Η δέσμη μέτρων για το κλίμα «Fit for 55» και οι διαταραχές στον τομέα των μεταφορών εξαιτίας της COVID πρόκειται να κυριαρχήσουν και πάλι στις συζητήσεις για την πολιτική μεταφορών της ΕΕ το 2022. Η ΕΕ στοχεύει στην πράσινη ανάπτυξη, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο αναζωπύρωσης του ιού.
Τους τελευταίους πέντε μήνες, παρουσιάζονται έντονες συγκρούσεις μεταξύ βουλευτών και κρατών μελών σε συζητήσεις σχετικά με τη δέσμη μέτρων για το κλίμα «Fit for 55», η οποία αποσκοπεί στη μείωση των εκπομπών κατά 55% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Τους επόμενους 12 μήνες οι νομοθέτες θα προσπαθήσουν να βρουν μια κοινή γραμμή, προκειμένου να κερδίσουν και τη λαϊκή υποστήριξη. Αρκετά είναι τα θέματα που θα απασχολήσουν τους νομοθέτες κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους.
Η επικείμενη νομοθεσία περιλαμβάνει την αναθεώρηση των προτύπων εκπομπών CO2 για τα βαρέα οχήματα, ένα πλαίσιο για την εναρμόνιση της μέτρησης των εκπομπών των μεταφορών και της εφοδιαστικής, καθώς και την αναθεώρηση του νόμου που διέπει τη συλλογή και τη διαβίβαση των δεδομένων επιβατών πριν από την πτήση.
Πρόοδος στη δέσμη «Fit for 55»
Κατά την πρωτοβουλία ReFuelEU Aviation, όλες τις πτήσεις που προσγειώνονται στην ΕΕ θα υποχρεούνται σε καθορισμένο ποσοστό πράσινου καυσίμου αεριωθούμενων αεροσκαφών. Η πρόταση αυτή έχει προκαλέσει συζήτηση σχετικά με το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής της και τη φιλοδοξία για χρήση βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων (SAF).
Δεδομένης της σημαντικά υψηλότερης τιμής των SAF σε σύγκριση με την κηροζίνη, η επίδραση στην ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών αεροπορικών εταιρειών έχει προκαλέσει την ανησυχία μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Η προσπάθεια της Γερμανίας να αυξήσει τους στόχους για τα ηλεκτροκαύσιμα είναι πιθανό να προκαλέσει αντιδράσεις σε ορισμένα κράτη μέλη.
Διχασμός υπάρχει επίσης σχετικά με το αν ο εγκεκριμένος κατάλογος βιώσιμων πρώτων υλών για τα βιοκαύσιμα αεροπορίας (που επί του παρόντος βασίζεται στο παράρτημα 9 της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) θα πρέπει να διευρυνθεί ή να περιοριστεί.
Στον τομέα της ναυτιλίας, η συμπερίληψη του υγροποιημένου φυσικού αερίου ως πράσινου μεταβατικού καυσίμου στην πρόταση FuelEU Maritime προκάλεσε την οργή των ακτιβιστών της πράσινης εκστρατείας.
Οι ΜΚΟ επιθυμούν την αφαίρεσή της από το κείμενο, αν και με τον ευρωβουλευτή Jörgen Warborn της κεντροδεξιάς ομάδας του ΕΛΚ να ηγείται του φακέλου στην Επιτροπή Μεταφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μένει να δούμε αν η έκκλησή τους θα εισακουστεί. Αναμένεται ότι ο ρόλος του υγροποιημένου φυσικού αερίου θα αποτελέσει σημείο αντιπαράθεσης κατά τους επόμενους μήνες.
Όσον αφορά τα οχήματα, η αναθεώρηση των εκπομπών CO2 για τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά, ο κανονισμός για την υποδομή εναλλακτικών καυσίμων (AFIR) και ο κανονισμός της ΕΕ για τις μπαταρίες θα βρεθούν στο επίκεντρο των συζητήσεων.
Η ΕΕ πιέζει για αυστηρότερα πρότυπα εκπομπών για τα οχήματα με κινητήρα εσωτερικής καύσης έως το 2030, προτείνοντας την απαγόρευση της πώλησης ρυπογόνων οχημάτων μέχρι το 2035.
Ήδη επικρατεί διχασμός μεταξύ των χωρών. Οι πλουσιότερες χώρες υποστηρίζουν την υποχρεωτική μετάβαση σε ηλεκτρικά και υδρογονοκίνητα οχήματα, ενώ τα λιγότερο πλούσια κράτη ανησυχούν ότι η απαγόρευση θα οδηγήσει σε εισροή παλαιότερων, πιο ρυπογόνων οχημάτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης από πλουσιότερες χώρες στις αγορές μεταχειρισμένων οχημάτων τους.
Ίσως ακόμη πιο αμφιλεγόμενη είναι η πρόταση της Επιτροπής να επεκτείνει την αγορά άνθρακα της ΕΕ -το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) – στις οδικές μεταφορές. Κάποια κράτη μέλη υποστηρίζουν ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να πλήξει τους φτωχότερους και να επιφέρει «απρόβλεπτες» κοινωνικές συνέπειες. Οι περισσότερες περιβαλλοντικές ΜΚΟ έχουν επίσης ταχθεί κατά της επέκτασης του ΣΕΔΕ για τους ίδιους λόγους.
Ωστόσο, σημαντικοί παίκτες (συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας), χαιρέτισαν την πρόταση – επαινώντας το ΣΕΔΕ ως ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό μέσο για την παροχή κινήτρων για πράσινες αλλαγές.
Οι συζητήσεις για τον Κανονισμό Υποδομής Εναλλακτικών Καυσίμων (AFIR) είναι πιθανό να επικεντρωθούν γύρω από την «ευελιξία». Τα κράτη μέλη επιθυμούν μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τους στόχους για τις υποδομές χρέωσης. Από την άλλη, ο εισηγητής Ismail Ertug, Γερμανός νομοθέτης της κεντροαριστερής ομάδας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, θέλει να ενισχύσει τη φιλοδοξία.
Ο Ertug πιέζει επίσης για την επιβολή συγκεκριμένων κυρώσεων στις χώρες που δεν θα επιτύχουν τους στόχους, κάτι στο οποίο το Συμβούλιο είναι πιθανό να αντιδράσει.
Όπως και στο θέμα της ναυτιλίας, το φυσικό αέριο θα αποτελέσει σημείο αιχμής στη συζήτηση για τον AFIR. Οι νομοθέτες από όλο το πολιτικό φάσμα διαφωνούν ως προς το αν το LNG έχει θέση στην πρόταση.
Ορισμένοι το υποστηρίζουν ως απαραίτητο μεταβατικό καύσιμο για τα βαρέα οχήματα (όπως, σε γενικές γραμμές, και οι κατασκευαστές βαρέων οχημάτων). Άλλοι όμως – όπως η ευρωβουλευτής των Πρασίνων Jutta Paulus, θεωρούν πως πρέπει να εξαιρεθεί.
Ο κανονισμός της ΕΕ για τις μπαταρίες επιδιώκει να καταστήσει τις ευρωπαϊκές μπαταρίες τις πιο πράσινες στον κόσμο – θέτοντας όρια εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην παραγωγή, υποχρεώνοντας τους κατασκευαστές να χρησιμοποιούν ανακυκλωμένο περιεχόμενο και επιβάλλοντας ελέγχους για την αποτροπή καταχρήσεων της εργασίας στην αλυσίδα εφοδιασμού των μπαταριών.
Η γαλλική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ ελπίζει να ολοκληρώσει τις συνομιλίες σχετικά με τον κανονισμό για τις μπαταρίες κατά τη διάρκεια της θητείας της, με την επιθυμία να περάσει σε νόμο το συντομότερο δυνατό. Το Παρίσι είχε προηγουμένως ζητήσει να επισπευσθεί η εφαρμογή του κανονισμού για τις μπαταρίες κατά ένα έτος, για το 2024, και είχε τονίσει την ανάγκη να «υπάρξουν γρήγορα αποτελέσματα» – τονίζοντας ότι αποτελεί τομέα προτεραιότητας.
Ωστόσο, το θέμα του κανονισμού για τις μπαταρίες δέχεται επίσης κριτική: οι υποστηρικτές των πράσινων εκστρατειών θέλουν να δουν να αυξάνονται τα υποχρεωτικά ποσοστά ανάκτησης για τα βασικά μέταλλα των μπαταριών – όπως το κοβάλτιο, το νικέλιο και το λίθιο. Από την άλλη πλευρά, οι κατασκευαστές αυτοκινήτων προειδοποιούν ότι οι νέοι κανονισμοί θα μπορούσαν να αυξήσουν το κόστος των ηλεκτρικών οχημάτων.
Η βιομηχανία μπαταριών έχει επίσης εκφράσει την ανησυχία της για την υποχρέωση χρήσης ανακυκλωμένων υλικών για την κατασκευή μπαταριών, προειδοποιώντας ότι η πιθανή έλλειψη ανακυκλωμένου περιεχομένου θα βλάψει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών οχημάτων.
Εκτός από το «Fit for 55», οι νομοθέτες θα πρέπει να ασχοληθούν με τη «δέσμη μέτρων για την αποτελεσματική και πράσινη κινητικότητα», που δημοσιεύθηκε στις 14 Δεκεμβρίου.
Σύντομα θα καθοριστούν θέσεις σχετικά με τον επικαιροποιημένο κανονισμό για το διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) και την αναθεώρηση της οδηγίας για τα ευφυή συστήματα μεταφορών, η οποία πρόκειται να ανοίξει το δρόμο για περισσότερη αυτοματοποίηση της οδήγησης.
COVID-22;
Οι πρώτες ημέρες του 2022 είναι πιθανό να αποδειχθούν τρομακτικά οικείες με εκείνες του 2021, καθώς οι πολίτες ζουν με ευρύτατους περιορισμούς και οι κυβερνήσεις σε όλη την ένωση πιέζουν τους πολίτες να εμβολιαστούν (με το αναμνηστικό εμβόλιο, αυτή τη φορά).
Πράγματι, φαίνεται να έρχονται δύσκολοι μήνες για τους επιβάτες και τις αλυσίδες εφοδιασμού, καθώς οι ελπίδες ότι η πανδημία υποχωρεί φαίνεται να διαψεύδονται από τη μετάλλαξη Όμικρον.
Η αυξημένη καταναλωτική ζήτηση σε συνδυασμό με τη μειωμένη χωρητικότητα των λιμανιών και των αεροπορικών φορτίων θα συνεχίσει να επηρεάζει το παγκόσμιο εμπόριο μέχρι και το 2022 – σύμφωνα με την Karen Reddington, πρόεδρο της FedEx Express Europe.
«Καθώς τα ταξίδια των επιβατών παραμένουν μειωμένα, η χωρητικότητα των αερομεταφορών θα είναι περιορισμένη μέχρι το 2022, ενώ η ζήτηση για αγαθά είναι πιθανό να αυξηθεί, με τον όγκο των συναλλαγών του 2021 να ξεπερνά τα προ της πανδημίας επίπεδα και να επιτυγχάνει την ταχύτερη χρονιά ανάπτυξης εδώ και πάνω από μια δεκαετία», δήλωσε η Reddington.
Οι αεροπορικές εταιρείες και τα αεροδρόμια προετοιμάζονται επίσης για ένα ακόμη έτος περιορισμών για τους επιβάτες.
«Η διατήρηση των απαιτήσεων για τεστ και καραντίνα για τους εμβολιασμένους ταξιδιώτες θα φέρει μόνο δυσχέρειες στις οικονομίες και σε όσους επηρεάζονται από την βιομηχανία ταξιδίων και εξαρτώνται από αυτήν. Δεν υπάρχει πλέον κανένα αντίστοιχο όφελος για την ασφάλεια της υγείας» – όπως ανέφεραν σε κοινή δήλωσή τους ο Olivier Jankovec, γενικός διευθυντής της ACI EUROPE και ο Thomas Reynaert, διευθύνων σύμβουλος της Airlines for Europe (A4E).
Επιπλέον, τον Δεκέμβριο η Επιτροπή ενέκρινε την παράταση των κανόνων για την ελάφρυνση των χρονοθυρίδων στα αεροδρόμια. Ενώ συνήθως οι αεροπορικές εταιρείες υποχρεούνται να διασφαλίζουν ότι το 80% των πτήσεών τους απογειώνεται για να διατηρήσουν τις πολύτιμες χρονοθυρίδες των αεροδρομίων, το ποσοστό αυτό θα μειωθεί στο 64% για τη θερινή περίοδο προγραμματισμού.
Θα παραταθεί επίσης η εξαίρεση της «δικαιολογημένης μη χρήσης των χρονοθυρίδων», η οποία καλύπτει τις περιόδους κατά τις οποίες τα κρατικά μέτρα COVID-19 εμποδίζουν τους επιβάτες να ταξιδέψουν.
«Γνωρίζω ότι ο τομέας των αερομεταφορών ανησυχεί για την νέα μετάλλαξη Όμικρον και την πρόσφατη μείωση των αεροπορικών κρατήσεων. Παρακολουθούμε στενά την κατάσταση», δήλωσε η Επίτροπος της ΕΕ για τις μεταφορές Adina Vălean. «Η Επιτροπή έχει αποδείξει καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης της COVID-19 την προθυμία και την ικανότητά της να ενεργεί γρήγορα όπου χρειάζεται, και αυτό θα εξακολουθήσει να ισχύει και τους επόμενους μήνες».
Οι παρατάσεις αντικατοπτρίζουν την αβεβαιότητα σχετικά με την πορεία της πανδημίας, αν και οι υψηλότεροι στόχοι υποδηλώνουν την πεποίθηση ότι η κατάσταση παρουσιάζει κάποια βελτίωση.
Από Sean Goulding Carroll | EurActiv.com | Μεταφρασμένο από Γεωργία Ευαγγελία Καραγιάννη
