Σκέψεις του ΥΠΕΝ για κατάργηση του net-metering ακόμη και για τα μικρά φωτοβολταϊκά – «Παράθυρο» και για πρόωρο τέλος του PV Stegi στις 31 Μαρτίου

Κριτική από την Κομισιόν έχει δεχθεί το ΥΠΕΝ, αναφορικά με το εν εξελίξει πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στις Στέγες». Καθώς οι Βρυξέλλες εκτιμούν ότι ο ταυτοχρονισμένος συμψηφισμός (net-billing) αποτελεί την πλέον δόκιμη φόρμουλα αυτοκατανάλωσης, στο κάδρο των αντιρρήσεών τους βρίσκεται το γεγονός ότι μέσω του προγράμματος επιδοτείται η περαιτέρω διείσδυση των συστημάτων net-metering στον οικιακό τομέα. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι το υπουργείο ακόμη σταθμίζει τα δεδομένα, ώστε να καταλήξει στο πώς θα αντιδράσει στην κρούση της Κομισιόν. Πάντως, επί τάπητος βρίσκεται ακόμη και η πλήρης (και άμεση) κατάργηση του net-metering, ώστε η εφαρμογή του net-billing να επεκταθεί και στα οικιακά συστήματα αυτοκατανάλωσης με ισχύ παραγωγής μέχρι 10 κιλοβάτ, καθώς και τα εμπορικά – αγροτικά φωτοβολταϊκά μέχρι 100 κιλοβάτ. 

Αν τελικά προκριθεί αυτό το σχέδιο, τότε θα συνοδευτεί από εξίσου άμεση διακοπή του PV Stegi, με δεδομένο ότι όσο «τρέχει», συνεχίζεται η επιδότηση φωτοβολταϊκών που θα λειτουργούν με το καθεστώς του ενεργειακού συμψηφισμού. Σε αυτό το πλαίσιο, υπό εξέταση βρίσκεται η λήξη του «Φωτοβολταϊκά στις Στέγες» στις 31 Μαρτίου. 

Σε μία τέτοια περίπτωση, το υπουργείο θα προχωρήσει αργότερα στην προκήρυξη ενός ανάλογου προγράμματος, αυτή τη φορά για οικιακά συστήματα αυτοπαραγωγής με τη «φόρμουλα» του net-billing. Μάλιστα, καθώς ο ταυτοχρονισμένος συμψηφισμός θα μεταβάλει επί τα χείρω τον χρόνο απόσβεσης και το οικονομικό όφελος του δεύτερου «κύματος» δικαιούχων, υπάρχουν οι σκέψεις στο νέο πρόγραμμα να είναι αυξημένα τα ποσοστά επιδότησης. 

Όπως είναι γνωστό, με την ενσωμάτωση πέρυσι σχετικής Κοινοτικής Οδηγίας, μέσω του νόμου 5037/2023, ήδη η «περίμετρος» του net-metering έχει περιορισθεί αισθητά. Το «ψαλίδι» εφαρμόσθηκε στα επαγγελματικά συστήματα, με το σχετικό πλαφόν ισχύος για συστήματα ενεργειακού συμψηφισμού να έχει πλέον μειωθεί στα 100 κιλοβάτ, από τα 3 Μεγαβάτ που ίσχυε προηγουμένως. 

Γνώμονας της Κομισιόν, ωστόσο, είναι η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προώθηση του net-billing. Οι Βρυξέλλες συμμερίζονται τις ενστάσεις των προμηθευτών -μεταξύ των οποίων και των εγχώριων όπως έχει γράψει το energypress- για το ότι οι εταιρείες ουσιαστικά «επιδοτούν» το net-metering, καθώς ο συμψηφισμός ενέργειας γίνεται επί ζημία για εκείνες, με δεδομένο ότι η πλεονάζουσα παραγωγή εγχέεται στο δίκτυο σε ώρες χαμηλών χονδρεμπορικών τιμών, από την κατά κανόνα ακριβότερη ενέργεια τις βραδινές ώρες που χρειάζονται για να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες των πελατών τους. 

Ως συνέπεια, δημιουργείται αντικίνητρο για τους προμηθευτές ρεύματος, στο να συμβάλουν στη διείσδυση της αυτοπαραγωγής. Μία στρέβλωση που εν πολλοίς αντιμετωπίζεται με το net-billing, στο πλαίσιο του οποίου ο συμψηφισμός γίνει στη βάση της αξίας της παραγόμενης – καταναλισκόμενης. Έτσι, παράλληλα το net-billing δίνει οικονομικά «σήματα» στους καταναλωτές για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ταυτοχρονισμό, γεγονός το οποίο με τη σειρά του συμβάλει στον περιορισμό των περικοπών τις ώρες που τα φωτοβολταϊκά λειτουργούν στο ζενίθ. 

Μία πλήρης κατάργηση του net-metering, με τον «ξαφνικό θάνατο» επίσης του PV Stegi, έχει επίσης το επιχείρημα ότι ήδη το πρόγραμμα έχει ενισχύσει σημαντικά τους prosumer στον εγχώριο οικιακό τομέα. Όπως έγραψε πρόσφατα το energypress, ήδη έχουν ενεργοποιηθεί 2.000 συστήματα, ενώ ακόμη 8.700 έχουν υπογράψει σύμβαση με τον ΔΑΠΕΕΠ και αναμένεται να συνδεθούν μέσα στους επόμενους μήνες. Έτσι, εκτιμάται ότι οι εντάξεις θα αγγίξουν στις 11.500, αν όντως το πρόγραμμα λήξει στις 31 Μαρτίου.

Το υπουργείο σταθμίζει το παραπάνω σκεπτικό με επιχειρήματα κατά του «ξαφνικού θανάτου» του PV Stegi, όπως το γεγονός ότι το πρόγραμμα ολοκληρώνεται έτσι κι αλλιώς τον Ιούνιο. Επίσης, οι παρενέργειες από τον ενεργειακό συμψηφισμό είναι περιορισμένες από τα επιδοτούμενα οικιακά συστήματα (τα αγροτικά φωτοβολταϊκά θα αυτονομηθούν σε ξεχωριστό πρόγραμμα), καθώς αυτά συνδυάζονται υποχρεωτικά από μπαταρία. 

Παράλληλα, για την καθολική εφαρμογή του net-billing, θα χρειαζόταν σημαντικό χρονικό διάστημα – καθώς θα έπρεπε να αλλάξει πρώτα με τροπολογία η πρόβλεψη του νόμου 5037/2023 για αυτοπαραγωγή μέσω net-metering στα μικρά φωτοβολταϊκά, και να εκδοθεί στη συνέχεια εφαρμοστική Υπουργική Απόφαση. Ως συνέπεια, στο διάστημα που θα μεσολαβούσε θα «πάγωνε» η αγορά, ενώ θα χρειαζόταν επίσης αρκετός χρόνος ώστε νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις (που χρειάζονται φωτοβολταϊκά έως 100 κιλοβάτ) να εξοικειωθούν με το μοντέλο του ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού. 

Την ίδια στιγμή, εκτιμάται ότι η περιορισμένη πλέον εφαρμογή του net-metering (σε οικιακά έως 10 κιλοβάτ και εμπορικά έως 100 κιλοβάτ) περιορίζει και τις αρνητικές συνέπειες στην αγορά. Εξάλλου, στον ίδιο νόμο για την ενσωμάτωση της κοινοτικής Οδηγίας, προβλέπεται ασφαλιστική δικλείδα, η οποία θα αποτρέψει να διογκωθούν οι παρενέργειας. 

Πιο συγκεκριμένα, δίνει τη δυνατότητα να επιβληθούν χρεώσεις και τέλη στους αυτοκαταναλωτές στην περίπτωση που, από την 1η Δεκεμβρίου 2026, το συνολικό μερίδιο των εγκαταστάσεων αυτοκατανάλωσης υπερβαίνει το 8% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος ηλεκτρικής ενέργειας και αν αποδειχθεί από ανάλυση κόστους οφέλους της ΡΑΑΕΥ ότι προκαλεί σημαντικά δυσανάλογη επιβάρυνση στη μακροπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητα του ηλεκτρικού συστήματος. Με δεδομένο ότι τα συστήματα αυτοκατανάλωσης άθροιζαν ήδη στο τέλος του 2023 τα 500 Μεγαβάτ, εκτιμάται ότι τουλάχιστον ως προς την ποσόστωση του 8%, θα καλύπτεται η μία από τις δύο προϋποθέσεις που περιλαμβάνονται στη συγκεκριμένη ασφαλιστική δικλείδα.