηπείρου όσο και σε επισκέπτες εκτός Ευρώπης.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ενθαρρύνουμε τη διαφοροποίηση του τουρισμού στην Ευρώπη. Από το 2011, υποστηρίξαμε περισσότερα από 100 σχέδια συνεργασίας μεταξύ προορισμών και τουριστικών επιχειρήσεων, στο πλαίσιο του προγράμματος της ΕΕ για τις ΜμΕ (COSME), για την ενίσχυση του ποδηλατικού, του περιβαλλοντικού και πολιτιστικού τουρισμού, του νεανικού και του τουρισμού της τρίτης ηλικίας, του γαστρονομικού και του οινοτουρισμού. Συνεργαζόμαστε με το Συμβούλιο της Ευρώπης για την ανάπτυξη ευρωπαϊκών πολιτιστικών διαδρομών και, πιο πρόσφατα, με την UNESCO, για τη δρομολόγηση των «Ταξιδιών Παγκόσμιας Κληρονομιάς», μια νέα ταξιδιωτική πλατφόρμα που συνδέει 34 τοποθεσίες παγκόσμιας κληρονομιάς σε 19 χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Τέλος, υποστηρίζουμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδιών για την προώθηση της Ευρώπης ως τουριστικού προορισμού στις τρίτες αγορές και την προβολή των μοναδικών φυσικών και πολιτιστικών πόρων της.

Αυτός είναι ένας μικρός σπόρος. Η μακροπρόθεσμη πρόκληση είναι να εξασφαλιστεί μακροπρόθεσμος βιώσιμος τουρισμός στην Ευρώπη από οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνικοπολιτισμική άποψη. Μπορώ να διαβεβαιώσω ότι αυτό είναι ψηλά στην Ατζέντα της Τουριστικής Πολιτικής μας.

Μπορεί ο βιώσιμος τουρισμός να αποτελέσει μια αποτελεσματική στρατηγική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής; Πόση δυνητική ανάπτυξη βλέπετε σε αυτόν τον τομέα;

Ο τουρισμός είναι τομέας με μεγάλες δυνατότητες για την οικονομία της ΕΕ όσον αφορά την ανάπτυξη και την απασχόληση και με ισχυρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Πρόσφατες μελέτες εκτιμούν ότι η τουριστική βιομηχανία αντιπροσωπεύει το 8% των παγκόσμιων εκπομπών, με τις μεταφορές να παράγουν το μεγαλύτερο μέρος. Διακόσια εξήντα επτά εκατομμύρια Ευρωπαίοι (62% του πληθυσμού της ΕΕ) πραγματοποίησαν τουλάχιστον ένα ιδιωτικό ταξίδι το 2017, εξαιρουμένων των επαγγελματικών ταξιδιών. Η ΕΕ είναι ο κορυφαίος προορισμός στον κόσμο με 560 εκατομμύρια διεθνείς αφίξεις τουριστών το 2018.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η βιωσιμότητα αποτελεί βασική προτεραιότητα της πολιτικής της ΕΕ για τον τουρισμό. Προσπαθούμε να ενισχύσουμε την αειφόρο ανάπτυξη του τουρισμού και να ευαισθητοποιήσουμε σχετικά με τις κοινές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής. Αναπτύξαμε ένα σύστημα δεικτών, το ETIS, προκειμένου να βοηθήσουμε τους προορισμούς να παρακολουθήσουν τις βιώσιμες επιδόσεις τους, ενώ τα συστήματα πιστοποίησης, όπως το οικολογικό σήμα της ΕΕ (EU Ecolabel) και το EMAS (Eco-Management and Audit Scheme), παρέχουν καλύτερη προβολή στα τουριστικά καταστήματα που καταβάλλουν πρόσθετες προσπάθειες προκειμένου να είναι πράσινα. Τα διαρθρωτικά ταμεία υποστηρίζουν το πράσινο των τουριστικών επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο του προγράμματος COSME, κινητοποιήσαμε φέτος 5 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση των ικανοτήτων των τουριστικών ΜμΕ στα πλαίσια του αειφόρου τουρισμού.

Ο βιώσιμος τουρισμός είναι βασικός παράγοντας για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας στην Ευρώπη και βασίζεται σε ένα συνδυασμό παραγόντων που κυμαίνονται από τις καθαρές μεταφορές, την καινοτομία και τις τεχνολογίες, τη βέλτιστη συνδεσιμότητα και τη διατροπικότητα των μετακινήσεων έως τους υπεύθυνους πολίτες και τις αρμόδιες τοπικές αρχές.

Η επένδυση στην κλιματική ουδετερότητα αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση και ευκαιρία για την ΕΕ. Αυτό ισχύει και για τα 2,2 εκατομμύρια τουριστικών ΜμΕ στην Ένωση και σε πολλές ευρωπαϊκές περιφέρειες που βασίζονται στην ανάπτυξη του τουρισμού.

Πολλοί ενδιαφερόμενοι φορείς και υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μιλούν επίσης για την ανάγκη ενός ευρωπαϊκού σήματος ποιότητας για τον τουρισμό. Θα υπάρξει κάτι τέτοιο τα επόμενα χρόνια; Ποια είναι η άποψή σας ως προς αυτό;

Όπως γνωρίζετε, η Επιτροπή εξέτασε ήδη την εισαγωγή κοινών αρχών ποιότητας για τις υπηρεσίες τουρισμού σε επίπεδο ΕΕ το 2014, αλλά η πρότασή μας δεν κέρδισε την υποστήριξη των κρατών μελών.

Παρόλα αυτά, με τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θα επικεντρωθούμε στη συγκρισιμότητα των συστημάτων αστέρων των ξενοδοχείων σε ολόκληρη την ΕΕ και θα συνεργαστούμε με μια ομάδα ειδικών προκειμένου να εξετάσουμε πώς μπορούμε να κάνουμε τα online συστήματα ελέγχου πιο συγκρίσιμα για τους πελάτες. Αυτό το έργο θα ξεκινήσει την επόμενη χρονιά και θα εξελιχθεί σε διάστημα δύο ετών. Προσβλέπουμε ιδιαίτερα στην έκβαση αυτού του εγχειρήματος.

Ποια είναι η στρατηγική της Επιτροπής όσον αφορά τις πλατφόρμες βραχυπρόθεσμης ενοικίασης όπως η Airbnb, η HomeAway, η Wimdu κ.λπ. ; Μπορεί η άνθιση αυτών των εναλλακτικών πλατφορμών κράτησης να αναστείλει την ανάπτυξη των παραδοσιακών καταλυμάτων;

Η Επιτροπή έθεσε την ατζέντα της σχετικά με τη συνεργατική οικονομία στην ανακοίνωσή της το 2016, με κύριο στόχο την υποστήριξη της ισόρροπης και βιώσιμης ανάπτυξής της. Έκτοτε, χτίζουμε τη γνώση σχετικά με τη συμβολή των νέων επιχειρηματικών μοντέλων στην οικονομία και παρακολουθούμε την εξέλιξή της. Όσον αφορά τη συνεργατική οικονομία στον τομέα της τουριστικής διαμονής μικρής διάρκειας, οργανώσαμε μια σειρά εργαστηρίων το 2017, προκειμένου να ενισχύσουμε την κατανόηση του τρόπου, με βάση τον οποίο ισχύει η ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ για τις ψηφιακές πλατφόρμες και όσους προσφέρουν τπυς υπηρεσίες τους και παρουσιάσαμε αυτό το σύνολο αρχών σε διάσκεψη στις Βρυξέλλες τον Οκτώβριο του 2018.

Η συνεργατική οικονομία στον τομέα του τουριστικού καταλύματος ανταποκρίνεται στις μεταβαλλόμενες προσδοκίες των καταναλωτών. Βλέπουμε ταχέως εξελισσόμενα επιχειρηματικά μοντέλα, γεγονός που καθιστά δύσκολη την πρόβλεψη της μακροπρόθεσμης επιρροής σε άλλους παράγοντες του τομέα του τουρισμού. Βλέπουμε επίσης ότι οι προσδοκίες των καταναλωτών απέναντι στον παραδοσιακό τύπο τουριστικών υπηρεσιών αλλάζουν, είτε πρόκειται για καταλύματα, αξιοθέατα ή άλλα. Εν γένει, οι πάροχοι υπηρεσιών τουρισμού πρέπει να μαθαίνουν, να προσαρμόζονται και να καινοτομούν συνεχώς ώστε να ικανοποιούν τις ανάγκες των πελατών τους.

Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει έντονη συζήτηση σχετικά με την ανάγκη ύπαρξης ή όχι ενός Επίτροπου Τουρισμού. Ποια είναι η άποψή σας σε σχέση με αυτή την προοπτική; Η τουριστική οικονομία έχει ανάγκη από κάτι τέτοιο;

Αυτή είναι μια ερώτηση για την επόμενη πολιτική ηγεσία της Επιτροπής.

Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι, σε επίπεδο υπηρεσιών, εργαζόμαστε για την ενσωμάτωση του τουρισμού στους συναφείς τομείς πολιτικής της ΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι δουλεύουμε σε στενή συνεργασία με συναδέλφους στο περιβάλλον, τις μεταφορές, την ψηφιοποίηση, τις υποθέσεις καταναλωτών, τη γαλάζια οικονομία, τον πολιτισμό, τις δεξιότητες και πολλούς άλλους τομείς.

Οι προτάσεις της Επιτροπής για τα προγράμματα δαπανών της ΕΕ για την επόμενη οικονομική περίοδο 2021-2027 αντικατοπτρίζουν αυτήν την εγκάρσια προσέγγιση της τουριστικής οικονομίας, συνδυάζοντας την υποστήριξη προς τις ΜμΕ (πρόγραμμα ενιαίας αγοράς), τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις (Ταμεία Συνοχής και InvestEU), τις συνέργειες για τον πολιτισμό (Δημιουργική Ευρώπη) και την έρευνα και την καινοτομία (Horizon Europe). Η φιλοδοξία μας είναι η τουριστική βιομηχανία και οι ενδιαφερόμενοι του τουρισμού να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες αυτές.

Πώς σκέφτεστε την κατάσταση του τουρισμού σε 10 χρόνια από τώρα; Ποιες κυριότερες αλλαγές αναμένετε και ποιο είναι το επίκεντρο της Επιτροπής όσον αφορά τους στόχους για την τουριστική πολιτική;

Η ΕΕ κατέχει το 40% της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς. Ωστόσο, το μερίδιό μας μειώνεται ενόψει του παγκόσμιου ανταγωνισμού και της ταχύτερης αύξησης των αναδυόμενων ταξιδιωτικών προορισμών, ιδίως της Ασίας και του Ειρηνικού. Εάν δεν ληφθούν μέτρα, το μερίδιο του διεθνούς τουρισμού στην Ασία και τον Ειρηνικό προβλέπεται ότι θα αντιστοιχεί στο μερίδιο της ΕΕ έως το 2030.

Έχουμε εξετάσει τις παγκόσμιες μαζικές τάσεις μέχρι το 2040, με τη βοήθεια του ΟΟΣΑ. Διαπιστώσαμε ότι εάν η τουριστική βιομηχανία της ΕΕ θέλει να διατηρήσει τις καλές της επιδόσεις και να προστατεύσει τα μελλοντικά κέρδη, θα χρειαστεί να κάνει μια μετατόπιση που θα χαρακτηρίζεται από καινοτομία και βιωσιμότητα.

Τα δημογραφικά στοιχεία και οι digital-native millenials θα οδηγήσουν σε περαιτέρω αλλαγές στη συμπεριφορά και τις προσδοκίες των καταναλωτών. Η ψηφιοποίηση και οι νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και το blockchain, τα big data και η ψηφιακή οικονομία, έχουν ήδη τεράστια επίδραση στον τουρισμό και αυτή η τάση θα συνεχιστεί. Όσον αφορά την κινητικότητα, η διασύνδεση των μετακινήσεων είναι το μέλλον, αλλά πρέπει να εργαστούμε σε αυτό σε συνέργεια με την ασφάλεια και τη διαχείριση των συνόρων και για απρόβλεπτα σενάρια, όπως οι φυσικές καταστροφές. Τέλος, πιο εμπεριστατωμένα: η βιώσιμη ανάπτυξη του τουρισμού από περιβαλλοντική και κοινωνικοπολιτισμική άποψη θα συνεχίσει να διαδραματίζει βασικό ρόλο στην παγκόσμια ανταγωνιστικότητα του τομέα. Όλα αυτά δημιουργούν τεράστιες δυνατότητες αλλαγής και οι πρώτοι που θα κάνουν την αλλαγή θα αποκομίσουν τα περισσότερα οφέλη.

Δεν μπορούμε να προκαταλάβουμε το πρόγραμμα εργασίας της επόμενης Επιτροπής και το ίδιο ισχύει και για τις μελλοντικές προτεραιότητες της πολιτικής τουρισμού. Παρ ‘όλα αυτά, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε σε στενή συνεργασία με τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τις δημόσιες αρχές και την τουριστική βιομηχανία προς έναν κοινό στόχο: τον ευρωπαϊκό τουρισμό ως παγκόσμιο ηγέτη στην αειφορία, την ποιότητα και την καινοτομία.

 

 

 

5 Αυγούστου 2019

EURACTIV