Οι πέντε προτάσεις του Εθνικού Αστεροσκοπείου για τις βελτιώσεις μεγάλης κλίμακας της ενεργειακής απόδοσης στα ελληνικά κτίρια.
Στο πλαίσιο του έργου ‘South East Europe Energy Transition Dialogue (SEE-ETD)' που χρηματοδοτείται από το Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ), η Ομάδα Ενεργειακού Σχεδιασμού & Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (EAA) ετοίμασε ένα κείμενο πολιτικής με τίτλο "Βελτιώσεις μεγάλης κλίμακας της ενεργειακής απόδοσης στα ελληνικά κτίρια" (βλέπε επισυναπτόμενο).
Όπως αναφέρουν οι συντάκτες, "πρόθεση είναι να προσθέσουμε ένα μικρό λιθαράκι στο δημόσιο διάλογο που γίνεται στη χώρα μας για την επίτευξη μηδενικών εκπομπών άνθρακα έως το 2050, στόχο που θεωρούμε απαραίτητο για την αντιμετώπιση του κινδύνου της κλιματικής αλλαγής. Θα ακολουθήσουν, στο άμεσο διάστημα, κείμενα πολιτικής και για άλλα θέματα που θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντικά στο πλαίσιο αυτό, όπως οι "πράσινες" επενδύσεις και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας".
Στο κείμενο αναφέρονται, μεταξύ άλλων, αναλυτικά οι στόχοι της ενεργειακής απόδοσης ανά τομέα της οικονομίας, καθώς και οι προβλέψεις με ορίζοντα το έτος 2050.
Όπως τονίζεται, οι υφιστάμενες πολιτικές για την εξοικονόμηση ενέργειας στον τομέα των κτιρίων, όπως έχουν προδιαγραφεί από το ΕΣΕΚ και τη ΜΣ 2050, δεν είναι επαρκείς για μεγάλης κλίμακας βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Ειδικά στον οικιακό τομέα, οι σχεδιαζόμενες ενεργειακές αναβαθμίσεις των κτιρίων δεν συμπεριλαμβάνουν ένα πολύ μεγάλο μέρος του κτιριακού αποθέματος και περισσότερο φαίνεται να αφορούν ένα απλό ενεργειακό «νοικοκύρεμα» και όχι μια ριζική ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος.
Καθώς υπάρχουν ενδείξεις για την ύπαρξη ενός ισχυρού rebound effect (της τάξης του 80%) στον τομέα στην Ελλάδα, δεδομένης και της πίεσης που έχουν δεχθεί τα νοικοκυριά τα προηγούμενα χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης, είναι πιθανό τα οφέλη από την υλοποίηση μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια να λαμβάνονται με τη μορφή βελτιωμένων ενεργειακών υπηρεσιών και να μην οδηγούν σε σημαντική μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.
Απαιτείται επομένως στον τομέα αυτό ο προσανατολισμός των παρεμβάσεων προς ολιστικές και ριζικές ενεργειακές αναβαθμίσεις των κτιρίων, που θα αποδώσουν τελικά τόσο καλύτερες ενεργειακές υπηρεσίες στα νοικοκυριά όσο και μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Σε κάθε περίπτωση, η ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος θα απαιτήσει επαρκή δημόσια χρηματοδότηση και μόχλευση σημαντικών ιδιωτικών κεφαλαίων. Ωστόσο, από το ΕΣΕΚ και τη ΜΣ 2050 δεν διαφαίνεται να υπάρχει ένα συγκεκριμένο σχέδιο για το πώς θα συμβεί αυτό, παρά το ότι αναφέρονται μία σειρά από πιθανά μικτά χρηματοδοτικά εργαλεία.
Κατά την επιλογή των σχεδίων χρηματοδότησης για την προώθηση ενεργειακών ανακαινίσεων μεγάλης κλίμακας στα ελληνικά κτίρια, υπάρχουν ορισμένα κρίσιμα ζητήματα που πρέπει να εξεταστούν:
▪ Η δημιουργία κρίσιμης κλίμακας επενδύσεων (π.χ. της τάξης των 2 εκατ. € ή και παραπάνω), ενδεχομένως μέσω συνένωσης μικρότερων έργων, αλλά και η προτυποποίηση των παρεμβάσεων είναι εξαιρετικά σημαντικές για τη μόχλευση σημαντικών ιδιωτικών κεφαλαίων.
▪ Η απαίτηση για «ουδετερότητα» των ενεργειακών λογαριασμών (όπως ορίστηκε παραπάνω) αποτρέπει τη χρηματοδότηση μη ενεργειακών μέτρων και αυτό ενδέχεται να εμποδίζει τη ριζική ανακαίνιση των κτιρίων και να περιορίζει την ελκυστικότητα του χρηματοδοτικού εργαλείου.
▪ Σχήματα με εναλλακτικά χρηματοδοτικά προϊόντα αυξάνουν την πολυπλοκότητα και αποθαρρύνουν τους πιθανούς πελάτες. Έτσι, η απλή διαδικασία που έχει υιοθετηθεί από τα Προγράμματα PACE όπου η χρηματοδότηση χορηγείται από έναν εγκεκριμένο ανάδοχο συνέβαλε σημαντικά στην ταχεία ανάπτυξή τους.
▪ Τα συστήματα χρηματοδότησης που περιλαμβάνουν τον ιδιωτικό τομέα απαιτούν κάποια μορφή διασφάλισης για την παροχή δανείων χαμηλού επιτοκίου. Συγκεκριμένες κατηγορίες δανειοληπτών (π.χ. με χαμηλό εισόδημα ή με κακή πιστοληπτική αξιολόγηση) πρέπει να έχουν πρόσβαση σε δημόσια χρηματοδότηση.
▪ Η χρήση ενός υφιστάμενου σχήματος ανταπόδοσης (π.χ. όπως στην ανταπόδοση μέσω λογαριασμών/on bill repayment, στα προγράμματα PACE και στις «πράσινες» υποθήκες/green mortgage) μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του προβλήματος των «διακριτών κινήτρων», όπως για παράδειγμα στην περίπτωση ενοικιαζόμενων κατοικιών όπου η ενεργειακή ανακαίνιση ευνοεί τον ενοικιαστή και όχι τον ιδιοκτήτη που αναλαμβάνει την επένδυση.
20 Απριλίου 2021
energypress
