Σε οπισθοδρόμηση στη διαχείριση των Αποβλήτων ΕΚΚ οδηγεί το νομοσχέδιο για την ανακύκλωση.

Τις απόψεις της επί του Σχεδίου Νόμου «Προώθηση της Ανακύκλωσης – Ενσωμάτωση των Οδηγιών 2018/851 της 30ής Μαΐου 2018 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα (EE L 150/109) και 2018/852 της 30ής Μαΐου 2018 για την τροποποίηση της Οδηγίας 94/62/ΕΚ για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας (EE L 150/141)» του ΥΠΕΝ, κατέθεσε η ΑΝΑΚΕΜ Α.Ε.

Με επίσημο υπόμνημα που υπέβαλε στη διαβούλευση στις 4 Δεκεμβρίου, η εταιρεία εξέφρασε την έντονη ανησυχία της για τις αρνητικές επιπτώσεις και τα προβλήματα που δημιουργεί το ιδιαίτερα το άρθρο 30 με το οποίο ουσιαστικά προβλέπεται η κατάργηση της εναλλακτικής διαχείρισης ΑΕΚΚ για έργα ή δραστηριότητες κατηγορίας Α’ (κατάταξη για περιβαλλοντική αδειοδότηση), τα οποία μάλιστα αποτελούν το 58% των περιπτώσεων της περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Σύμφωνα με την εμπειρία της εταιρείας, η προβληματική επί του συγκεκριμένου άρθρου, συνοψίζεται στα εξής:

1. Αποτελεί οπισθοδρόμηση για την διαχείριση των ΑΕΚΚ, αφού καταργείται ουσιαστικά ο έλεγχος εναπόθεσης των ΑΕΚΚ, τα οποία θα καταλήγουν και πάλι σε δάση και ρέματα με κίνδυνο για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία.
2. Δεν προβλέπεται καμιά διαδικασία ελέγχου της διαχείρισης των ΑΕΚΚ, παρά μόνο η δήλωση στοιχείων που δεν μπορούν να διασταυρωθούν στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων. Οι επιβλέποντες έργων και οι ελεγκτές δόμησης δεν έχουν στην αρμοδιότητα τους τον έλεγχο της παραγωγικής διαδικασίας της ανακύκλωσης ΑΕΚΚ.
3. Οι κατασκευαστές καθίστανται παράλληλα ανακυκλωτές και έμποροι, χωρίς απόδειξη γνώσεων και εμπειρίας, χωρίς κατάλληλο έλεγχο, ενώ τα άγνωστης ποιότητας προϊόντα που θα παράγονται θα οδηγούνται στην κατασκευή έργου.
4. Αυξάνεται η ανεργία, καθώς θα απωλεσθεί έως και το 50% των εσόδων των επιχειρήσεων ανακύκλωσης ΑΕΚΚ και μειώνονται αντίστοιχα τα δημόσια έσοδα από εισφορές και φόρους.
   Αξίζει να σημειωθεί ότι λειτουργούν 200 μονάδες ανακύκλωσης ΑΕΚΚ στην Ελλάδα, με περισσότερους από 1000 εργαζόμενους, ενώ άλλοι 1500 τουλάχιστον εργαζόμενοι απασχολούνται σε εταιρείες παροχής υπηρεσιών και προμηθευτές αγαθών που εξαρτώνται από την δραστηριότητα των μονάδων. Οι μονάδες αυτές έχουν πραγματοποιήσει επενδύσεις συνολικά πάνω από 15.000.000 € και προσφέρουν έργο στην πράσινη ανάπτυξη και στην κυκλική οικονομία. Το δίκτυο των συνεργαζόμενων μονάδων ανακύκλωσης της ΑΝΑΚΕΜ αποτελείται από 90 επιχειρήσεις σε 38 νομούς.
5. Εισάγονται διαφορετικά μέτρα και σταθμά, θεσπίζοντας διαφορετικά κριτήρια άσκησης της ίδιας δραστηριότητας, της ανακύκλωσης ΑΕΚΚ. Οι κατασκευαστές θα ανακυκλώνουν ΑΕΚΚ χωρίς ειδική περιβαλλοντική αδειοδότηση, ενώ όσοι λειτουργούν ανεξάρτητες εγκαταστάσεις ανακύκλωσης υπομένουν χρονοβόρες και κοστοβόρες διαδικασίες.
6. Καταλύονται οι κανόνες της επιστήμης, καθώς ένας κατασκευαστής ξενοδοχείων, για παράδειγμα, θα μπορεί ή θα αδυνατεί να ανακυκλώνει επί τόπου τα ΑΕΚΚ, με μοναδικό κριτήριο τον αριθμό δωματίων του ξενοδοχείου.
7. Καταλύεται η ισονομία, καθώς εξαιρούνται αναίτια τα μεγάλα και πλούσια σε παραγόμενα ΑΕΚΚ έργα και όχι τα μεσαίου ή μικρού μεγέθους έργα, από την υποχρέωση εισφοράς ανακύκλωσης, μέρος της οποίας καταβάλλεται στον ΕΟΑΝ.
8. Ενισχύονται φαινόμενα αθέμιτου ανταγωνισμού, με τις ασάφειες ως προς την εφικτότητα εφαρμογής, και τη σύγκρουση με άλλες νομοθετικές διατάξεις, που θα οδηγήσουν σε πλήθος καταγγελιών και συνεπώς, σε καθυστερήσεις εκτέλεσης έργων.
9. Νομιμοποιούνται, με μια παράγραφο ενός άρθρου, δραστηριότητες ανακύκλωσης ΑΕΚΚ σε χώρους που δεν μπορούν να αδειοδοτηθούν βάσει του Ν. 4014/2011. Η διαχείριση της περίσσειας χωμάτων εκτός ΣΣΕΔ προβλέπεται με την εγκύκλιο (ΓΓΔΕ) 4834/13, αλλά αποδείχθηκε ανέφικτη στην συντριπτική πλειονότητα των έργων.

Οι προτεινόμενες αλλαγές στη νομοθεσία όχι μόνο δεν προάγουν την ανακύκλωση, αλλά αντιθέτως, την υπονομεύουν, καταργώντας ουσιαστικά την εναλλακτική διαχείριση ΑΕΚΚ σε έργα Κατηγορίας Α. Υπό αυτό το πρίσμα πρόκειται για μια θεσμική οπισθοδρόμηση, η οποία καταργεί την πρόοδο που έχει γίνει στον κλάδο από τη λειτουργία των ΣΣΕΔ, ωφελεί τους εργολάβους δίνοντάς τους το δικαίωμα να λειτουργήσουν ακόμη και ως έμποροι υλικών, ενώ από τη συγκεκριμένη ρύθμιση του σχεδίου νόμου, που θα επιτρέπει, χωρίς κανέναν έλεγχο και λογοδοσία, την εναπόθεση των ΑΕΚΚ, πλήττεται ανεπανόρθωτα το περιβάλλον και η δημόσια υγεία, η παραγωγή του τεχνικού έργου και η εθνική οικονομία.

Σε ότι αφορά στην ηλεκτρονική πλατφόρμα για την διεκπεραίωση της διαδικασίας έγκρισης των ΣΣΕΔ ΑΕΚΚ (παρ. 5 άρθρου), η ΑΝΑΚΕΜ θεωρεί το μέτρο θετικό επί της αρχής. Παράλληλα ωστόσο, είναι απολύτως αναγκαίο να τηρούνται αυστηρά κριτήρια αξιολόγησης των συστημάτων, ως προς την ποσότητα των διαχειριζόμενων ΑΕΚΚ, το ποσοστό ανακύκλωσης των ΑΕΚΚ και τη διάθεση ανακυκλωμένων υλικών, τις περιοχές εξυπηρέτησης, την υλοποίηση δράσεων ενημέρωσης, τον ετήσιο απολογισμό τους.

Τέλος, σε ότι αφορά στο άρθρο 9, με το οποίο προστίθεται άρθρο 25Α στον Ν.4042/12, στην παράγραφο 1, αναφέρεται ότι μπορούν να θεσπίζονται Προγράμματα Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού (ΠΔΕΠ) για τα όλα τα απόβλητα εναλλακτικής διαχείρισης εκτός των ΑΕΚΚ. Στη συνέχεια το άρθρο περιγράφει τις υποχρεώσεις και τον τρόπο οργάνωσης των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης, συμπληρωματικό στον Ν.2939/2001, διάταξη που βελτιώνει τη λειτουργία των Συστημάτων. Η μη συμπερίληψη των ΑΕΚΚ σε σχετική  διάταξη που περιγράφει τον τρόπο λειτουργίας των Συστημάτων Διαχείρισης, αφήνει τα ΣΕΔ ΑΕΚΚ εκτεθειμένα σε ασάφειες και επιτρέπει τη χαλάρωση του ελέγχου και της ολιστικής εφαρμογής κανόνων.

Με σκοπό την προστασία του κλάδου, την αναβάθμιση του έργου των ΣΣΕΔ και την ουσιαστική προώθηση της ανακύκλωσης και των αρχών της κυκλικής οικονομίας, η ΑΝΑΚΕΜ προτείνει την ενσωμάτωση των παρακάτω στο νέο νόμο:

1. Ενθάρρυνση της επί τόπου διαχείρισης των ΑΕΚΚ στο έργο με αξιοποίηση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου περί περιβαλλοντικής αδειοδότησης της εγκατάστασης μέσω ΤΕΠΕΜ, ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ και του καταγραφικού ελέγχου ΣΣΕΔ.
2. Υποχρέωση των ΣΣΕΔ για σαφή περιγραφή του καταγραφικού και εποπτικού τους ρόλου στις περιπτώσεις της «αυτοδιαχείρισης» στα επιχειρησιακά τους σχεδία.
3. Εκτέλεση του συμβουλευτικού, υποστηρικτικού, εποπτικού και καταγραφικού ρόλου των ΣΣΕΔ με τρόπο που δεν θα υποκαθιστά τις αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες ελέγχου, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και έλεγχος σε ότι αφορά στα τέλη ανακύκλωσης και διασταύρωση με τις διαχειριζόμενες ποσότητες ΑΕΚΚ και τις μεθόδους διαχείρισης που εφαρμόζονται.
4. Να υπάρχει δυνατότητα να καθορίζεται στην ΑΕΠΟ του έργου συγκεκριμένος χώρος διάθεσης εκτός της εναλλακτικής διαχείρισης για την περίσσεια εκσκαφών (χώματα και πέτρες), αλλά με την υποχρέωση παράλληλης κατάταξης του έργου στην 4^η ομάδα (περιβαλλοντικές υποδομές) για την εφαρμογή όλων των κριτηρίων και προϋποθέσεων για τη διάθεση του υλικού στον συγκεκριμένο χώρο.
5. Θέσπιση κανόνων για τη χρήση δευτερογενών (ανακυκλωμένων) υλών στα έργα και κανόνων που θα αφορούν στα ποσοστά, στην ποιότητα και στις πιστοποιήσεις των υλικών.

Αναφορικά με την παρέμβαση της ΑΝΑΚΕΜ Α.Ε., ο Πρόεδρος της Εταιρείας κύριος Ηλίας Δημητριάδης σημείωσε ότι «Η ΑΝΑΚΕΜ κατέθεσε, ως όφειλε, στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης, τους προβληματισμούς της σχετικά με τα άρθρα του σχεδίου νόμου που πρόκειται να επιφέρουν οπισθοδρόμηση της ανακύκλωσης των ΑΕΚΚ στη χώρα μας, καθώς και πλήγμα σε έναν κλάδο που έχει κάνει μεγάλα βήματα προόδου την τελευταία δεκαετία. Προσπαθώντας πάντοτε να συμβάλλουμε θετικά, με παραγωγικές πρωτοβουλίες, έτσι και τώρα φέρνουμε στο τραπέζι συγκεκριμένες προτάσεις που προκύπτουν από την πολυετή εμπειρία μας. Με την πεποίθηση ότι ιδιαίτερα σε ζητήματα που έχουν να κάνουν με το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία δεν υπάρχει χώρος για λάθη, εκφράζουμε την ελπίδα ότι οι Αρχές θα επανεξετάσουν και θα αποσύρουν τις επίμαχες διατάξεις.»

18 Δεκεμβρίου 2020

Euractiv