Συνέντευξη Α. Σδούκου: Συζητάμε με τους θεσμούς την κατάργηση της δημοπρασίας NOME του Οκτωβρίου – Ανεβάζουμε στόχους, απλοποιούμε διαδικασίες για ΑΠΕ – Νέες πρωτοβουλίες στην έρευνα υδρογονανθράκων

Ως προσωπικό της μεγάλο στοίχημα χαρακτηρίζει την  απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης των σταθμών ΑΠΕ η γενική γραμματέας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, στη συνέντευξη που παραχώρησε στον Θοδωρή Παναγούλη στο energypress. Αποκαλύπτει μάλιστα ότι έχει ήδη συσταθεί η ομάδα εργασίας με στόχο να διαμορφωθεί ένα σχέδιο νόμου «που  θα κάνει απλή και κατανοητή την αδειοδοτική διαδικασία, αντικειμενικοποιώντας την κρίση των φορέων που αδειοδοτούν και που αρέσκονται στην τυπολατρία» όπως λέει χαρακτηριστικά. 

Η κ. Σδούκου αποκαλύπτει επίσης ότι το ΥΠΕΝ διαβουλεύεται ήδη με τους θεσμούς την κατάργηση της τελευταίας δημοπρασίας NOME του Οκτωβρίου, θεωρώντας ότι τα προθεσμιακά προϊόντα που θα παραδίδονται κατά το επόμενο έτος, επιτρέπουν την σταδιακή προσαρμογή των εναλλακτικών προμηθευτών, έως ότου λειτουργήσει η οργανωμένη προθεσμιακή αγορά από το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας.

Διαβεβαιώνει άλλωστε ότι η νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου δεν θα δεχθεί επιπλέον καθυστερήσεις στην εφαρμογή της νέας δομής της αγοράς (target model) και θα εξαντλήσει όλα του τα μέσα προς στον σκοπό αυτό.

Σε ότι αφορά την έρευνα υδρογονανθράκων, η γενική γραμματέας αναγνωρίζει καθυστερήσεις και αναφέρει ότι οι τέσσερις εκκρεμείς συμβάσεις θα διαβιβαστούν στην Βουλή προς κύρωση τις αμέσως επόμενες ημέρες. Αποκαλύπτει επίσης ότι σχεδιάζονται  «σημειακές παρεμβάσεις» στον πετρελαϊκό νόμο του 2011 και ότι νέες περιοχές προς παραχώρηση θα «ανοίξουν» με τη διαδικασία της «εκδήλωσης ενδιαφέροντος» (express of interest) 

Ολόκληρη η συνέντευξη της Αλεξάνδρας Σδούκου έχει ως εξής:

Είχαμε την Παρασκευή τις ανακοινώσεις για τις αλλαγές στην τιμολογιακή πολιτική της ΔΕΗ. Επαρκούν για να αποκλιμακώσουν το οξύ ταμειακό έλλειμμα της επιχείρησης ;

Νομίζω ότι το θέμα των τιμολογίων της ΔΕΗ έχει αναλυθεί επαρκώς από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστή Χατζηδάκη τόσο κατά τη συζήτηση στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής, όσο και σε άλλες δημόσιες τοποθετήσεις του. Το πακέτο διάσωσης που εγκρίθηκε την Παρασκευή, ύψους 490 εκατ. ευρώ όπως γνωρίζετε, δίνει μια πρώτη «ένεση» ρευστότητας άμεσης δράσης  στη ΔΕΗ, ενόψει της κρίσιμης έκθεσης της Ernst & Young στις 24 Σεπτεμβρίου. 

Από εκεί και πέρα, υπάρχει ένα πλέγμα επιπρόσθετων μέτρων, από την είσπραξη παλαιότερων ΥΚΩ ύψους 200 εκατ. ευρώ (το σχετικό κονδύλι θα εγγραφεί στον προϋπολογισμό του 2020) έως την τιτλοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών και την εντατικοποίηση των διαδικασιών είσπραξης των οφειλομένων από τους στρατηγικούς κακοπληρωτές που θα φέρουν πρόσθετα κεφάλαια στο ταμείο της ΔΕΗ. 

Με τις δράσεις αυτές, θα απομακρυνθούν οι «σκιές» για τη βιωσιμότητα της Επιχείρησης και θα δοθεί χώρος στη νέα διοίκηση να επικεντρωθεί στα διαρθρωτικά μέτρα που θα διασφαλίσουν την επιστροφή της ΔΕΗ σε τροχιά ανάπτυξης στο νέο τοπίο της απελευθερωμένης και ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. 

Αυτό το τελευταίο, ωστόσο, το θέμα δηλαδή της διάρθρωσης της ηλεκτρικής αγοράς και της θέσης της ΔΕΗ μέσα σε αυτήν, παραμένει ανοιχτό. Για παράδειγμα υπάρχει η απόφαση του Ευρωδικαστηρίου για τους λιγνίτες,  το θέμα των μεριδίων της ΔΕΗ, η αποκλειστική χρήση των υδροηλεκτρικών κλπ. Με ποια θέση προσέρχεστε στο διάλογο με την Κομισιόν;

Στο διάλογο με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσερχόμαστε χωρίς δογματισμούς και με βασική θέση ότι η σημερινή κυβέρνηση θα κάνει όλα όσα χρειάζονται προκειμένου να εδραιωθεί ο ανταγωνισμός στην αγορά με τρόπο ισορροπημένο και συμμετρικό. 

Η απόφαση του Ευρωδικαστηρίου είναι οριστική και πρέπει να εφαρμοστεί. Aυτό στο οποίο απέτυχε η προηγούμενη κυβέρνηση -και θα επιτύχει η παρούσα- είναι ο τρόπος με τον οποίο θα μετουσιωθεί η απόφαση αυτή, με όρους που θα οδηγήσουν πραγματικά στην ενίσχυση του ανταγωνισμού στην ηλεκτροπαραγωγή. 

Οι θεσμοθετημένοι στόχοι για την απομείωση του μεριδίου της ΔΕΗ είναι αντικειμενικά ανέφικτοι και γι’ αυτό ακριβώς αναφέρομαι και στην πρόθεση  της σημερινής κυβέρνησης να ανοίξει έναν διάλογο χωρίς δογματισμούς. Ως εκ τούτου η θέση μας είναι ξεκάθαρη: Επιδιώκουμε συμφωνία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς σε ένα ρεαλιστικό σχέδιο το οποίο θα αφορά στη θέση της ΔΕΗ στην παραγωγή και την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία θα συνάδει με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και θα δίνει τον απολύτως απαραίτητο ζωτικό χώρο στον ανταγωνισμό.

 

Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου έχει μιλήσει για κατάργηση των δημοπρασιών NOME. Σημαίνει ότι δεν θα γίνει η δημοπρασία του Οκτωβρίου; Και αν δεν γίνει, πως θα λειτουργήσουν οι εναλλακτικοί προμηθευτές μέχρι την έναρξη του target model;

Κατά την άποψη της σημερινής κυβέρνησης αλλά πιστεύω και του μεγαλύτερου μέρους των συμμετεχόντων στην αγορά, το μοντέλο των ΝΟΜΕ έχει ήδη φτάσει στα όριά του , με χαρακτηριστικό παράδειγμα την τελευταία δημοπρασία του Ιουλίου, όπου περίπου το 30% της προσφερόμενης ποσότητας δεν διετέθη. 

Αντίστοιχα, το ποσοστό διείσδυσης των εναλλακτικών προμηθευτών στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και το πώς έχει κατανεμηθεί η διείσδυση αυτή, με τον τεράστιο ανταγωνισμό στη Μέση Τάση, την μη ύπαρξη ανταγωνισμού στην Υψηλή Τάση και τον στοχευμένο ανταγωνισμό στη Χαμηλή Τάση, αποτελούν ενδείξεις ότι το συγκεκριμένο μέτρο έχει εκ των πραγμάτων καταστεί μη λειτουργικό, ενώ συνεχίζει να επιφέρει σημαντικότατες ζημιές στη ΔΕΗ. 

Ως εκ τούτου, διαβουλευόμαστε με τους Θεσμούς την κατάργηση της τελευταίας δημοπρασίας, λαμβάνοντας υπόψη ότι ήδη στην αγορά παραδίδονται σχεδόν 2 χιλιάδες MWh/h προθεσμιακών προϊόντων, ποσότητα η οποία θα παραδίδεται σταδιακά και σε βάθος ενός έτους, καθιστώντας εφικτή την σταδιακή προσαρμογή των εναλλακτικών προμηθευτών στις διακυμάνσεις της Οριακής Τιμής Συστήματος, η οποία και πάλι θα είναι περιορισμένη καθώς ταυτόχρονα με τη λήξη των ποσοτήτων αυτών, θα αρχίσει τη λειτουργία της και η οργανωμένη προθεσμιακή αγορά από το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας.

 

Η εφαρμογή του target model παρουσιάζει μέχρι σήμερα συνεχείς καθυστερήσεις. Εσείς μπορείτε να δώσετε ένα ασφαλές χρονοδιάγραμμα για τη λειτουργία των αγορών (στο ρεύμα και στο αέριο), τη σύζευξη με Ιταλία – Βουλγαρία κ.λπ.;

Η νέα οργάνωση της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σύμφωνα με τις προβλέψεις του Μοντέλου Στόχου είναι ένα μεγάλο έργο που έχει όντως παρουσιάσει σημαντικές καθυστερήσεις στην εφαρμογή του τα τελευταία χρόνια. 

Όσον αφορά στον ηλεκτρισμό, αυτή τη στιγμή οι επιμέρους ενέργειες που συνθέτουν το σύνολο του έργου παρουσιάζουν διαφορετικό βαθμό ωρίμανσης και ένας από τους βασικούς στόχους του Υπουργείου είναι να συντονίσει με τον βέλτιστο τρόπο όλους τους εμπλεκόμενους  φορείς ώστε όλα τα παραδοτέα να προχωρήσουν εντός των υφιστάμενων χρονοδιαγραμμάτων. 

Θα σας έλεγα με όρους συμβολικούς ότι αυτή τη στιγμή η εφαρμογή του Target Model είναι ένα τεράστιο εργοτάξιο στο οποίο σημαντικά κομμάτια του συνολικού έργου έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί ενώ κάποια άλλα, ελάχιστα ευτυχώς, βρίσκονται ακόμη στον τελικό σχεδιασμό. Αυτό που μπορώ να σας πω με ασφάλεια είναι ότι η νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου δεν θα δεχθεί επιπλέον καθυστερήσεις στην εφαρμογή της νέας δομής της αγοράς και θα εξαντλήσει όλα του τα μέσα προς στον σκοπό αυτό. 

Στο σκέλος του φυσικού αερίου τα πράγματα είναι σαφώς διαφορετικά, βρισκόμαστε ακόμη στο στάδιο της διερεύνησης του τρόπου εφαρμογής του target model, , υπάρχουν μελέτες σκοπιμότητας που έχουν ανατεθεί από τους εμπλεκόμενους φορείς και σε κάθε περίπτωση είναι ένα έργο το οποίο θα μας απασχολήσει εντονότερα το επόμενο έτος.

 

Στον τομέα των ΑΠΕ, μπορεί η χώρα να υποστηρίξει ακόμα πιο φιλόδοξους στόχους από εκείνους που περιλαμβάνονται στο ΕΣΕΚ;

Προφανώς και μπορούμε και θα το επιδιώξουμε. Ο τομέας των ΑΠΕ και η επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί από την ΕΕ για το 2030 είναι μία πρόκληση για τη  νέα κυβέρνηση

Από την πρώτη μέρα έχουμε δώσει μεγάλη προτεραιότητα στον Εθνικό Ενεργειακό Σχεδιασμό και στην επανεξέτασή του,  λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τις παρατηρήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 

Είμαστε αρκετά αισιόδοξοι για την μετάβαση της χώρας στην εποχή των ΑΠΕ ως κύρια πηγή ενέργειας, με περιορισμό της χρήσης των λιγνιτικών μονάδων αλλά όχι περιθωριοποίησή τους και χωρίς  ασφαλώς να τεθεί εν αμφιβόλω η ενεργειακή ασφάλεια και σταθερότητα της χώρας.

Με τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων και δράσεων, όπως είναι  η βελτίωση των δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, η επιτάχυνση των νησιωτικών διασυνδέσεων, η ρύθμιση του κατάλληλου θεσμικού πλαισίου, όπου απουσιάζει, αλλά και με τις επενδύσεις σε έργα αποθήκευσης ενέργειας, οι ΑΠΕ θα μπορέσουν να καταλάβουν μεγαλύτερο ποσοστό από το 32% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας που μέχρι στιγμής έχει τεθεί σαν στόχος για το 2030, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα την διαφοροποίηση του ενεργειακού μίγματος και την μείωση της ενεργειακής μας εξάρτησης. 

Η προώθηση και εφαρμογή «έξυπνων» λύσεων και ενεργειακών καινοτομιών στα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών -μέσω χρήσης και επενδυτικών προγραμμάτων- θα εξασφαλίσει την καλύτερη αξιοποίηση της ενέργειας σε κάθε στάδιο της ενεργειακής αλυσίδας και αυξάνει τις φιλοδοξίες μας για την άμεση επίτευξη των στόχων ενεργειακής αποδοτικότητας και εξοικονόμησης της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας σε ποσοστό 33%, με  περιθώρια επιπλέον βελτίωσης. 

 Παράλληλα, σε συνεργασία με τον αρμόδιο Υφυπουργό για θέματα χωροταξίας κ. Οικονόμου, έχουμε βάλει μπρος την επιτάχυνση ολοκλήρωσης του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ. Βρίσκεται σε εξέλιξη διαγωνισμός για την ανάθεση της μελέτης. Βούλησή μας είναι να παρακολουθήσουμε από κοντά την σύνταξη της μελέτης αυτής,, δίνοντας σαφείς κατευθύνσεις πολιτικής αλλά και λαμβάνοντας υπόψη τα προβλήματα και τα θετικά στοιχεία από την εφαρμογή του ισχύοντος ΕΧΠ ΑΠΕ.

 

Όλοι διαπιστώνουν, όμως, ότι μαζί με την αλλαγή των στόχων, υπάρχει ανάγκη βελτίωσης του θεσμικού και κυρίως του αδειοδοτικού πλαισίου για τις ΑΠΕ. Θα πάρετε κάποιες πρωτοβουλίες για αυτό; 

Έχετε δίκιο. Μου κάνει εντύπωση ότι το συζητάμε σε κάθε συνέδριο ενέργειας που διεξάγεται. Και πάντα αναρωτιέμαι γιατί είναι τόσο δύσκολο, το Υπουργείο, οι αδειοδοτικές αρχές, οι εταιρείες του κλάδου, να ενώσουμε δυνάμεις και να το διορθώσουμε. Αυτό αποτελεί και ένα δικό μου προσωπικό μεγάλο στοίχημα.

Δεν νοείται να έχουμε για αφήγημά μας νέες επενδυτικές ευκαιρίες στην αγορά των ΑΠΕ τη στιγμή που ο διαδικασίες αδειοδότησης παραμένουν εξαιρετικά χρονοβόρες και γραφειοκρατικές, με μέσους χρόνους αδειοδότησης 7 έως 10 χρόνια σε αντίθεση με το ευρωπαϊκό benchmark των 2 ετών!

Έχουμε ήδη ξεκινήσει τις ενέργειες για τη μελέτη της ισχύουσας νομοθεσίας, των προβλημάτων και των καθυστερήσεων, αλλά και των ατόπων θα έλεγα που υφίστανται στη διάσπαρτη νομοθεσία και που συχνά οδηγούν σε παραλογισμό. Και αυτό οφείλεται είτε σε διατάξεις ξεχασμένες από το παρελθόν είτε γιατί ποτέ κανείς ‘νομοθέτης’ δεν πήρε την πρωτοβουλία να κάνει αυτή τη «δουλειά μυρμηγκιού» όπως την αποκαλώ, δηλ. να βάλει στο μικροσκόπιο το σύνολο των διατάξεων και να αξιολογήσει την χρησιμότητα κάθε μιας ξεχωριστά αλλά και το σύστημά τους συνολικά. 

Στόχος μας είναι να διαμορφώσουμε ένα σχέδιο νόμου που  θα κάνει απλή και κατανοητή την αδειοδοτική διαδικασία, αντικειμενικοποιώντας την κρίση των φορέων που αδειοδοτούν και που αρέσκονται στην τυπολατρία. 

Πρέπει να εξαλείψουμε όλες τις στρεβλώσεις που έχουν εντοπιστεί είτε σε περιβαλλοντικά και χωροταξικά θέματα, είτε σε προβλήματα που αφορούν διάφορες καθυστερήσεις και να καταλήξει όλη αυτή η προσπάθεια στο τέλος στην ψηφιοποίηση των διαδικασιών για λόγους επιτάχυνσης των διαδικασιών, δημόσιας λογοδοσίας, διαφάνειας και μείωσης γραφειοκρατίας. 

 Για αυτό το σκοπό σκοπεύουμε να συγκροτήσουμε άμεσα μία ομάδα εργασίας με όλους τους εμπλεκόμενους. Θα θέλαμε την συνεργασία όλων ώστε να βγάλουμε τις ΑΠΕ από το αδειοδοτικό αδιέξοδο και να παραδώσουμε σε σύντομο χρόνο ένα έτοιμο σχέδιο νόμου προς ψήφιση και εφαρμογή.  

 

Στον τομέα των υδρογονανθράκων υπάρχει εκ μέρους των επενδυτών η αίσθηση ότι τα πράγματα βαδίζουν με αργούς ρυθμούς. Έχετε εντοπίσει ένα τέτοιο πρόβλημα; 

Η αίσθηση των επενδυτών όπως την περιγράφετε δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Η προηγούμενη κυβέρνηση δεν απέδωσε τη δέουσα σημασία στη δυναμική των υδρογονανθράκων για τη χώρα μας. Οι όποιες εξελίξεις δρομολογήθηκαν οφείλονταν στις μεμονωμένες προσπάθειες της ΕΔΕΥ ΑΕ που όμως δεν απολάμβανε της ουσιαστικής στήριξης εκ μέρους της πολιτικής ηγεσίας, η οποία στερείτο οράματος σε αυτόν τον τομέα.   

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η καθυστέρηση επί μήνες της προώθησης για κύρωση από τη Βουλή τριών σημαντικών Συμβάσεων Μίσθωσης (ΝΔ. και Δ. Κρήτη, Ιόνιο). Στην περίπτωση δε του Κυπαρισσιακού Κόλπου (block 10) η σύμβαση έμεινε στα συρτάρια του ΥΠΕΝ, παντελώς αναιτιολόγητα, για σχεδόν 2 χρόνια!

 

Πότε θα κυρωθούν από τη Βουλή οι εκκρεμείς συμβάσεις;

Και οι τέσσερις συμβάσεις που προανέφερα θα διαβιβαστούν στην Βουλή προς κύρωση τις αμέσως επόμενες ημέρες προκειμένου οι επενδυτές να ξεκινήσουν άμεσα τις συμβατικές τους υποχρεώσεις.

 

Θα πάρετε κάποιες πρωτοβουλίες στον τομέα των υδρογονανθράκων; 

Ήδη προγραμματίζουμε βήματα που θα έπρεπε να έχουν γίνει εδώ και χρόνια, όπως η είσπραξη του «ανταλλάγματος εκπαίδευσης» (training fees). Παρά τη ρητή πρόβλεψη στις Συμβάσεις, η απελθούσα ηγεσία του ΥΠΕΝ δεν αναζήτησε τα χρήματα αυτά, που αγγίζουν το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό του 1 εκατ. €  (με μόνο μια εξαίρεση στα Ιωάννινα). Ήδη με αυτή την πρωτοβουλία στοχεύουμε στην εκπαίδευση των στελεχών της Κεντρικής, Περιφερειακής και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. 

Επίσης, ο πετρελαϊκός νόμος του 2011 που αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο για την έρευνα και εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων ευλόγως έχει αρχίσει να δείχνει την ηλικία του και ο νομοθέτης θα πρέπει να κάνει μερικές σημειακές παρεμβάσεις.

Παράλληλα, θεωρώ αναγκαίο να επανενεργοποιήσουμε μία πολιτική που είχε αναληφθεί κατά το παρελθόν αλλά στη συνέχεια κανείς δεν νοιάστηκε για αυτή. Τη σύνδεση με την αγορά εργασίας των σχετικών με τους υδρογονάνθρακες Πανεπιστημιακών τμημάτων.  . Πρόσφατα το Υπουργείο Ενέργειας της Κύπρου ανακοίνωσε τη χορήγηση 1 εκατ. € σε υποτροφίες σε φοιτητές για σπουδές σε κλάδους σχετικούς με τους υδρογονάνθρακες. Θεωρώ πως η προοπτική αξιοποίησης των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Ελλάδα θα πρέπει αντίστοιχα να συνοδεύεται από την κατάρτιση νέων επιστημόνων και τεχνικών. Πρέπει να δημιουργήσουμε νέες, εξειδικευμένες και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας στις τοπικές κοινωνίες.

Επιπλέον, θα ήταν αφελές να αναπτύσσουμε αυτή τη δραστηριότητα, και μάλιστα σε περιοχές που συνορεύουν με τουριστικούς προορισμούς της χώρας μας, χωρίς να διαθέτουμε ένα Εθνικό Σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών σε περίπτωση ατυχήματος.   Θυμηθείτε πόσο απροετοίμαστους μας βρήκε πριν 2 χρόνια το ατύχημα του δεξαμενόπλοιου Αγία Ζώνη. Για το λόγο αυτό, θα ολοκληρώσουμε άμεσα το σχέδιο που εκπονήθηκε ώστε να έχουμε έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό ετοιμότητας και αντιμετώπισης έκτακτων καταστάσεων, με τη συμμετοχή και την εκπαίδευση όλων των εμπλεκόμενων αρχών.

 

 Θα ανοίξουν νέες περιοχές;

Στο ερώτημά σας αν θα ανοίξουν νέες περιοχές προς παραχώρηση, θεωρώ καλύτερο με γνώμονα την οικονομία του χρόνου,  αντί της προκήρυξης ενός νέου γύρου παραχωρήσεων, την αξιοποίηση της δυνατότητας προσέλκυσης νέων επενδυτών με τη διαδικασία της «εκδήλωσης ενδιαφέροντος» (express of interest) 

Ήδη εκπονείται νέα ΣΜΠΕ για την περιοχή Νότια της Κρήτης και αξιολογούνται οι θαλάσσιες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας.  Πέραν του «ανοίγματος» νέων περιοχών, στοχεύουμε και στην πύκνωση των σεισμικών γραμμών (ή γεωφυσικών δεδομένων) και την περαιτέρω αναβάθμιση του γεωλογικού μοντέλου των υπαρχουσών περιοχών, για να πετύχουμε τη βέλτιστη αξιοποίηση τους.

 

2ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019

ENERGYPRESS