Τουβαλού: Αντιμέτωπη με εξαφάνιση, η χώρα σχεδιάζει τον ψηφιακό κλώνο τη

Καθώς η κλιματική αλλαγή απειλεί την ύπαρξή του, το Τουβαλού όχι μόνο προσπαθεί να βρει λύση για τα εδάφη που χάνει από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, αλλά και να δημιουργήσει ένα ψηφιακό «δίδυμο» κράτος, προκειμένου να επιβιώσει στο μέλλον.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, το μικρό νησιωτικό κράτος του Ειρηνικού Ωκεανού κινδυνεύει να γίνει μια από τις πρώτες χώρες στον κόσμο που θα χαθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής. Τα τρία κοραλλιογενή νησιά και οι έξι ατόλες που αποτελούν τη χώρα, έχουν συνολική έκταση μικρότερη από 26 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Με τους σημερινούς ρυθμούς ανόδου της στάθμης της θάλασσας, ορισμένες εκτιμήσεις υποδηλώνουν ότι η μισή χερσαία έκταση της πρωτεύουσας, Φουναφούτι, θα πλημμυρίσει μέσα σε τρεις δεκαετίες. Μέχρι το 2100, το 95% της γης θα πλημμυρίσει από περιοδικές παλίρροιες, καθιστώντας ουσιαστικά τη χώρα μη κατοικήσιμη.

Μπροστά σε αυτήν την πραγματικότητα, στο Τουβαλού βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες για τη διατήρηση της γης, μαζί με παράλληλες προσπάθειες διατήρησης του πολιτισμού και της ιστορίας της χώρας στο Διαδίκτυο. Τα πρωτοποριακά αυτά σχέδια, θα μπορούσαν να καταστήσουν το Τουβαλού το πρώτο πλήρως ψηφιοποιημένο έθνος στο metaverse.

Το Φουναφούτι καλύπτει ολόκληρη την ατόλη στην οποία βρίσκεται, με έναν κεντρικό δρόμο να χωρίζει το νησί στα δύο. Τα περισσότερα κτήρια βρίσκονται στο κέντρο του νησιού. Η στάθμη του νερού, ωστόσο, ανεβαίνει με γρήγορο ρυθμό. Η διάβρωση και οι μεγάλες ποσότητες απορριμμάτων που ξεβράζει η θάλασσα είναι εμφανείς κατά μήκος της ακτογραμμής. Στην άκρη της ακτής, συναντά κανείς εγκαταλελειμμένα κτήρια.

Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, που τροφοδοτείται από την κλιματική κρίση, αποτελεί επίσης ακραίο κίνδυνο για το πόσιμο νερό, την επισιτιστική ασφάλεια και τον ενεργειακό εφοδιασμό. Τα φρέσκα τρόφιμα είναι σχεδόν ανύπαρκτα, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός να εξαρτάται περισσότερο από εισαγόμενα προϊόντα, τα οποία είναι ακριβά.

«Προδίδω τον λαό μου»

Περίπου το ένα πέμπτο του πληθυσμού των 12.000 κατοίκων του Τουβαλού έχει ήδη μετεγκατασταθεί. Πολλοί έχουν οδηγηθεί στη Νέα Ζηλανδία, ωστόσο αγωνίζονται για τα προς το ζην και ανησυχούν μήπως χάσουν την πολιτιστική τους ταυτότητα.

Ο Κελεσόμα Σαλόα ζει στη Νέα Ζηλανδία. «Το να έρθεις από μια αυτάρκη κοινωνία σε μια εμπορευματοποιημένη κοινωνία είναι τόσο δύσκολο», ανέφερε μιλώντας στον Guardian. «Αν δεν έχεις χρήματα εδώ, δεν μπορείς να επιβιώσεις. Όχι όπως στα νησιά, εκεί αν δεν έχεις λεφτά, έχεις την οικογένειά σου, τη μικρή γη σου, τα ψάρια σου».

Ο Σαλόα, πρώην αξιωματικός αλιείας στο Τουβαλού, τώρα εργάζεται ως ξεναγός και εκπαιδευτικός στο μουσείο πολέμου του Ώκλαντ. «Νιώθω μερικές φορές ότι πρόδωσα τους ανθρώπους μου, ότι έφυγα από τους ανθρώπους μου. Αλλά έχω την ευκαιρία να μιλήσω για τα δεινά των ανθρώπων μου εδώ» πρόσθεσε.

Η Αυστραλία έχει επίσης προσφέρει γη για μετεγκατάσταση, αλλά μόνο ως αντάλλαγμα για ναυτιλιακά και αλιευτικά δικαιώματα, πρόταση που απορρίφθηκε από την κυβέρνηση του Τουβαλού. Τα γειτονικά Φίτζι έχουν επίσης προσφέρει γη, αλλά δίνουν τη δική τους μάχη απέναντι στην κλιματική αλλαγή. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει διάταξη για την προστασία των κλιματικών προσφύγων βάσει της Σύμβασης του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες του 1951, οι κάτοικοι του Τουβαλού αναζητούν άλλες επιλογές.

Πολλοί κάτοικοι δεν θέλουν να εγκαταλείψουν τα πατρικά τους σπίτια. Ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη έργα για τη διατήρηση της γης, με στόχο να μειωθεί η έκθεση σε παράκτιους κινδύνους. Η ανάλυση δεδομένων για το υψόμετρο και το βάθος του πυθμένα της θάλασσας δείχνει ότι το 46% της κεντρικής δομημένης περιοχής της μεγαλύτερης από τις νησίδες του Φουναφούτι, του Φονγκαφάλε, βρίσκεται στην πραγματικότητα ήδη κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Ένας ψηφιακός κλώνος

Το 2021, ο υπουργός Δικαιοσύνης, Επικοινωνιών και Εξωτερικών του Τουβαλού, Σάιμον Κόφε, έγινε πρωτοσέλιδο όταν μίλησε στη διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (COP26), λέγοντας: «Βυθιζόμαστε».

Αντιμέτωπο με το ενδεχόμενο εξαφάνισης, το Τουβαλού έχει διαμορφώσει το «Future Now Project», ένα σύνολο τριών σημαντικών πρωτοβουλιών που έχουν σχεδιαστεί για να διατηρηθεί τo καθεστώς ανεξάρτητου κράτους, η διακυβέρνηση και ο πολιτισμός, στην περίπτωση του χειρότερου σεναρίου.

• Πρώτον, μέσω της ενθάρρυνσης της διεθνούς κοινότητας να συνεργαστεί για την εφαρμογή λύσεων για την κλιματική αλλαγή, ενσωματώνοντας τις πολιτιστικές αξίες του Τουβαλού.
• Δεύτερον, μέσω της διασφάλισης της κρατικής υπόστασης και των θαλάσσιων συνόρων του Τουβαλού, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, σε περίπτωση που η γη τους παύσει να υπάρχει.
• Τρίτον, μέσω της ανάπτυξης ενός ψηφιακού έθνους.

Ένα σκέλος της διαδικασίας ψηφιοποίησης περιλαμβάνει την ενσωμάτωση των κυβερνητικών και προξενικών υπηρεσιών, καθώς και όλων των διοικητικών συστημάτων, σε ένα cloud. Αυτό θα επέτρεπε τη συνέχιση της διεξαγωγής εκλογών και της λειτουργίας των κυβερνητικών οργάνων. «Εάν έχουμε μια εκτοπισμένη κυβέρνηση ή πληθυσμό διασκορπισμένο σε όλο τον κόσμο, θα έχουμε ένα πλαίσιο για να διασφαλίσουμε ότι θα συνεχίσουμε να συντονιζόμαστε, να παρέχουμε τις υπηρεσίες μας, να διαχειριζόμαστε τους φυσικούς μας πόρους στα ύδατά μας και όλα τα κυριαρχικά μας περιουσιακά στοιχεία» σημείωσε ο κ. Κόφε.

Η ομιλία του κατά τη διάρκεια του COP27, πέρυσι, καταγράφηκε μπροστά σε ένα εικονικό αντίγραφο του Τε Αφουαλίκου, του πρώτου νησιού του Τουβαλού που αναδημιουργήθηκε ψηφιακά μέσω δορυφορικών εικόνων, φωτογραφιών και πλάνων από drone. Πρόκειται για το προσχέδιο σε ό,τι αφορά την ψηφιοποίηση όλων των νησιών του Τουβαλού και της γεωγραφίας του.

Αντιμέτωπη με την προοπτική να χάσει την πολιτιστική της ταυτότητα, η κυβέρνηση του Τουβαλού εξετάζει πώς να χρησιμοποιήσει την επαυξημένη και εικονική πραγματικότητα για να επιτρέψει στις εκτοπισμένες και μελλοντικές γενιές των ντόπιων να συνεχίσουν να υπάρχουν και ως πολιτισμός και ως έθνος, διατηρώντας τις αξίες τους. Εάν αυτή η ιδέα γίνει πραγματικότητα, οι άνθρωποι του Τουβαλού θα μπορούν να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους σε ψηφιακή διάσταση, με τρόπο που μιμείται την πραγματική ζωή και βοηθά στη διατήρηση της κοινής γλώσσας και των εθίμων.

«Έχουμε τόσο ισχυρή σύνδεση με τη γη μας και τους ωκεανούς μας, οι πρόγονοί μας είναι θαμμένοι εδώ, έτσι έχουμε και αυτή την πνευματική σύνδεση», ανέφερε ο κ. Κόφε στον Guardian και πρόσθεσε: «Θέλουμε να είμαστε σε θέση να αποτυπώσουμε τον πολιτισμό μας όπως είναι σήμερα».

Επί του παρόντος, δεν είναι σαφές πώς τα έθνη – κράτη θα μπορούσαν να μεταφερθούν επιτυχώς στον εικονικό κόσμο –οι τεχνικές, κοινωνικές και πολιτικές προκλήσεις είναι τεράστιες–, με τον κ. Κόφε να τονίζει ότι η κυβέρνηση του Τουβαλού βρίσκεται ακόμα στα πρώτα στάδια. Πρόσθεσε ότι μια σειρά από εταιρείες metaverse επικοινώνησαν με το Τουβαλού μετά την ομιλία του στην COP27. Ο κ. Κόφε περιγράφει το έργο Future Now ως σχέδιο Β, αλλά επαναλαμβάνει ότι το σχέδιο Α είναι να κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να σώσουν το νησί για όσο το δυνατόν περισσότερο.

Με πληροφορίες από Guardian

cover photo:EPA/MICK TSIKAS