Πράσινη Συμφωνία: Βιώσιμες μπαταρίες για μια κυκλική και κλιματικά ουδέτερη οικονομία.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει τον εκσυγχρονισμό της ενωσιακής νομοθεσίας για τις μπαταρίες, υλοποιώντας την πρώτη πρωτοβουλία της μεταξύ των δράσεων που εξαγγέλθηκαν στο νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία.

Οι μπαταρίες που είναι πιο βιώσιμες σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους έχουν καίρια σημασία για τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και συμβάλλουν στη φιλοδοξία για μηδενική ρύπανση που ορίζεται στη συμφωνία. Προάγουν την ανταγωνιστική βιωσιμότητα και είναι απαραίτητες για τις οικολογικές μεταφορές, την καθαρή ενέργεια και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050. Η πρόταση εξετάζει τα κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά ζητήματα που σχετίζονται με όλους τους τύπους μπαταριών.

Οι μπαταρίες που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ θα πρέπει να γίνουν βιώσιμες, υψηλής απόδοσης και ασφαλείς σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Αυτό σημαίνει ότι οι μπαταρίες παράγονται με τις μικρότερες δυνατές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, με τη χρήση υλικών που λαμβάνονται με πλήρη σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, καθώς και των κοινωνικών και οικολογικών προτύπων. Οι μπαταρίες πρέπει να έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, να είναι ασφαλείς και, στο τέλος του χρόνου ζωής τους, θα πρέπει να υπάρχει δυνατότητα για αναπροσαρμογή χρήσης, ανακατασκευή ή ανακύκλωση, ώστε να τροφοδοτείται ξανά η οικονομία με πολύτιμα υλικά.

Προώθηση της ανταγωνιστικής βιωσιμότητας στην Ευρώπη

Η Επιτροπή προτείνει υποχρεωτικές απαιτήσεις για όλες τις μπαταρίες (δηλ. μπαταρίες βιομηχανίας, αυτοκινήτων, ηλεκτρικών οχημάτων και φορητές μπαταρίες) που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ. Απαιτήσεις όπως η χρήση υλικών των οποίων η προμήθεια γίνεται με υπεύθυνο τρόπο με περιορισμένη χρήση επικίνδυνων ουσιών, η ελάχιστη περιεκτικότητα σε ανακυκλωμένα υλικά, το αποτύπωμα άνθρακα, οι επιδόσεις, η διάρκεια ζωής και η επισήμανση, καθώς και η επίτευξη των στόχων συλλογής και ανακύκλωσης, είναι ουσιαστικής σημασίας για την ανάπτυξη πιο βιώσιμης και ανταγωνιστικής βιομηχανίας μπαταριών σε όλη την Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο.

Επιπλέον, η παροχή ασφάλειας δικαίου θα συμβάλει στην αξιοποίηση του δυναμικού επενδύσεων μεγάλης κλίμακας και στην ενίσχυση της παραγωγικής ικανότητας για καινοτόμες και βιώσιμες μπαταρίες στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο, με σκοπό την ανταπόκριση στην ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά.

Ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των μπαταριών

Τα μέτρα που προτείνει η Επιτροπή θα διευκολύνουν την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Οι καλύτερες και αποδοτικότερες μπαταρίες θα συμβάλουν καθοριστικά στον εξηλεκτρισμό των οδικών μεταφορών, γεγονός που θα μειώσει σημαντικά τις εκπομπές τους, θα αυξήσει τη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων και θα διευκολύνει την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της ΕΕ.

Με την παρούσα πρόταση, η Επιτροπή επιδιώκει επίσης να ενισχύσει την κυκλική οικονομία των αξιακών αλυσίδων των μπαταριών και να προωθήσει την αποδοτικότερη χρήση των πόρων με στόχο την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των μπαταριών. Από την 1η Ιουλίου 2024 μπορούν να διατίθενται στην αγορά μόνο επαναφορτιζόμενες μπαταρίες βιομηχανίας και ηλεκτρικών οχημάτων για τις οποίες έχει καταρτιστεί δήλωση αποτυπώματος άνθρακα.

Για να κλείσει ο κύκλος και να διατηρηθούν πολύτιμα υλικά που χρησιμοποιούνται σε μπαταρίες για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στην ευρωπαϊκή οικονομία, η Επιτροπή προτείνει να θεσπιστούν νέες απαιτήσεις και στόχοι σχετικά με το περιεχόμενο των ανακυκλωμένων υλικών και τη συλλογή, επεξεργασία και ανακύκλωση των μπαταριών στο τέλος του κύκλου ζωής τους. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ότι οι μπαταρίες βιομηχανίας, αυτοκινήτων ή ηλεκτρικών οχημάτων δεν χάνονται για την οικονομία μετά την ωφέλιμη διάρκεια ζωής τους.

Για να βελτιωθούν σημαντικά η συλλογή και η ανακύκλωση των φορητών μπαταριών, το σημερινό ποσοστό συλλογής 45 % θα πρέπει να αυξηθεί σε 65 % το 2025 και σε 70 % το 2030, έτσι ώστε τα υλικά των μπαταριών που χρησιμοποιούμε στο σπίτι να μην χάνονται για την οικονομία. Oι άλλες μπαταρίες – βιομηχανίας, αυτοκινήτων ή ηλεκτρικών οχημάτων – πρέπει να συλλέγονται στο σύνολό τους. Όλες οι μπαταρίες που συλλέγονται πρέπει να ανακυκλώνονται, ενώ πρέπει να επιτυγχάνονται υψηλά επίπεδα ανάκτησης, ιδίως πολύτιμων υλικών όπως το κοβάλτιο, το λίθιο, το νικέλιο και ο μόλυβδος.

Ο προτεινόμενος κανονισμός καθορίζει ένα πλαίσιο που θα διευκολύνει την αλλαγή χρήσης των μπαταριών από ηλεκτρικά οχήματα ώστε να μπορούν να έχουν μια δεύτερη ζωή, για παράδειγμα ως σταθερά συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, ή με την ενσωμάτωσή τους ως ενεργειακών πόρων στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας.

Η χρήση νέων τεχνολογιών ΤΠ, ιδίως του διαβατηρίου μπαταριών και του διασυνδεδεμένου χώρου δεδομένων θα είναι καίριας σημασίας για την ασφαλή κοινοχρησία δεδομένων, την αύξηση της διαφάνειας της αγοράς μπαταριών και την ιχνηλασιμότητα των μεγάλων μπαταριών σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Θα δώσει τη δυνατότητα στους κατασκευαστές να αναπτύσσουν καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες στο πλαίσιο της διττής πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.

Με τα νέα πρότυπα βιωσιμότητας των μπαταριών, η Επιτροπή θα προωθήσει επίσης σε παγκόσμιο επίπεδο την πράσινη μετάβαση και θα καταρτίσει σχέδιο για περαιτέρω πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της πολιτικής της για βιώσιμα προϊόντα.

Μέλη της Επιτροπής προέβησαν στις ακόλουθες δηλώσεις:

Ο κ. Φρανς Τίμερμανς, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, δήλωσε: «Η καθαρή ενέργεια είναι το κλειδί της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, αλλά η αυξανόμενη εξάρτησή μας από τις μπαταρίες, για παράδειγμα, στις μεταφορές δεν θα πρέπει να βλάπτει το περιβάλλον. Ο νέος κανονισμός για τις μπαταρίες θα συμβάλει στη μείωση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων όλων των μπαταριών σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Η σημερινή πρόταση δίνει στην ΕΕ τη δυνατότητα να αυξήσει τη χρήση και την παραγωγή μπαταριών με ασφαλή, κυκλικό και υγιεινό τρόπο». 

Ο Αντιπρόεδρος αρμόδιος για τις διοργανικές σχέσεις και τη διερεύνηση προοπτικών·κ. Μάρος Σέφτσοβιτς δήλωσε: «Η Επιτροπή προτείνει ένα νέο και ανθεκτικό στις μελλοντικές εξελίξεις κανονιστικό πλαίσιο για τις μπαταρίες, ώστε να εξασφαλιστεί ότι μόνο οι πιο οικολογικές, με τις καλύτερες επιδόσεις και ασφαλέστερες μπαταρίες θα διατίθενται στην αγορά της ΕΕ. Αυτό το φιλόδοξο πλαίσιο για τη διαφανή και δεοντολογική προμήθεια πρώτων υλών, το αποτύπωμα άνθρακα των μπαταριών και την ανακύκλωση αποτελεί ουσιώδες στοιχείο για την επίτευξη ανοικτής στρατηγικής αυτονομίας σε αυτόν τον καίριο τομέα και επιταχύνει το έργο μας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής συμμαχίας για τις μπαταρίες.»

Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας κ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσους δήλωσε:«Με την παρούσα καινοτόμο πρόταση της ΕΕ για βιώσιμες μπαταρίες δίνουμε την πρώτη μεγάλη ώθηση στην κυκλική οικονομία, σύμφωνα με το νέο σχέδιο δράσης μας για την κυκλική οικονομία. Οι μπαταρίες είναι ουσιώδεις για ζωτικής σημασίας τομείς της οικονομίας και της κοινωνίας μας, όπως η κινητικότητα, η ενέργεια και οι επικοινωνίες. Αυτή η μελλοντοστραφής νομοθετική εργαλειοθήκη θα αναβαθμίσει τη βιωσιμότητα των μπαταριών σε κάθε στάδιο του κύκλου ζωής τους. Οι μπαταρίες είναι γεμάτες πολύτιμα υλικά και θέλουμε να εξασφαλίσουμε ότι καμία μπαταρία δεν θα πηγαίνει χαμένη. Η βιωσιμότητα των μπαταριών πρέπει να αυξηθεί παράλληλα με τον αυξανόμενο αριθμό των μπαταριών στην αγορά της Ένωσης.»

Ο κ. Τιερί Μπρετόν, Επίτροπος αρμόδιος για την εσωτερική αγορά, δήλωσε: «Η Ευρώπη πρέπει να αυξήσει τη στρατηγική της ικανότητα σε νέες τεχνολογίες και τεχνολογίες γενικής εφαρμογής, όπως οι μπαταρίες, που είναι αναγκαίες για την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας μας και την εκπλήρωση των οικολογικών φιλοδοξιών μας. Με επενδύσεις και τα σωστά κίνητρα πολιτικής –συμπεριλαμβανομένης της σημερινής πρότασης για ένα νέο κανονιστικό πλαίσιο– συμβάλλουμε στη δημιουργία ολόκληρης της αξιακής αλυσίδας των μπαταριών στην ΕΕ: από τις πρώτες ύλες και τις χημικές ουσίες στην ηλεκτροκίνηση και μέχρι την ανακύκλωση.»  

11 Δεκεμβρίου 2020

Euractiv