Απαράδεκτες αλλαγές στην περιβαλλοντική νομοθεσία

Tο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δημοσίευσε μέσα στον Φεβρουάριο τρία σχέδια νόμου που αλλάζουν και πάλι δυσάρεστα την περιβαλλοντική νομοθεσία, μεταβάλλοντας πληθώρα περιβαλλοντικών ρυθμίσεων και επηρεάζοντας σημαντικούς τομείς της οικονομίας.

Και τα τρία αυτά νομοσχέδια δόθηκαν προς διαβούλευση με απαράδεκτα μικρή προθεσμία (12, 11 και 4 μέρες), αγνοώντας επιδεικτικά τη νομοθεσία που η ίδια η κυβέρνηση θέσπισε και προβλέπει τουλάχιστον 2 εβδομάδες διάρκεια, απαξιώνοντας ουσιαστικά τη σημασία της δημόσιας συμμετοχής στη διαδικασία λήψης περιβαλλοντικών αποφάσεων. Μάλιστα, ενώ οι διαβουλεύσεις έληξαν στις 28 Φεβρουαρίου, τα τρία νομοσχέδια ενώθηκαν σε ένα και κατατέθηκαν στη Βουλή την αμέσως επόμενη μέρα, δηλαδή την 1η Μαρτίου, ημέρα εθνικού πένθους λόγω του τραγικού δυστυχήματος στα Τέμπη.

Το πρώτο νομοσχέδιο αφορά στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές και την ενσωμάτωση ευρωπαϊκών οδηγιών, το δεύτερο στη μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων καθώς και τη διεύρυνση του αντικειμένου της με νέες αρμοδιότητες, ενώ το τρίτο είναι ένα συνονθύλευμα διατάξεων, οι περισσότερες από τις οποίες είναι αδιευκρίνιστης αναγκαιότητας και αφορούν τους τομείς της ενέργειας, του φυσικού περιβάλλοντος και της πολεοδομίας / χωροταξίας.

Στο σύνολο των τριών νομοσχεδίων οι διατάξεις που βρίσκουμε ιδιαιτέρως προβληματικές είναι δυστυχώς πολλές. Χαρακτηριστικά αναφέρω τις ακόλουθες:

• Αλλάζει για μια ακόμη φορά το νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με την προστασία των προστατευόμενων περιοχών. Δημιουργούνται δηλαδή για πολλοστή φορά μέσα στην τελευταία τριετία νέες συνθήκες που επηρεάζουν δυσμενώς την εκπόνηση των απαραίτητων ειδικών περιβαλλοντικών μελετών και την έκδοση προεδρικών διαταγμάτων και σχεδίων διαχείρισης για όλες τις περιοχές Natura 2000. Η ολοκλήρωση των μελετών αλλά και η νομική προστασία των συγκεκριμένων περιοχών, εκτός από το ότι είναι επιβεβλημένη από την εθνική μας νομοθεσία, κατέστη ακόμα πιο επιτακτική μετά την καταδίκη της Ελλάδας από το Δικαστήριο της ΕΕ λόγω μη θέσπισης των αναγκαίων στόχων διατήρησης και μη θεσμοθέτησης των κατάλληλων μέτρων για την προστασία τους.
• Η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της ΡΑΕ στους τομείς των αποβλήτων και των υδάτων, χωρίς καμία τεκμηρίωση για αυτή την επιλογή, αλλά και κυρίως μη παρέχοντας τα εχέγγυα για τη διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα του νερού. Το “δικαίωμα στο νερό” αποτελεί αναγνωρισμένο θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και μια αναγκαία προϋπόθεση για την αξιοπρεπή διαβίωση. Λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία του πόσιμου νερού στη ζωή των ανθρώπων, δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να τίθεται υπό αμφισβήτηση ο δημόσιος χαρακτήρας του.
• Επεκτείνεται η λειτουργία και η αύξηση ισχύος των εγκαταστάσεων με καύσιμο λιγνίτη ή ορυκτό αέριο ή πετρέλαιο που ήδη λειτουργούν ή πρόκειται να λειτουργήσουν ή κατασκευάζονται τώρα. Με αυτή τη ρύθμιση, σε συνδυασμό με τις συνεχείς και παράνομες παρεκκλίσεις από την οδηγία της ΕΕ για τις βιομηχανικές εκπομπές, μπορεί εσαεί να δίνεται παράταση λειτουργίας σε ιδιαίτερα ρυπογόνες μονάδες, οι οποίες θα έπρεπε να έχουν κλείσει καθώς εκπέμπουν ατμοσφαιρικούς ρύπους που ξεπερνάνε τα όρια που έχει εδώ και δεκαετίες θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
• Καταργείται η πρόβλεψη για μετεγκατάσταση του λιγνιτικού χωριού της Ακρινής στην Κοζάνη. Μια απαράδεκτη μεθόδευση που ακυρώνει την κοινωνική οφειλή που έχουμε απέναντι σε κοινότητες που επί δεκαετίες υποφέρουν από τις επιπτώσεις της λιγνιτικής δραστηριότητας. Στο νερό της περιοχής εντοπίστηκε εξασθενές χρώμιο, ένα αδιάψευστο τεκμήριο της περιβαλλοντικής υποβάθμισης αλλά και της υποβάθμισης της υγείας των κατοίκων. Η ίδια η τοπική κοινωνία της Ακρινής έχει αποφασίσει με σαρωτική πλειοψηφία σε τοπικό δημοψήφισμα, το οποίο διεξήχθη τον Δεκέμβριο του 2022, ότι επιθυμεί τη μετεγκατάστασή της, καθώς οι περιβαλλοντικές συνθήκες διαβίωσης δίπλα στα λιγνιτικά εργοστάσια και τα λιγνιτωρυχεία είναι πλέον μη ανεκτές.

Εκτός από το ότι υποβάλαμε τα σχόλιά μας και στα τρία νομοσχέδια που δόθηκαν σε πολύ σύντομες διαβουλεύσεις και συμμετείχαμε σε ακρόαση στη Βουλή για αυτά, στείλαμε και στους βουλευτές επιστολή όπου σχολιάζουμε αναλυτικά όλα τα προβληματικά σημεία των νομοσχεδίων, την οποία μπορείς να διαβάσεις εδώ. 

Είναι καιρός το υπουργείο να αναλάβει τις ευθύνες του και να προβεί σε άμεσες και ουσιαστικές ενέργειες για την προστασία του φυσικού μας περιβάλλοντος. Τα στοιχεία είναι ξεκάθαρα: δεν μπορούμε άλλο να παίζουμε με το περιβάλλον και την ποιότητα της ζωής μας. 

Θεοδότα Νάντσου
Επικεφαλής πολιτικής WWF