Τάσεις, και προκλήσεις στην ενεργειακή μετάβαση της Ευρώπης το 2025: Η επανάσταση στην αποθήκευση ενέργειας και ο οδικός χάρτης του υδρογόνου

Η απαλλαγή της ενέργειας στην Ευρώπη, από τις εκπομπές άνθρακα προσφέρει τεράστιες ευκαιρίες, αλλά συνοδεύεται και από σημαντικές προκλήσεις, ιδίως όσον αφορά την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και την ενσωμάτωση της νέας αιολικής και ηλιακής παροχής σε συστήματα. Καθώς κυκλοφορούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η ευελιξία του συστήματος και η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας δυσκολεύονται να συμβαδίσουν με την ταχεία ανάπτυξη της μεταβλητής προσφοράς.  

Οι ευκαιρίες και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή ενέργεια

Όπως γράφει η Reve σε ανάλυσή της, πάνω από το 50% της ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης παρέχεται πλέον από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Όμως, καθώς αποσύρονται οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με ορυκτά καύσιμα, η διατήρηση της ασφάλειας του εφοδιασμού στις ταχέως εξελισσόμενες αγορές της περιοχής και ο περιορισμός των προβλημάτων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι μια αυξανόμενη πρόκληση.  

Η διαρκής δέσμευση των υπευθύνων χάραξης πολιτικής της Ευρώπης στην παροχή ταχείας απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα, με τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας στην πρώτη γραμμή αυτής της αλλαγής, οδήγησε σε σημαντική απόκλιση στον ρυθμό μετάβασης στην προσφορά, τη ζήτηση και την ευελιξία - η ανάπτυξη νέας προσφοράς είναι σχετικά εύκολη, η παροχή της ενέργειας που προκύπτει στους καταναλωτές όταν χρειάζεται και με το σωστό κόστος γίνεται πιο δύσκολη.  

Η αποθήκευση ενέργειας

Η αποθήκευση ενέργειας θα διαδραματίσει ζωτικό ρόλο στην παροχή της απαιτούμενης ευελιξίας για την προσαρμογή των μεταβαλλόμενων χαρακτηριστικών της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Ο στόλος των μπαταριών της Ευρώπης θα αυξηθεί έντονα τα επόμενα χρόνια, αλλά, παρόλα αυτά, ο κυρίαρχος ρόλος των μεταβλητών πόρων θα αυξήσει την αστάθεια των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας σε όλες τις αγορές.  

Ωστόσο, ενώ θα φανούν εκτεταμένες αλλαγές, ορισμένα θεμελιώδη μεγέθη εξακολουθούν να διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση των τιμών της ενέργειας, ιδιαίτερα στο επίπεδο των ετήσιων τιμών χονδρικής. Μέχρι τη δεκαετία του 2020, το φυσικό αέριο θα συνεχίσει να ασκεί σημαντική επιρροή στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, με την άφιξη νέου LNG στην παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου με αποτέλεσμα οι ευρωπαϊκές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας να πέφτουν προς το 2030. Καθώς εξελίσσεται αυτή η αλλαγή, η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας θα συνεχίσει να απαλλάσσεται από άνθρακα από νέα αιολικά και ηλιακά, ενώ η αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας αγωνίζεται να συμβαδίσει. Ο εξηλεκτρισμός ευρείας κλίμακας γίνεται ολοένα και πιο ζωτικής σημασίας για την ισορροπία του συστήματος στη δεκαετία του 2030, προσφέροντας ουσιαστική υποστήριξη στις τιμές και στα οικονομικά της συνεχιζόμενης απαλλαγής από τον άνθρακα.  

Η επανάσταση της Ευρώπης στην αποθήκευση ενέργειας σε κλίμακα γιγαβάτ 

Σύμφωνα με τη Reve, μια επανάσταση γιγαβάτ πρόκειται να αναδιαμορφώσει το ενεργειακό τοπίο της Ευρώπης. Η αποθήκευση ηλιακής ενέργειας έχει γίνει η φθηνότερη σταθερή και αδιάλειπτη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας και υπάρχει αφθονία διαθέσιμων πόρων σε ολόκληρη την περιοχή. Όμως, καθώς η Ευρώπη ξεπερνά το 50% του εφοδιασμού της με ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, οι προκλήσεις ολοκλήρωσης αυξάνονται.  

Η ανάγκη για ευέλικτες λύσεις αποθήκευσης ενέργειας είναι πλέον απαραίτητη για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων ολοκλήρωσης. Η αυτόνομη αποθήκευση θα αποτελεί την πλειοψηφία της νέας χωρητικότητας αποθήκευσης ενέργειας, αλλά από το 2027 και μετά, η χρήση υβριδικών και συστεγαζόμενων συστημάτων αποθήκευσης θα αυξηθεί σημαντικά. 

Δεκατέσσερις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αναγνωρίζουν επιτέλους τον ρόλο της αποθήκευσης και τον εντάσσουν στα εθνικά τους ενεργειακά σχέδια. Είναι σημαντικό ότι απελευθερώνουν επίσης χρηματοδότηση για να υποστηρίξουν την ανάπτυξη. 

Οι πιο καυτές ευρωπαϊκές αγορές αποθήκευσης ενέργειας βρίσκονται επί του παρόντος στο προσκήνιο και οι κατασκευαστές αποθήκευσης προσπαθούν να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους. Αυτό που κάνει μια αγορά καυτή αγορά εξαρτάται από τρεις παράγοντες: ρύθμιση, βάθος της αγοράς και θεμελιώδη στοιχεία της αγοράς, όπως η διασύνδεση ή το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η πιο καυτή αγορά της Ευρώπης είναι:  

• Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία προηγούνται σε όλους τους οδηγούς. 
• Η Πολωνία και η Ιταλία είναι ισχυρές όσον αφορά τη ρύθμιση και την τραπεζική ικανότητα χάρη στο CM και το MACSE. 
• Οι Κάτω Χώρες έχουν ισχυρά θεμελιώδη στοιχεία, αλλά είναι πίσω από τη Γερμανία. 
• Οι Σκανδιναβοί ανοίγουν στις μπαταρίες, με την CM να έρχεται στο προσκήνιο και τις υψηλές τιμές βοηθητικών υπηρεσιών. 

Μακροπρόθεσμα, η δίκαιη ρύθμιση της αγοράς και η υποστήριξη πολιτικής θα οδηγήσουν τις επενδύσεις σε έργα αποθήκευσης ενέργειας. 

Υδρογόνο: χαρτογράφηση του δρόμου μέχρι το 2030 και μετά 

Με τις μεγάλες εταιρείες να εντείνουν τους στόχους τους για απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα με την επέκταση του υδρογόνου, ανοίγονται συναρπαστικές ευκαιρίες για επενδυτές που μπορούν να επωφεληθούν από την αυξανόμενη ζήτηση για λύσεις καθαρού υδρογόνου και την κατασκευή υποδομών ζωτικής σημασίας.  

Η ώθηση προς το FID για πολλά έργα υδρογόνου καθοδηγείται από έναν συνδυασμό παραγόντων. Η δέσμια ζήτηση, η στόχευση των εξαγωγικών αγορών και οι στόχοι απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα ωθούν τόσο τους παίκτες όσο και τις κυβερνήσεις να δράσουν.  

Οι μεγάλες ενεργειακές εταιρείες και οι γίγαντες του φυσικού αερίου πρωτοστατούν στην κίνηση υδρογόνου μετά την FID και χρησιμοποιούν την τεχνογνωσία και την υποδομή τους για να απελευθερώσουν τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις τους. Ενώ η κυριαρχία τους πρόκειται να συνεχιστεί, συνολικά 38 δισεκατομμύρια δολάρια έχουν επενδυθεί σε έργα υδρογόνου χαμηλών εκπομπών άνθρακα μετά το FID. Αυτό στοχεύει 6 εκατομμύρια τόνους παραγωγής ετησίως (Mtpa).  

Οι δημόσιες επιδοτήσεις

Οι δημόσιες επιδοτήσεις διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη γεφύρωση του επενδυτικού χάσματος παρέχοντας την απαραίτητη οικονομική στήριξη για την προώθηση των έργων. Αυτό οδήγησε σε ένα κύμα έργων που τώρα μεταβαίνουν από τα στάδια σχεδιασμού στην ανάπτυξη έως το 2030. Συνολικά 50 δισεκατομμύρια δολάρια σε δημόσια χρηματοδότηση και επιδοτήσεις έχουν διατεθεί για την υποστήριξη 5,65 Mtpa χωρητικότητας που δεν έχει φτάσει ακόμη στο FID. 

Η ενεργοποίηση της υιοθέτησης των ανανεώσιμων πηγών υδρογόνου υποστηρίζεται από προγράμματα χρηματοδότησης, κίνητρα ζήτησης, ισχυρές πολιτικές σε όλη την αλυσίδα αξίας, στενή εγγύτητα στη ζήτηση και χαμηλού κόστους πρώτες ύλες. 

Μέχρι το 2030, η αγορά υδρογόνου με χαμηλές εκπομπές άνθρακα αναμένεται να φτάσει σε χωρητικότητα 14 Mtpa, αλλά θα χρειαστεί επένδυση 1,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Η επίτευξη αυτού του στόχου θα απαιτήσει επιταχυνόμενο ρυθμό επενδύσεων από το 2024 και μετά που θα αυξάνεται κατά 1,3 φορές κατά μέσο όρο από έτος σε έτος για να καλύψει την προβλεπόμενη δυναμικότητα. Τα κύρια εμπόδια για να συμβεί αυτό είναι το υψηλό κόστος, η κανονιστική αβεβαιότητα, η μείωση της ζήτησης, οι αυστηρές απαιτήσεις εκπομπών και η ανεπαρκής υποδομή μεσαίου ρεύματος. 

Οι προκλήσεις το 2025 

Οι αναλυτές της Reve εξέτασαν πώς θα αλλάξει το τοπίο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας το 2025 και αναμένουν την εμφάνιση υβριδικών συστημάτων και αποθήκευσης συντοποθεσίας με ηλιακή ενέργεια ρεκόρ 25 MWdc. Η χερσαία αιολική ενέργεια θα αντιμετωπίσει προκλήσεις, αλλά τα 14 GW θα δημοπρατηθούν και η υπεράκτια δραστηριότητα προσφορών θα αυξηθεί κατά 30%. Το υψηλό κόστος του φυσικού αερίου θα διατηρήσει τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας υψηλές, αλλά οι στόχοι για την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα είναι ισχυροί και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα αποτελούν την πλειονότητα του ενεργειακού εφοδιασμού.